Żarki
| ||||
 Rynek w Żarkach | ||||
| ||||
| Państwo | ||||
|---|---|---|---|---|
| Województwo | ||||
| Powiat | ||||
| Gmina | ||||
| Burmistrz | Klemens Podlejski | |||
| Powierzchnia | 25,68 km² | |||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość |
| |||
| Strefa numeracyjna | +48 34 | |||
| Kod pocztowy | 42-310 | |||
| Tablice rejestracyjne | SMY | |||
Położenie na mapie gminy Żarki _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Żarki") | ||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | ||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu myszkowskiego  | ||||
 50°37′27″N 19°21′50″E/50,624167 19,363889 | ||||
| TERC (TERYT) | 2409054 | |||
| SIMC | 0932643 | |||
Urząd miejski ul. Kościuszki 15/1742-310 Żarki | ||||
| Strona internetowa | ||||
Żarki – miasto w Polsce położone w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Żarki.
W 1595 roku miasto położone w powiecie lelowskim województwa krakowskiego było własnością Aleksandra Myszkowskiego[2].
Demografia
Piramida wieku mieszkańców Żarek w 2014 r.[1]: 
Dzielnice
.JPG)
W skład Żarek wchodzi 5 dzielnic:
- Czarka
- Leśniów
- Olesiów
- Połomia Żarecka
- Przewodziszowice
Historia
Po raz pierwszy Żarki wzmiankowano w spisie świętopietrza z lat 1325–1327. W 1370 r. osadę otrzymał jako lenno książę Władysław Opolczyk. Prawa miejskie miasto uzyskało przed 1382 r. W 1406 r. Władysław Jagiełło przeniósł je z prawa polskiego na prawo średzkie. W 1466 r. miał istnieć tu zamek, którego bronił podczas najazdu Jakub Kreza[3].
W 1556 r. ustanowiono w mieście targ, który odbywał się w każdy wtorek i trzech jarmarków w roku[4]. Około 1620 r. Mikołaj Koryciński rozpoczął tu budowę dworu obronnego[5]. W 1664 r. miasto zostało zniszczone przez wielki pożar. W 1827 r. ludność żydowska stanowiła ok. 27% mieszkańców. W I poł. XIX w. Piotr Steinkeller założył w mieście zakład produkcji maszyn rolniczych. Żarki utraciły prawa miejskie za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym.
II wojna światowa
Po wybuchu II wojny światowej, w dniu 4 września 1939 r. żołnierze niemieccy rozstrzelali w Żarkach 104 mieszkańców. Podczas likwidacji getta żydowskiego, w dniu 6 października 1942 r. Niemcy rozstrzelali na kirkucie grupę trzystu Żydów. 28 marca 1944 roku grupa partyzantów Armii Ludowej skonfiskowała 10 000 kartek żywnościowych o wartości 100 tys. marek. Akcją dowodził Franciszek Szlachcic[6].
Okres powojenny
W dniu 1 lipca 1949 r. Żarki odzyskały prawa miejskie (miasto utworzono z gromad Żarki i Leśniów na podstawie rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z 9 sierpnia 1949 r.).
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa częstochowskiego.
Zabytki
.JPG)
- Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin
- strażnica Przewodziszowice z XIV w.;
- kościół św. Szymona i Judy Tadeusza z 1522 r. i rozbudowany w XVII w.;
- kościół św. Barbary z XVII w.;
- pozostałości zespołu dworskiego Korycińskich z XVIII w. – mur i baszta;
- ruiny kościoła św. Stanisława, zbudowanego przed 1782 r.[7];
- kamienne stodoły z końca XIX i początku XX w. przy ul. Ofiar Katynia, w których nakręcono kilka kadrów do filmu Lecha Majewskiego Młyn i krzyż;
- cmentarz parafialny[8].
- Zabytki kultury żydowskiej
- Nowy cmentarz żydowski;
- Stary cmentarz żydowski;
- Synagoga z 1870 r.;
- Szlak Kultury Żydowskiej.
Wspólnoty wyznaniowe
Na terenie Żarek funkcjonuje parafia rzymskokatolicka Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza.
Transport
Węzeł drogowy – krzyżują się tu drogi wojewódzkie 789, 792 oraz 793. W odległości 18 km od miasta przebiega międzynarodowa trasa E75 Gdańsk – Cieszyn.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Żarki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 109.
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-25)].
- ↑ M. Antoniewicz, Niektóre problemy genezy miasta Żarki na tle politycznych dziejów regionu w XIV w., w: Szkice z dziejów Żarek, red. H. Rola, Katowice 1984
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-28)].
- ↑ Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942–1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 420
- ↑ :: UMiG Żarki ::. umigzarki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-12)]..
- ↑ SPIS OBIEKTÓW NIERUCHOMYCH WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW Z TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-06-02]
Linki zewnętrzne
- Miasto i Gmina Żarki
- Żarki 4.) osada miejska, powiat będziński, 7 w. od st. Myszków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 736.
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: Przykuta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ruiny kościoła św. Stanisława Męczennika w Żarkach
Autor: Polar123, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Żarki - kościół szpitalny pw. św. Barbary, XVII/XVIII
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Żarek, 2014
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Author
Autor: Waraciła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna i Gimnazjum im. Jana Pawła II w Żarkach
Autor: Waraciła, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Fontanna na Starym Rynku w Żarkach Żarki
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Myszków County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.71 N
- S: 50.49 N
- W: 19.04 E
- E: 19.65 E
Autor: Wenceslaus Godreccius (cartographer), Abraham Ortelius (print editor), Licencja: CC0
Map of Poland, researched and probably drawn by Wenceslaus Godreccius, printed by Abraham Ortelius in his Theatrum Orbis Terrarum in 1592 (first edited perhaps in 1578). An interesting feature are Polish names even outside the Polish Commonwealth, especially in Silesia.