1900

Ten artykuł od 2021-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wydarzenia w Polsce

• 5 stycznia – uruchomiono wodociągi miejskie w Grudziądzu.
• 14 stycznia – otwarcie linii kolejowej Przeworsk – Rozwadów (dł. 74,42 km), należącej do C.K. Kolei Państwowych.
• 4 lutego – Feliks Dzierżyński został aresztowany i osadzony w X pawilonie Cytadeli Warszawskiej.
• 9 lutego – w Jeleniej Górze otwarto pierwszą linię tramwaju elektrycznego.
• 22 lutego – w Łodzi aresztowano Józefa Piłsudskiego i zlikwidowano drukarnię „Robotnika”.
• 24 marca – w Krakowie odbyła się premiera dramatu Juliusza Słowackiego Sen srebrny Salomei.
• 1 kwietnia – Łazarz, Wilda i Jeżyce, podpoznańskie miejscowości zostały przyłączone do Poznania.
• 24 maja – w Poznaniu odbył się zjazd polskich kobiet w obronie polskości.
• 8 czerwca – w Krakowie odsłonięto pomnik Mikołaja Kopernika.
• 10 czerwca – w Chojnicach doszło do ataków na Żydów, oskarżanych o dokonanie rytualnego mordu na gimnazjaliście.
• 20 czerwca – we Lwowie ukazał się tygodnik „Gazeta Sportowa”, pierwsze polskie czasopismo informacyjno-publicystyczne poświęcone wszystkim ówcześnie uprawianym dyscyplinom sportu (ukazywał się do września 1901).
• Lipiec – w Krakowie obchodzono 500-lecie Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• 12 lipca – w Kaliszu odsłonięto pomnik Aleksandra II.
• 13 lipca:
  • w katastrofie na budowie Politechniki Warszawskiej zginęły 3 osoby, 13 zostały rannych.
  • Władysław Stanisław Reymont został niegroźnie ranny w wypadku kolejowym w Warszawie. Sfałszowana opinia lekarska umożliwiła mu uzyskanie ogromnego odszkodowania.
• 18 lipca – społeczeństwo polskie podarowało Henrykowi Sienkiewiczowi dworek w Oblęgorku.
• 1 września – poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę Politechniki Warszawskiej.
• 13 września – cesarz Franciszek Józef I zagroził deputacji polskiej utratą autonomii Galicji w razie dalszych roszczeń niepodległościowych.
• 14 września – manewry wojskowe z udziałem cesarza Austrii Franciszka Józefa w okolicach Krosna.
• 4 października – we Lwowie uroczyście, w obecności gości honorowych: Henryka Sienkiewicza, Ignacego Paderewskiego, Henryka Siemiradzkiego i prezydenta miasta Godzimira Małachowskiego, otwarto Teatr Miejski.
• 12 października – została otwarta Synagoga Wielka w Katowicach.
• 30 października – uroczyście otwarto dworzec Gdańsk Główny^[1].
• 7 listopada – rozpoczęło się wydobycie w późniejszej KWK Wujek.
• 20 listopada – w Bronowicach miał miejsce ślub poety Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, który stał się tematem Wesela Wyspiańskiego.
• 2 grudnia – Mieczysława Ćwiklińska zadebiutowała na scenie teatralnej.
• 10 grudnia – otwarcie pierwszego fragmentu wąskotorowej Kolei Jabłonowskiej^[2] od stacji Warszawa Most do Jabłonny.
• 15 grudnia – w Warszawie otwarto gmach Zachęty.
• 17 grudnia – Józef Bilczewski został mianowany arcybiskupem lwowskim obrządku łacińskiego.
• 22 grudnia – Henryk Sienkiewicz otrzymał akt własności majątku w Oblęgorku, ufundowanego przez społeczeństwo z okazji 25-lecia pracy literackiej.
• 30 grudnia – w Teatrze Wielkim w Warszawie odbyła się polska premiera baletu Piotra Czajkowskiego Jezioro łabędzie.
• Grudzień – rozpoczęto budowę obserwatorium na Śnieżce.
• Liczebność Polaków 17.123 tys., w tym: Królestwo Polskie 6755 tys. (39,4%); Galicja i Śląsk Cieszyński 3565 tys. (20,8%); zabór pruski 3221 tys. (18,8%); zach. gubernie Rosji 886 tys. (5,2%); emigracja europejska i zamorska 2696 tys. (15,8%).
• Przekształcenie SDKP w SDKPiL (Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy).

Wydarzenia na świecie

• 1 stycznia – w Niemczech weszły w życie: Kodeks cywilny i Kodeks handlowy (ujednolicenie kodyfikacji prawa cywilnego w poszczególnych krajach niemieckich).
• 2 stycznia:
  • John Hay, amerykański dyplomata ogłosił politykę otwartych drzwi dla handlu z Chinami.
  • w Chicago otwarto kanał (Chicago Drainage Canal) łączący miasto z jeziorem Michigan.
• 3 stycznia – „HMY Victoria and Albert”, parowiec pełniący rolę jachtu królewskiego w Wielkiej Brytanii, wywrócił się do góry dnem po wypłynięciu z portu.
• 4 stycznia – rozpoczęły się strajki górników w Niemczech i Belgii (Liège), które później przerodziły się w rozruchy.
• 5 stycznia:
  • Irlandzki lider nacjonalistów John Edward Redmond wezwał do buntu przeciw brytyjskiej dominacji.
  • fizyk Henry Augustus Rowland z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa w Baltimore odkrył przyczynę magnetyzmu ziemskiego.
  • odbył się pierwszy kongres Ukraińskiej Partii Narodowo-Demokratycznej.
• 6 stycznia:
  • doniesienia o głodzie w Indiach (głód objął ponad 3 mln mieszkańców)
  • Burowie zaatakowali miejscowość Ladysmith (w dzisiejszej prowincji KwaZulu-Natal w Republice Południowej Afryki), ponad 1000 osób zginęło.
• 8 stycznia – prezydent USA William McKinley wprowadził stan wojenny na Alasce.
• 9 stycznia:
  • pierwszy bezpośredni pociąg wyruszył z Kairu do Chartumu.
  • epidemia grypy wybuchła w Londynie.
  • założono klub sportowy S.S. Lazio.
• 10 stycznia – Frederick Roberts został mianowany głównodowodzącym armii brytyjskiej w wojnie burskiej.
• 12 stycznia – w Indiach ponad 3 miliony osób otrzymało racje żywnościowe.
• 13 stycznia – cesarz Niemiec i król Prus Wilhelm II Hohenzollern oznajmił, że język niemiecki jest naczelnym językiem w armii niemieckiej.
• 14 stycznia – w Rzymie odbyła się premiera opery Tosca Giacomo Pucciniego.
• 16 stycznia – Stany Zjednoczone zaakceptowały porozumienie angielsko-niemieckie z roku 1899, w którym Wielka Brytania wyrzekła się praw do zachodniej części wysp Samoa.
• 17 stycznia:
  • Indianie z plemienia Yaqui proklamowali niezależność od Meksyku.
  • w Berlinie odbyła się premiera opery Kain Eugene d’Alberta.
• 18 stycznia – w Paryżu pierwszy raz odbył się koncert muzyczny w kościele św. Eustachego.
• 23 stycznia – około 5 tys. górników w Czechach zach. (Austro-Węgry) rozpoczęło strajk.
• 23–24 stycznia – w drugiej wojnie burskiej doszło do bitwy (Bitwa o Spion Kop) 23 km od miejscowości Ladysmith.
• 24 stycznia – rozpoczęły się negocjacje pomiędzy Londynem a Pretorią w celu zakończenia wojny burskiej.
• 25 stycznia – w Chinach następcą cesarza Guangxu mianowano 14-letniego księcia Pujuna.
• 26 stycznia – rozpoczęła się konferencja lewicowych organizacji pod nazwą Ligi Pracy (The Labor League) w Sydney w Australii. Na konferencji tej planowano założenie Australijskiej Partii Pracy.
• 27 stycznia:
  • powstanie bokserów: zagraniczni dyplomaci w Pekinie żądali ukrócenia rebelii.
  • we Francji założono pierwsze liczniki telefoniczne.
• 28 stycznia – w Lipsku założono Deutscher Fußball-Bund.
• 29 stycznia – w Filadelfii powołano baseballową Ligę Amerykańską.
• 30 stycznia – dowódcy wojsk brytyjskich, walczących w wojnie burskiej w Republice Południowej Afryki, zwrócili się do Londynu z prośbą o posiłki.
• 31 stycznia – wybuch epidemii dżumy intensyfikował się w miastach Australii.
• Luty – USA ratyfikowały konwencję pokojową z Hagi (1899).
• 1 lutego – Australia Zachodnia odmawiała przystąpienia do federacji, jeżeli nie otrzyma wolności fiskalnej na 5 lat.
• 2 lutego:
  • w Paryżu w „Opéra-Comique” odbyła się premiera opery Gustava Charpentiera – Louise.
  • w Paryżu wydano po francusku powieść Lwa Tołstoja Zmartwychwstanie.
• 3 lutego:
  • robotnicy strajkujący w Akwizgranie, Wiedniu, Brukseli i Budapeszcie, domagali się 8-godzinnego dnia pracy i podwyżek wynagrodzenia (właściciele fabryk nie zgodzili się na żadne ustępstwa).
  • w Paryżu otwarto Operę Popularną.
• 5 lutego – Izba Gmin przeprowadziła głosowanie nad sposobem w jaki rząd brytyjski prowadzi wojnę z Burami. Większość 213 posłów głosowała przeciwko rządowi.
• 6 lutego:
  • powstał Międzynarodowy Sąd Rozjemczy w Hadze, wskutek ratyfikacji przez Holandię i USA postanowień konferencji pokojowej z 1899 roku.
  • Austro-Węgry zorganizowały mistrzostwa Europy w jeździe szybkiej na lodzie (jez. Cobańskie, Tatry Wysokie).
• 8 lutego – wojna burska: Brytyjskie oddziały zostają pokonane przez Burów pod Ladysmith w RPA.
• 9 lutego – Dwight Davis, amerykański polityk, znany także jako tenisista, ufundował trofeum w tenisie męskim – Puchar Davisa (18 kg, srebro).
• 11 lutego:
  • wojna burska: oddziały brytyjskie rozpoczęły inwazję na Wolne Państwo Orania maszerując od rzeki Oranje do Ramdamu.
  • w Charkowie została założona podziemna Rewolucyjna Partia Ukrainy (RUP).
• 12 lutego – w londyńskiej dzielnicy Tower Hamlets, w miejscu zwanym Mile End, doszło do demonstracji przeciw wojnie burskiej, która przerodziła się w rozruchy.
• 13 lutego:
  • niemiecki Reichstag ratyfikował układy z Togo (XI 1899 r.) i Samoa (XII 1899 r.). Wielka Brytania, USA i Niemcy podzieliły między siebie wyspy polinezyjskie.
  • w Petersburgu benefis primabaleriny Teatru Maryjskiego – Matyldy Krzesińskiej.
• 14 lutego:
  • Rosja w reakcji na międzynarodowe naciski, by przywrócić niepodległość Finlandii, wzmagała swą imperialną kontrolę nad tym krajem.
  • wojna burska: w RPA 20 tys. armia brytyjska dokonująca inwazji na Wolne Państwo Orania; walczyła pod miejscowością Paardeberg.
• 15 lutego – wojna burska: Zakończenie oblężenia miasta Kimberley (przez 124 dni miasto było oblegane przez Burów).
• 16 lutego:
  • ukazała się powieść autorstwa Winstona Churchilla pod tytułem „Savrola (Opowieść o rewolucji w Lauranii)” [Savrola (A Tale of Revolution in Laurania)], była to jedyna powieść napisana przez tego znanego polityka.
  • Niemcy, USA i Wielka Brytania podpisały układ, na mocy którego przekazano Niemcom zachodnią część archipelagu Samoa.
• 18 lutego:
  • II wojna burska: wygrana Brytyjczyków w bitwie pod Paardebergiem.
  • Harry Vardon został mistrzem świata w golfie.
  • mężczyzna ogłasza, że promieniowanie rentgenowskie wyleczyło go z raka.
• 19 lutego – Alfred von Tirpitz stwierdził, że flota niemiecka „musi być na tyle silna by zapewnić panowanie na Morzu Północnym”.
• 27 lutego:
  • w Anglii powstał socjaldemokratyczna Partia Pracy (Labour Party); Ramsay MacDonald został mianowany sekretarzem powstałej Partii Pracy.
  • II wojna burska: zwycięstwem Brytyjczyków zakończyła się bitwa pod Paardebergiem.
  • II wojna burska: w RPA, brytyjscy dowódcy otrzymali dokument, od głównodowodzącego armią Burów generała Piet Cronje, w którym Burowie bezwarunkowo skapitulowali.
  • Franz John założył klub piłkarski Bayern Monachium.
• 28 lutego – II wojna burska: Brytyjska armia została wzmocniona w Ladysmith poprzez przybycie dodatkowych oddziałów kawalerii, wojska brytyjskie zdobyły po trzech miesiącach oblężenia miasto Ladysmith.
• 2 marca – papież Leon XIII potępił wojnę burską.
• 3 marca – zakończył się strajk górników w Niemczech.
• 5 marca – dwa krążowniki należące do floty USA, zostały wysłane do Ameryki Centralnej, w celu ochrony amerykańskiej racji stanu w sporze pomiędzy Nikaraguą i Kostaryką.
• 7 marca – pożar zniszczył część dachu w rezydencji brytyjskich monarchów – Buckingham Palace.
• 9 marca – kobiety w Niemczech domagały się prawa pozwalającego partycypować w egzaminach pozwalających na studia uniwersyteckie (do Reichstagu skierowano petycję).
• 11 marca – wojna burska: Lord Salisbury, premier brytyjski odrzucił wstępne warunki zakończenia wojny burskiej, przedłożone przez lidera Burów Paula Krugera.
• 13 marca:
  • wojna burska: armia brytyjska dowodzona przez Fredericka Robertsa okupowała miasto Bloemfontein w Wolnym Państwie Orania.
  • wojna burska: prezydent Paul Kruger oświadczył, że Wolne Państwo Orania stanowi część Republiki Południowej Afryki.
• 14 marca:
  • uchwalono Gold Standard Act opierający dolara amerykańskiego na złocie.
  • Hugo de Vries, holenderski botanik i genetyk, potwierdził wcześniej sformułowane w roku 1866 – Prawa Mendla, mówiące o regułach przekazywania cech dziedzicznych.
• 15 marca:
  • wojna burska: Premier Wielkiej Brytanii odrzucił propozycję prezydenta USA Williama McKinleya oferującego mediacje w wojnie burskiej.
  • w USA wszedł w życie akt prawny (Gold Standard Act), który wiąże wartość waluty amerykańskiej ze standardem złota.
• 16 marca – sir Arthur John Evans zakupił ziemię na której znajdują się ruiny pałacu w Knossos na Krecie celem przeprowadzenia prac wykopaliskowych.
• 18 marca – założono klub piłkarski AFC Ajax.
• 19 marca:
  • otwarto zakłady Fiata w Turynie.
  • wojna burska: w Londynie rząd zaciągnął pożyczkę publiczną na sumę 335 milionów funtów (11 razy większa niż przewidywana).
  • Anglik Arthur Evans ogłosił rozpoczęcie prac wykopaliskowych na Krecie, które stały się początkiem jednego z największych odkryć światowej archeologii, liczących sobie 4000 lat ruin pałacu w Knossos.
• 20 marca – sekretarz stanu USA John Hay oznajmił, że mocarstwa europejskie wyraziły zgodę na prowadzenie w Chinach polityki otwartych drzwi w sprawach handlu.
• 24 marca:
  • major Nowego Jorku Van Wyck, rozpoczął budowę metra (Rapid Transit Railroad) łączącego Manhattan z Brooklynem.
  • 14-letni chłopiec zastrzelił w Ohio ostatniego żyjącego na wolności gołębia wędrownego.
• 25 marca – rozpoczęła się tak zwana „Wojna o złoty zydel” w Zachodniej Afryce, brytyjskie siły kolonialne zaatakowały Królestwo Aszanti.
• 27 marca:
  • rosyjska flota przybyła do Korei, wywołując konsternację w rządzie japońskim.
  • pogłębił się kryzys żywnościowy w Indiach, miliony głodujących ludzi oczekiwało na pomoc od brytyjskiego rządu kolonialnego.
  • zwodowano francuski krążownik pancerny Montcalm.
• 28 marca:
  • ponad 1000 ton nieczystości zostało usunięte z domów w Sydney w Australii, które zostały wyburzone z miejsc, które nawiedziła epidemia dżumy.
  • niemiecki astronom Friedrich Karl Arnold Schwassmann odkrył planetoidę (454) Mathesis.
• 31 marca – we Francji czas dnia roboczego, dla kobiet i dzieci, został ustawowo skrócony do 11 godzin.
• 1 kwietnia:
  • król Jerzy I Grecki stał się władcą absolutnym Krety.
  • Irlandzka Gwardia, jako jedyny składający się tylko z Irlandczyków oddział w armii brytyjskiej, został sformowany przez królową Wiktorię Hanowerską.
  • każdy francuski policjant został zobowiązany do noszenia broni.
• 4 kwietnia – anarchista usiłował zastrzelić księcia Walii podczas wizyty w Belgii, na urodzinach króla belgijskiego.
• 14 kwietnia:
  • w Paryżu otwarto Wystawę Światową.
  • w Paryżu założono Międzynarodową Unię Kolarską (UCI).
• 22 kwietnia – francuskie wojska kolonialne pokonały i zabiły afrykańskiego przywódcę wojskowego Rabih az-Zubayr w bitwie o Kousséri, zapewniając tym samym dominację francuską nad Czadem.
• 23 kwietnia – otwarcie pierwszego Biura Oddziału Towarzystwa Strażnica w Londynie.
• 25 kwietnia – wyprawa polarna pod dowództwem włoskiego księcia Ludwika Amadeusza Sabaudzkiego zbliżyła się na rekordową odległość do bieguna północnego, osiągając 86°34′ szer. geogr. północnej.
• 27 kwietnia – Hannibal Sehested został premierem Danii.
• 1 maja – eksplozja w kopalni węgla w Scofield w Utah zabiła 200 górników.
• 2 maja – król Szwecji Oskar II, deklarował poparcie dla Brytyjczyków w wojnie burskiej.
• 4 maja – założono niemiecki klub piłkarski 1. FC Nürnberg.
• 10 maja – przyszły cesarz Japonii Yoshihito poślubił Sadako Kujō.
• 14 maja – w Paryżu rozpoczęły się II Letnie Igrzyska Olimpijskie.
• 17 maja:
  • wojna burska: Wojska brytyjskie, po 217 dniach oblężenia miasta Mafeking (dzisiaj Mafikeng) przez oddziały burskie, przyszły z odsieczą oblężonym.
  • powstanie bokserów: rebelianci zniszczyli trzy wioski koło Pekinu i zabili 60 Chińczyków – chrześcijan.
• 18 maja:
  • delegacja Burów przybyła do USA prosić o wsparcie.
  • wyspy archipelagu Tonga stały się protektoratem brytyjskim.
• 21 maja – Rosja zajęła Mandżurię.
• 22 maja – niemieccy astronomowie Max Wolf i Arnold Schwassmann odkryli planetoidę (455) Bruchsalia.
• 23 maja – sierżant William Harvey Carney jako pierwszy czarnoskóry obywatel został odznaczony Medalem Honoru (za bohaterstwo w czasie bitwy o Fort Wagner w wojnie secesyjnej).
• 24 maja:
  • został zwodowany rosyjski krążownik Aurora.
  • wojna burska: Brytyjczycy dokonali aneksji Wolnego Państwa Orania i przyłączyli do swych kolonii.
  • papież Leon XIII kanonizował Jana Chrzciciela de la Salle.
• 25 maja:
  • wojna burska: Burscy żołnierze zagłosowali za kontynuacją wojny.
  • w Montevideo otwarto Stadion Gran Parque Central.
• 28 maja – powstanie bokserów: rebelianci zaatakowali personel belgijski na stacji kolejowej Fengtai.
• 29 maja:
  • powstanie bokserów: chiński rząd potępił rebeliantów.
  • Francuzi założyli Fort-Lamy (obecnie stolica Czadu Ndżamena).
• 30 maja – powstanie bokserów: rebelianci okupowali Tiencin.
• 31 maja:
  • wojna burska: Brytyjczycy zajęli Johannesburg, Burowie wycofali się do Pretorii.
  • powstanie bokserów: wyjęto spod prawa bokserów w Chinach.
  • powstanie bokserów: oddziały pokojowe z różnych krajów europejskich wkraczały do Chin.
• 1 czerwca – Carry Nation, rzeczniczka prohibicji w USA, zdemolowała 25 lokali, gdzie podawano napoje alkoholowe.
• 2 czerwca – założono niemiecki klub piłkarski 1. FC Kaiserslautern.
• 4 czerwca – wystawa Auguste’a Rodina w Paryżu.
• 5 czerwca – wojna burska: Brytyjscy żołnierze wkroczyli do Pretorii.
• 11 czerwca – powstanie bokserów: zburzono budynki rosyjskiej misji prawosławnej w Pekinie.
• 14 czerwca:
  • Reichstag, parlament Cesarstwa Niemieckiego, zaaprobował rozwój Niemieckiej Marynarki Wojennej (Kaiserliche Marine).
  • Hawaje ustanowiono terytorium Stanów Zjednoczonych.
• 16 czerwca – w Niemczech otwarto Kanał Łaba-Lubeka.
• 17 czerwca – powstanie bokserów: wojska sprzymierzonych zdobyły Forty Dagu u ujścia rzeki Hai He w Tiencinie.
• 19 czerwca – została zarejestrowana Fundacja Nobla.
• 20 czerwca – powstanie bokserów: rebelianci zgromadzili około 20 tys. osób w pobliżu Pekinu, zamordowali setki Europejczyków, w tym ambasadora niemieckiego.
• 21 czerwca – na ulice Brna wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne (wcześniej jeździły parowe).
• 23/24 czerwca – powstanie bokserów: w nocy powstańcy dokonali w Pekinie masakry 222 wyznawców prawosławia.
• 24 czerwca – uruchomiono komunikację tramwajową w rosyjskim Astrachaniu.
• 30 czerwca – w pożarze portu w Hoboken w amerykańskim stanie New Jersey zginęło 326 osób, a ok. 250 odniosło obrażenia. Doszczętnie spłonęły 3 statki pasażerskie i 18 mniejszych jednostek.
• 2 lipca – odbył się pierwszy udany lot sterowcem, skonstruowanym przez Ferdinanda von Zeppelina, nad Jeziorem Bodeńskim w pobliżu Friedrichshafen (sterowiec LZ 1).
• 5 lipca:
  • została uchwalona, w parlamencie brytyjskim, konstytucja Wspólnoty Narodów Australii.
  • powstał angielski klub piłkarski West Ham United F.C.
• 9 lipca – królowa Wiktoria Hanowerska zatwierdziła Australijską Konstytucję Wspólnoty Narodów.
• 12 lipca – niemiecki statek pasażerski SS Deutschland zdobył Błękitną Wstęgę Atlantyku.
• 13 lipca – powstanie bokserów: europejskie sojusznicze wojska interwencyjne odbiły miasto Tiencin z rąk rebeliantów.
• 19 lipca – została otwarta pierwsza linia metra w Paryżu.
• 20 lipca – hrabia Ferdinand von Zeppelin odbył pierwszy udany lot sterowcem.
• 25 lipca – doszło do rozruchów na tle rasowym w Nowym Orleanie, ponad 28 osób zabitych.
• 29 lipca – we Włoszech, król Humbert I został zastrzelony przez anarchistę Gaetano Bresci.
• 5 sierpnia – pogrom Żydów w Odessie.
• 8 sierpnia – na Międzynarodowym Kongresie Matematycznym w Paryżu David Hilbert przedstawił listę 23 nierozwiązanych problemów matematycznych.
• 10 sierpnia – rozegrano pierwszy mecz o Puchar Davisa pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią
• 14 sierpnia:
  • powstanie bokserów: korpus ekspedycyjny uwolnił uwięzionych w Chinach zachodnich dziennikarzy.
  • powstanie bokserów: wojska międzynarodowe wkroczyły do Pekinu, jego zdobycie oznaczało upadek powstania.
• 27 sierpnia – wojna burska: W miejscowości Bergendal, brytyjskie oddziały rozbiły grupę komandosów burskich.
• 1 września – aneksja Transwalu przez Wielką Brytanię.
• 2 września – w pruskich szkołach publicznych wprowadzono przedmiot wychowanie seksualne.
• 8 września – potężny huragan zabił od 6 do 12 tys. mieszkańców okolic Galveston w Teksasie.
• 13 września – wojna filipińsko-amerykańska: filipińscy żołnierze ruchu oporu rozbili dużą kolumnę wojsk USA w bitwie pod Pulang Lupa.
• 17 września:
  • wojna filipińsko-amerykańska: pod dowództwem Juana Caillesa, Filipińczycy zwyciężyli wojska amerykańskie dowodzone przez pułkownika Benjamina F. Cheathama w bitwie o Mabitac.
  • w Australii ogłoszono federację sześciu kolonii, tworzącą jedno państwo.
• 23 września – w Paryżu obradował Międzynarodowy Kongres Socjalistyczny (18 delegatów z Polski, w tym: Ignacy Daszyński, Bolesław Limanowski, Leon Wasilewski, Róża Luksemburg).
• 25 września – po raz pierwszy do Izby Gmin zostali wybrani (dwaj) posłowie Partii Pracy.
• 26 września – zwodowano pancernik Potiomkin.
• 29 września – w Nowym Jorku Amerykanin Maxwell Long ustanowił lekkoatletyczny rekord świata w biegu na 400 m wynikiem 47,8 s.
• Październik – norweski wynalazca Johann Vaaler domagał się patentu na swój wynalazek spinacza do papieru.
• 5 października – w Paryżu kongres międzyparlamentarny potępił politykę Wielkiej Brytanii w Afryce.
• 12 października – marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych przyjęła do służby swój pierwszy okręt podwodny – USS Holland (SS-1).
• 16 października – w Chinach podpisano pokój i układ między Niemcami i Wielką Brytanią.
• 25 października – Wielka Brytania zaanektowała Transwal.
• 28 października:
  • zakończyły się II Letnie Igrzyska Olimpijskie w Paryżu.
  • założono klub piłkarski RCD Espanyol Barcelona.
• 29 października – wybuch w zakładach chemicznych w Nowym Jorku zabił około 200 osób.
• 1 listopada – ukazała się encyklika papieża Leona XIII De Redemptore.
• 3 listopada:
  • otwarto pierwszą wystawę samochodów w Nowym Jorku w Madison Square Garden.
  • Panama odłączyła się od Kolumbii.
• 4 listopada – w Kassel założono Deutscher Rugby-Verband.
• 6 listopada – w wyborach prezydenckich w USA, urzędujący prezydent republikanin, William McKinley, pokonał demokratę Williama Jenningsa Bryana.
• 14 listopada:
  • oddano do użytku most kolejowo-drogowy Linzer Eisenbahnbrücke na Dunaju w austriackim Linzu.
  • sąd w czeskim Písku skazał na karę śmierci (zamienioną później na karę dożywocie) upośledzonego umysłowo włóczęgę pochodzenia żydowskiego Leopolda Hilsnera, oskarżonego o dokonanie mordu rytualnego na 19-letniej czeskiej katoliczce.
• 23 listopada – wystawa Claude’a Moneta w Paryżu.
• 1 grudnia:
  • w Berlinie po raz pierwszy wystąpił przed publicznością Artur Rubinstein.
  • założono włoski klub piłkarski ACR Messina.
• 7 grudnia – w Berlinie Max Planck sformułował prawo „Ciała doskonale czarnego”.
• 11 grudnia – Garretson Gibson został prezydentem Liberii.
• 13 grudnia – uruchomiono pierwszą wąskotorową linię kolejową na Bornholmie.
• 14 grudnia – Berlin: Max Planck przedstawił teorię kwantową.
• 18 grudnia – z Górnego Wąwozu Paproci (Upper Ferntree Gully) do Gembrook w stanie Wiktoria w Australii, uruchomiono kolej wąskotorową (o prześwicie 762 mm).
• Powstała Zjednoczona Partia Irlandzka, na czele której stanął John Edward Redmond.
• W Indiach powstał fundusz do walki z głodem.

Urodzili się

• 2 stycznia – William Haines, amerykański aktor (zm. 1973)
• 5 stycznia – Yves Tanguy, francusko-amerykański malarz (zm. 1955)
• 6 stycznia:
  • Maria Hohenzollern-Sigmaringen, królowa Jugosławii (zm. 1961)
  • Friedrich Schiedat, niemiecki prawnik, burmistrz Olsztyna (zm. 1966)
• 7 stycznia – Marian Jachimowski, major piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy (zm. 1938)
• 8 stycznia – Marian Einbacher, polski piłkarz (zm. 1943)
• 10 stycznia – Teodoro Picado Michalski, adwokat, pisarz, dziennikarz, polityk, prezydent Kostaryki (zm. 1960)
• 13 stycznia – Yasuji Kiyose, japoński kompozytor (zm. 1981)
• 15 stycznia:
  • Compton Bennett, brytyjski reżyser filmowy (zm. 1974)
  • William Heinesen, farerski pisarz, kompozytor, malarz i poeta (zm. 1991)
  • Zofia Maternowska, polska lekarka, żołnierz AK, więzień polityczny okresu stalinizmu (zm. 1990)
  • Aniela Wolnik, polska sanitariuszka, uczestniczka powstań śląskich (zm. 1957)
• 16 stycznia:
  • Edith Frank-Holländer, holenderska Żydówka, matka Anne i Margot (zm. 1945)
  • Aleksandra Leszczyńska, polska aktorka (zm. 1986)
• 18 stycznia:
  • Heaton Wrenn, amerykański sportowiec i prawnik, medalista olimpijski (zm. 1978)
  • Piotr Grabowski, polski rewolucjonista (zm. 1970)
• 19 stycznia – Jan Vreede, holenderski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1989)
• 24 stycznia – Alfred Świerkosz, polski dziennikarz, fotograf (zm. 1968)
• 25 stycznia – Theodosius Dobzhansky, amerykański genetyk ukraińskiego pochodzenia (zm. 1975)
• 27 stycznia – Hyman Rickover, amerykański admirał (zm. 1986)
• 30 stycznia – Izaak Dunajewski (ros. Исаа́к О́сипович Дунае́вский), rosyjski kompozytor i dyrygent żydowskiego pochodzenia (zm. 1955)
• 2 lutego:
  • Józef Kowalski, ostatni żyjący weteran wojny polsko-bolszewickiej (zm. 2013)
  • Mieczysław Oborski, polski żołnierz (zm. 1953)
• 4 lutego – Jacques Prévert, francuski pisarz i poeta (zm. 1977)
• 5 lutego – Adlai Ewing Stevenson II, amerykański polityk, gubernator stanu Illinois (zm. 1965)
• 8 lutego – Lonnie Johnson, amerykański bluesman i gitarzysta (zm. 1970)
• 11 lutego – Hans-Georg Gadamer, niemiecki filozof (zm. 2002)
• 18 lutego – Hendrik Fokker, holenderski żeglarz, olimpijczyk (zm. 1943)
• 19 lutego – Konrad Guderski, polski inżynier wodny, dowódca obrony Poczty Polskiej w Gdańsku (zm. 1939)
• 22 lutego – Luis Buñuel, hiszpański reżyser (zm. 1983)
• 26 lutego:
  • Halina Konopacka, polska lekkoatletka, pierwsza polska złota medalistka olimpijska (zm. 1989)
  • Jean Negulesco, amerykański reżyser (zm. 1993)
• 2 marca:
  • Józef Ulma, polski rolnik, Sługa Boży (zm. 1944)
  • Kurt Weill, niemiecki kompozytor (zm. 1950)
• 3 marca:
  • Edna Best, angielska aktorka (zm. 1974)
  • Jerzy Manteuffel, polski historyk, filolog klasyczny, papirolog (zm. 1954)
• 4 marca – Jan Zachwatowicz, polski profesor architektury; generalny konserwator zabytków (zm. 1983)
• 5 marca – Johanna Langefeld, niemiecka nadzorczyni w obozach koncentracyjnych (zm. 1974)
• 9 marca – Howard Aiken, amerykański inżynier, pionier informatyki (zm. 1973)
• 13 marca:
  • Salote Tupou III, królowa Tonga (zm. 1965)
  • Jorgos Seferis, grecki poeta i eseista (zm. 1971)
• 15 marca – Ernst Neufert, niemiecki architekt, autor dzieła Podręcznik projektowania architektoniczno-budowlanego (zm. 1986)
• 19 marca – Frédéric Joliot-Curie, francuski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1958)
• 20 marca:
  • Estera Broder, polska nauczycielka, botanik (zm. 1944)
  • Lidia Nartowska, polska choreografka, działaczka społeczna i kultury (zm. 1967)
• 23 marca:
  • Erich Fromm, amerykański filozof, psycholog i psychoanalityk niemieckiego pochodzenia (zm. 1980)
  • Augustyna Pena Rodríguez, hiszpańska zakonnica, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
• 29 marca – John McEwen, australijski polityk, premier Australii (zm. 1980)
• 31 marca:
  • Lőrinc Szabó, węgierski poeta (zm. 1957)
  • Henryk Windsor, książę Gloucester (zm. 1974)
• 3 kwietnia – Antoni Żuliński, polski aktor (zm. 1973)
• 4 kwietnia – Izydor Zaczykiewicz, polski pisarz (zm. 1991)
• 5 kwietnia:
  • Józef Budziakowski, polski inżynier, kapitan saperów Polskich Sił Zbrojnych (zm. 1983)
  • Spencer Tracy, amerykański aktor (zm. 1967)
• 7 kwietnia – Adolf Dymsza, polski aktor (zm. 1975)
• 11 kwietnia – Maria Gwidona od Miłosierdzia Bożego (Helena Cierpka), polska nazaretanka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1943)
• 16 kwietnia – Turybiusz Romo González, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1928)
• 20 kwietnia – Fred Raymond, austriacki kompozytor (zm. 1954)
• 25 kwietnia – Wolfgang Pauli, szwajcarski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1958)
• 26 kwietnia – Charles Francis Richter, amerykański geofizyk (zm. 1985)
• 27 kwietnia – Zygmunt Wojciechowski, polski historyk państwa i prawa (zm. 1955)
• 28 kwietnia:
  • Jan Oort, holenderski astronom (zm. 1992)
  • Bruno Apitz, niemiecki pisarz (zm. 1979)
  • Jean Vaysse, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1974)
• 30 kwietnia – Andrzej Stawar, polski krytyk literacki i tłumacz (zm. 1961)
• 1 maja:
  • Ignazio Silone, włoski pisarz (zm. 1978)
  • Aleksander Wat, polski poeta i prozaik (zm. 1967)
• 4 maja – Zofia Grabowska, polska tancerka (zm. 1970)
• 7 maja – Tola Mankiewiczówna, polska aktorka (zm. 1985)
• 12 maja – Helene Weigel, niemiecka aktorka (zm. 1971)
• 14 maja - Helena Syrkusowa, polska architekt (zm. 1982)
• 23 maja – Hans Frank, hitlerowski funkcjonariusz, gubernator Generalnego Gubernatorstwa (zm. 1946)
• 24 maja – Eduardo De Filippo, włoski aktor teatralny i filmowy, reżyser, senator (zm. 1984)
• 26 maja – Richard Henkes, katolicki duchowny, męczennik, błogosławiony Kościoła katolickiego (zm. 1945)
• 29 maja – Władysław Zych, polski artysta plastyk, twórca szkła artystycznego (zm. 1964)
• 1 czerwca – Johanna Wolf, niemiecka sekretarka Adolfa Hitlera (zm. 1985)
• 3 czerwca – Karl Earl Mundt, amerykański polityk, senator ze stanu Dakota Południowa (zm. 1974)
• 5 czerwca – Dennis Gabor, węgierski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1979)
• 13 czerwca:
  • Anton Kocian, słowacki nauczyciel i ornitolog (zm. 1984)
  • Johan Støa, norweski lekkoatleta, biegacz narciarski, kolarz i skoczek narciarski (zm. 1991)
• 17 czerwca – Jan Maas, holenderski kolarz, medalista olimpijski (zm. 1977)
• 25 czerwca – Louis Mountbatten, lord, brytyjski polityk, ostatni wicekról Indii, teść królowej Wielkiej Brytanii Elżbiety II Windsor (zm. 1979)
• 28 czerwca – Leon Kruczkowski, polski pisarz i publicysta (zm. 1962)
• 29 czerwca – Antoine de Saint-Exupéry, francuski lotnik, pisarz, autor Małego Księcia (zm. 1944)

• 5 lipca – Bernardus Johannes Alfrink, holenderski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita Utrechtu, prymas Holandii, kardynał (zm. 1987)
• 6 lipca – Frederica Sagor Maas, amerykańska scenarzystka filmowa pochodzenia rosyjskiego (zm. 2012)
• 7 lipca – Franciszek Janik, polski pilot i konstruktor lotniczy (zm. 1975)
• 8 lipca – George Antheil, amerykański kompozytor (zm. 1959)
• 13 lipca – Teresa od Jezusa z Andów, chilijska karmelitanka, święta katolicka (zm. 1920)
• 14 lipca – Jan Fondaliński, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy łódzki (zm. 1971)
• 19 lipca – Stefan Zwoliński, polski speleolog, legionista, fotograf (zm. 1982)
• 21 lipca – Roman Nowak, polski polityk (zm. 1980)
• 24 lipca – Aleksander Żabczyński, polski aktor (zm. 1958)
• 27 lipca – Charles Vidor, węgierski reżyser żydowskiego pochodzenia (zm. 1959)
• 29 lipca – Eyvind Johnson, szwedzki pisarz, laureat Nagrody Nobla (zm. 1976)
• 1 sierpnia – Stefan Gunia, polski działacz socjalistyczny i związkowy (zm. 1974)
• 4 sierpnia:
  • Elizabeth Bowes-Lyon, królowa brytyjska, matka królowej Wielkiej Brytanii Elżbiety II Windsor (zm. 2002)
  • Nabi Tajima, japońska superstulatka (zm. 2018)
• 5 sierpnia – Leonard Buczkowski, polski reżyser i scenarzysta filmowy (zm. 1967)
• 10 sierpnia – Arthur Porritt, nowozelandzki lekkoatleta i polityk (zm. 1994)
• 11 sierpnia:
  • Aleksandra Chodźko-Domaniewska, polska historyk i filolog (zm. 1855)
  • Charlie Paddock, amerykański lekkoatleta (zm. 1943)
• 13 sierpnia – Stanisław Dunajewski, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, kawaler orderu Virtuti Militari, patron Muzeum Ślężańskiego (zm. 1985)
• 14 sierpnia – Stanisław Sokołowski, polski geolog i taternik (zm. 1990)
• 17 sierpnia – Jezus Hita Miranda, hiszpański marianista, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
• 18 sierpnia – Maria Sergia od Matki Bożej Bolesnej (Julia Rapiej), polska nazaretanka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1943)
• 19 sierpnia – Gilbert Ryle, angielski filozof (zm. 1976)
• 23 sierpnia – Klaudiusz Granzotto, włoski franciszkanin, błogosławiony katolicki (zm. 1947)
• 25 sierpnia:
  • Jan Karczewski, polski pisarz, satyryk, publicysta (zm. 1947)
  • Hans Adolf Krebs, niemiecki biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1981)
• 26 sierpnia – Hellmuth Walter, niemiecki inżynier (zm. 1980)
• 29 sierpnia – Åke Bergqvist, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1975)
• 2 września – Uuno Klami, fiński kompozytor i pianista (zm. 1961)
• 3 września:
  • Eduard van Beinum, holenderski dyrygent (zm. 1959)
  • Urho Kaleva Kekkonen, fiński polityk, premier i prezydent Finlandii (zm. 1986)
• 4 września – Andrzej Czarniak, polski architekt i narciarz (zm. 1952)
• 13 września – Edmund Nowicki, polski duchowny katolicki, biskup gdański (zm. 1971)
• 19 września – Włodzimierz Słobodnik, polski poeta, tłumacz literatury francuskiej, rosyjskiej i radzieckiej, satyryk, autor książek dla młodzieży (zm. 1991)
• 23 września – Harry Hanson, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1986)
• 28 września – Michał Oziębłowski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)
• 29 września – Thorleif Christoffersen, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1971)
• 30 września – Pedro Arispe, urugwajski piłkarz (zm. 1960)
• 3 października - Helena Uszyńska-Prawecka, polska aktorka (zm. 1955)
• 7 października – Heinrich Himmler, jeden z głównych przywódców Niemiec hitlerowskich i zbrodniarzy II wojny światowej (zm. 1945)
• 10 października – Helen Hayes, amerykańska aktorka (zm. 1993)
• 11 października:
  • Jean Boubee, francuski rugbysta (zm. 1973)
  • Jadwiga Chojnacka, polska aktorka (zm. 1992)
  • Raoul Got, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1955)
• 15 października:
  • Jadwiga Chamiec, polska pisarka, autorka książek i słuchowisk radiowych dla dzieci i młodzieży (zm. 1995)
  • Mervyn LeRoy, amerykański reżyser (zm. 1987)
• 17 października – Jean Arthur, amerykańska aktorka (zm. 1991)
• 18 października – Olga Didur-Wiktorowa, polska śpiewaczka operowa (mezzosopran) (zm. 1963)
• 19 października:
  • André Béhotéguy, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1960)
  • Georg Häfner, niemiecki duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)
• 20 października – Wayne Morse, amerykański polityk, senator ze stanu Oregon (zm. 1974)
• 28 października – Władysław Jaworski, polski działacz komunistyczny (zm. 1948)
• 29 października – Andrej Bagar, czechosłowacki aktor filmowy (zm. 1966)
• 30 października – Ragnar Granit, szwedzki neurofizjolog fińskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla (zm. 1991)
• 31 października:
  • Mieczysław Münz, polsko-amerykański pianista (zm. 1976)
  • Rudolf Redlinghofer, austriacka ofiara nazizmu, Świadek Jehowy (zm. 1940)
• 3 listopada – Magnus Hellström, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1980)
• 5 listopada – Natalie Schafer, amerykańska aktorka (zm. 1991)
• 8 listopada – Margaret Mitchell, amerykańska pisarka, autorka Przeminęło z wiatrem (zm. 1949)
• 14 listopada – Aaron Copland, amerykański kompozytor (zm. 1990)
• 15 listopada – Marcin Józef, hiszpański lasalianin, męczennik, święty katolicki (zm. 1934)
• 16 listopada – Eugeniusz Bosiłkow, bułgarski biskup katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1952)
• 19 listopada – Anna Seghers, niemiecka pisarka (zm. 1983)
• 21 listopada – Emanuel Ringelblum, polsko-żydowski historyk (zm. 1944)
• 23 listopada – Mestre Bimba, najsłynniejszy mistrz capoeira, twórca stylu Regional (zm. 1974)
• 25 listopada – Rudolf Höß, komendant obozu Auschwitz-Birkenau (stracony – 1947)
• 3 grudnia – Richard Kuhn, niemiecki biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1967)
• 5 grudnia:
  • Józef Gierszewski, polski porucznik rezerwy, uczestnik podziemia antyhitlerowskiego (zm. 1943)
  • Sabina Sebyłowa, polska pisarka (zm. 1980)
  • Antoni Słomkowski, polski duchowny katolicki, teolog (zm. 1982)
• 6 grudnia – Agnes Moorehead, amerykańska aktorka (zm. 1974)
• 14 grudnia – Juan d'Arienzo, argentyński muzyk (zm. 1976)
• 17 grudnia – Katina Paxinou, grecka aktorka (zm. 1973)
• 20 grudnia – Wanda Zabłocka, polska botanik (zm. 1978)
• 22 grudnia – Erich Frost, niemiecki muzyk, kompozytor, nadzorca Biura Oddziału Towarzystwa Strażnica w Niemczech (zm. 1987)
• 25 grudnia – Antoni Zygmund, polski matematyk (zm. 1992)
• 26 grudnia:
  • Mia Beyerl, austriacka śpiewaczka operowa, pianistka i nauczycielka muzyki (zm. 1989)
  • Szczepan Jurzak, polski działacz socjalistyczny i komunistyczny, polityk (zm. 1970)
• data dzienna nieznana:
  • Ruth Hale, brytyjska alpinistka (zm. 1937)
  • Henri Louit, francuski żeglarz, olimpijczyk (zm. 1981)

Zmarli

Zdarzenia astronomiczne

• 28 maja – całkowite zaćmienie słońca widoczne w Meksyku, USA, Portugalii, Hiszpanii i północnej Afryce.

Święta ruchome

• Tłusty czwartek: 22 lutego
• Ostatki: 27 lutego
• Popielec: 28 lutego
• Niedziela Palmowa: 8 kwietnia
• Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 12 kwietnia
• Wielki Czwartek: 12 kwietnia
• Wielki Piątek: 13 kwietnia
• Wielka Sobota: 14 kwietnia
• Wielkanoc: 15 kwietnia
• Poniedziałek Wielkanocny: 16 kwietnia
• Wniebowstąpienie Pańskie: 24 maja
• Zesłanie Ducha Świętego: 3 czerwca
• Boże Ciało: 14 czerwca

Przypisy