28 Dywizja Piechoty Armii Krajowej

28 Dywizja Piechoty AK im. Stefana Okrzei

Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Sformowanie	20 września 1944
Rozformowanie	5 października 1944
Patron	Stefan Okrzeja
Tradycje
Rodowód	28 Dywizja Piechoty 1921 - 1939
Dowódcy
Pierwszy	płk. Franciszek Pfeiffer „Radwan”
Działania zbrojne
II wojna światowa (Powstanie warszawskie)
Organizacja
Rodzaj wojsk	wojska lądowe
Podległość	Warszawski Korpus AK
Skład	15 Pułk Piechoty „Wilków” AK 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej AK 72 Pułk Piechoty AK

Historia Polski

Ten artykuł jest częścią cyklu: Polskie Państwo Podziemne

28 Dywizja Piechoty Armii Krajowej im. Stefana Okrzei (28 DP AK) – wielka jednostka piechoty Armii Krajowej działająca od 20 września do 5 października 1944 w trakcie powstania warszawskiego. Patronem dywizji był Stefan Okrzeja, członek Polskiej Partii Socjalistycznej i Organizacji Bojowej PPS, uczestnik rewolucji 1905 roku, stracony za zamach na oficera policji.

Historia

28 DP AK zorganizowana została w czasie Powstania Warszawskiego z oddziałów powstańczych walczących w ramach Obwodu I Śródmieście. Dywizja została utworzona rozkazem Komendanta Armii Krajowej L.dz.7/III z 20 września 1944, oraz rozkazem organizacyjnym nr 32 Komendanta Okręgu Warszawskiego z 21 września 1944^[1];

Dywizja pod dowództwem płk. piech. Franciszka Edwarda Pfeiffera, weszła w skład Warszawskiego Korpusu AK. Zdaniem historyka Krzysztofa Komorowskiego, nowa struktura

W dniach 4 - 5 października w wyniku kapitulacji oddziały dywizji wymaszerowały do niewoli.

Skład

Na mocy rozkazu dowódcy okręgu Armii Krajowej w skład dywizji wchodziły:

• 15 Pułk Piechoty „Wilków” AK - dowódca ppłk. Franciszek Rataj „Paweł”;
  • Zgrupowanie „Chrobry II”
  • Zgrupowanie „Gurt”
  • Batalion „Rum”;
  • Batalion im. Sowińskiego;

• 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej AK - dowódca mjr Stanisław Błaszczak „Róg”
  • Zgrupowanie „Bartkiewicz” (w tym kilka oddziałów z dawnego Zgrupowania „Róg”, które przeszły ze Starego Miasta);
  • Zgrupowanie „Krybar”

• 72 Pułk Piechoty AK - dowódca ppłk. art. Jan Szczurek-Cergowski „Sławbor”
  • Batalion „Golski”;
  • Batalion „Miłosz”;
  • Batalion „Stefan”;
  • Batalion „Ostoja”.

• 28 pułk artylerii lekkiej - brak danych o jego organizacji;

W ramach dywizji działały również struktury 21 Pułku Piechoty „Dzieci Warszawy” AK, pod dowództwem ppłk. Stanisława Kamińskiego „Daniel” w skład którego weszły:

• Batalion „Zaremba-Piorun”
• Batalion „Ruczaj”
• Batalion „Radosław” w składzie (Oddział „Sokół”, oddział „Radosław”, 3 Batalion „Bełt”)^[3]; Była to jednostka zorganizowana odrębnie od 21 Pułku Piechoty „Dzieci Warszawy” AK na Żoliborzu.

Według rozkazu Komendanta Okręgu AK z 3 października 1944, oddziały dywizji poszły do niewoli w następującej kolejności:

• 4 października o godz. 9.00 wymaszerował 21 pułk piechoty pod dowództwem ppłk. Stanisława Kamińskiego „Daniel”;
• 5 października ze Śródmieścia Południowego wymaszerował 72 pułk piechoty pod dowództwem ppłk. Jana Szczurek-Cergowskiego „Sławbor”. Do kolumny pułku dołączyła Komenda Główna AK, Komenda Obszaru Warszawskiego, dowództwo 10 dywizji oraz oddziały NSZ; Tego samego dnia ze Śródmieścia Północnego wymaszerował 36 pułk piechoty, do którego dołączyły Komenda Okręgu oraz dowództwo i sztab 28 dywizji, oraz 15 pułk piechoty^[4];.

Z oddziałów dywizji wyłączono batalion ochronny (asystencyjny) w składzie 3 kompanii, pod dowództwem ppłk. Franciszka Packa „Mścisław”, dla utrzymania porządku, zachowania bezpieczeństwa oraz ewakuacji szpitali. W skład batalionu weszły kompanie:

• Kompania (2 Kompania batalionu „Miłosz”, 72 pułk piechoty) – dowódca por. Edward Ładkowski „Kulawy”
• Kompania C ((8 kompania Batalionu „Kiliński”, 36 pułk piechoty)
• Kompania D (zbiorcza kompania „Kiliński”, 15 pułk piechoty) – dowódca por. Wacław Janelli „Jarząbek”.

Batalion pełnił swe funkcje do 9 października 1944.

Przypisy

Bibliografia

• Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią Wieki nr 9/1986.
• Grzegorz Jasiński, Z drugiej strony lustra, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 3 (223), Warszawa 2008, ISSN 1640-6281, s. 192.

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy