6 Pułk Strzelców Konnych (II RP)

6 Pułk Strzelców Konnych

Odznaka 6 psk
Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1919
Rozformowanie	1939
Patron	hetman wielki koronny Stanisław Żółkiewski
Tradycje
Święto	20 maja[a]
Kontynuacja	6 Kresowy Batalion Rozpoznawczy
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Maurycy Gąssowski
Ostatni	ppłk dypl. Stefan Mossor
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Żółkiew
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	Kawaleria
Podległość	DOK VI XVI Brygada Kawalerii 2 Samodzielna Brygada Kawalerii Kresowa Brygada Kawalerii

6 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego (6 psk) – oddział kawalerii Armii Polskiej we Francji i Wojska Polskiego II RP.

Rodowód

Pułk rozwinął się w końcu 1917 z oddziałów sformowanych we Francji i we Włoszech – początkowo jako 1 pułk szwoleżerów. Po przybyciu do Polski w maju 1919 przemianowany na 4 pułk Dragonów Kresowych, a później na 4 pułk strzelców konnych.

W październiku 1920 przeformowano 4 pułk strzelców konnych. Z części jego szwadronów 8 września 1921 powstał 6 pułk strzelców konnych. Od 20 lipca 1921 roku do 27 sierpnia 1939 miejscem stałej dyslokacji pułku była Żółkiew, rodowa posiadłość wybitnego wodza i żołnierza hetmana Stanisława Żółkiewskiego.

W walce o granice

1 i 3 pułk szwoleżerów Armii gen. Józefa Hallera swój chrzest bojowy przechodzą na froncie francusko-niemieckim w Szampanii. Po zakończeniu działań wojennych na froncie zachodnim, obydwa pułki, transportem kolejowym przemieszczone zostały w rejon Warszawy.

Z chwilą rozpoczęcia działań wojennym na froncie wschodnim przeciwko bolszewikom już jako 4 pułk strzelców konnych wziął udział w wyprawie kijowskiej. 15 maja 1920 brał udział w zajęciu Łucka oraz dokonał wypadu na Młynów i Równe.

18 sierpnia 1920 stoczył krwawą bitwę pod Krasnem.

Kawalerowie Virtuti Militari

Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918-1920^[2]
Spis utworzony na podstawie: Zarys historji wojennej 10-go pułku strzelców konnych, s. 43.

Polegli i zmarli z ran

Lista poległych i zmarłych z ran II dywizjonu 4 pułku strzelców konnych
Spis utworzony na podstawie: Zarys historji wojennej 10-go pułku strzelców konnych, s. 43.

Pułk w okresie pokoju

Wręczenie prezydentowi RP Ignacemu Mościckiemu odznaki 6 psk; 23-11-1932

Kresowa BK w 1938

W 1923 pułk spełniał rolę jazdy dywizyjnej, a jego dowódca podlegał bezpośredni dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI. W zakresie szkolenia pułk w tym czasie podlegał inspektorowi jady nr III^[3]. W tym okresie w jego skład wchodziły trzy szwadrony strzelców konnych, oddział szkolny karabinów maszynowych, pułkowa szkoła podoficerska i kadra szwadronu zapasowego^[4].

8 maja 1926 w Żółkwi starszy wachmistrz Stanisław Kisielewski, znajdując się w stanie nietrzeźwości, zastrzelił z rewolweru dowódcę pułku, podpułkownika Konstantego Obidzińskiego i wachmistrza Jana Gadomskiego^[5]. 20 maja 1926 wyrokiem wojskowego sądu doraźnego wachmistrz Kisielewski został skazany za podwójne zabójstwo na karę śmierci i degradację. Dowódca Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie wyrok zatwierdził, a pełniący obowiązki prezydenta RP, Marszałek Sejmu Maciej Rataj nie skorzystał z prawa łaski. Skazany został rozstrzelany tego samego dnia we Lwowie^[6].

29 stycznia 1937 Minister Spraw Wojskowych nadał 6 psk nazwę „6 Pułk Strzelców Konnych imienia Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego” oraz zarządził noszenie przez żołnierzy pułku na naramiennikach kurtek i płaszczy – w miejsce dotychczasowej numeracji – inicjałów „S.Ż.” z buławą hetmańską. Dla oficerów i chorążych inicjały i buława były haftowane nićmi metalowymi, oksydowanymi na stare srebro, natomiast dla podoficerów i strzelców wykonane były z białego matowanego metalu. Podoficerowie zawodowymi mogli nosić inicjały i buławę haftowaną w czasie występowania w ubiorze poza służbowym^[7].

6 psk w kampanii wrześniowej

Pułk walczył w składzie Kresowej BK

Mobilizacja

6 pułk strzelców konnych zgodnie z planem mobilizacyjnym w ramach mobilizacji alarmowej w grupie „czerwonej” w dniach 27–29 sierpnia 1939 roku zmobilizował w Żółkwi własne pododdziały pułku. Dodatkowo w tym sam czasie zmobilizował dla macierzystej Kresowej Brygady Kawalerii; samodzielny pluton km nr 2, kolumny taborowe kawaleryjskie typu I nr 647 i 648 oraz warsztat taborowy nr 641. W ramach mobilizacji powszechnej w okresie od 31 sierpnia do 3 września zmobilizował dwa szwadrony marszowe brygady nr 3 i nr 4 tj. dla 6 psk i 12 pułku ułanów oraz uzupełnienia marszowe dla brygadowych szwadronów pionierów nr 4 i łączności nr 2. Dodatkowo na bazie pozostałości pułku zmobilizował Ośrodek Zapasowy Kresowej Brygady Kawalerii (OZKaw. „Żółkiew”) do 5 września 1939 roku^[11]. Pułk terminowo i bez większych przeszkód zmobilizował alarmowo swoje pododdziały i brygadowe i od godz.8.00 oczekiwał na zawagonowanie do transportów kolejowych. Z uwagi na przeciążenie węzła lwowskiego PKP i braki taboru nastąpiło opóźnienie w odjazdach czterech transportów kolejowych od 7 do 24 godzin. 6 psk został dyslokowany w składzie Kresowej Brygady Kawalerii do Armii „Łódź”.

Działania bojowe pułku

Bój graniczny nad Wartą

Przewieziony transportami kolejowymi na trasie Brody, Kowel, Brześć n/Bugiem, Siedlce, Warszawa do Poddębic w dniach 30 sierpnia-3/4 września 1939 roku. Koncentrowany wraz z macierzystą Kresową BK na północnym skrzydle Armii „Łódź” w rejon Rossoszycy i Szadka. Pułk stacjonował w rejonie Prusinowic, pozostał chwilowo w odwodzie Kresowej BK. Po osiągnięciu pełnej gotowości bojowej, poprzedzany dwoma podjazdami wyruszył w kierunku rzeki Warty maszerujący na czele pułku jako czołowy 2 szwadron rozpoznał rejon Brodni, którą obsadził, a następnie dokonał również wypadu na zachodni brzeg Warty. Główne siły pułku nocą z 4 na 5 września, obsadziły wschodni brzeg Warty w rejonie Popowa. Zgodnie z rozkazem ze sztabu armii dowódca 6 psk miał dokonać jeszcze tej nocy wypadu siłami głównymi na zachodni brzeg rzeki. W tym celu z sił głównych pułku wysłano podjazd w sile plutonu 1/1 szwadronu w kierunku zachodnim i 4 szwadron wzdłuż zachodniego brzegu Warty na południe. Około godz. 6.15 zajmujący stanowiska obronne w rejonie Popowa oczekujący na powrót wysłanych podjazdów niepełny 1 szwadron podjął walkę ogniową ze zmotoryzowanym Oddziałem Wydzielonym niemieckiej 30.Dywizji Piechoty, do walki włączył się próbujący uderzyć na niemiecką piechotę, poprzez przeprawę wpław przez Wartę 3 szwadron. Pomimo wprowadzenia do walki szwadronu ckm i pozostałych pododdziałów pułku nie pozwoliło jednak odrzucić niemieckiego OW 30.DP od rzeki Warty. Silny ostrzał niemieckiej broni maszynowej i wsparcie ze strony lotnictwa doprowadziło do rozproszenia koniowodnych walczących nad rzeką strzelców oraz zadanie dużych start pułkowi w sile żywej, podpalenie przez niemiecki ostrzał wsi Popów i kolonii Popów zdezorganizowało obronę 6 psk. Około godzin południowych od strony północnej na wschodnim brzegu Warty pojawił się niemiecki podjazd motocyklistów, ostrzał rozpoczęła niemiecka artyleria. Działanie niemieckie pogłębiły trudną sytuację pułku i zmusiły go do odwrotu i rezygnację z obrony rzeki w rejonie Popowa. Nie doczekano powrotu wysłanych własnych podjazdów. Szwadrony 1 i 3 utraciły ok. 30% stanów, pluton łączności 50%^[12].

W godzinach popołudniowych 6 psk wycofał się do miejscowości Grabina, gdzie dołączył 2 szwadron. W godzinach nocnych 5/6 września pułk przybył do Prusinowic i zajął tam obronę od strony zachodniej. Do sił głównych pułku nie dołączyły podjazdy wysłane na zachodni brzeg Warty tj. wzmocnione ckm 4 szwadron i 1 pluton 1 szwadronu.

Na szlakach odwrotu, rozdzielenie się 6 psk

Nocą 6/7 września 6 psk wzmocniony 3 baterią 13 dywizjonu artylerii konnej i 61 dywizjonem pancernym otrzymał zadnie osłony odwrotu Kresowej BK oraz opóźnianie przeciwnika na osi Poddębice-Aleksandrów Łódzki do miejscowości Kuciny. Z Albertowa pułk przeszedł do rejonu wsi Kuciny ok. 5.30 7 września i pododdziały zajęły obronę. Wysłany w kierunku Poddębic pluton samochodów pancernych 61 dywizjonu utracił od niemieckiego ostrzału ppanc. dwa samochody pancerne. Po godz.7 podjęto dalszy odwrót w kierunku Aleksandrowa Łódzkiego, na podstawie rozkazu dowódcy Kresowej BK pozostał 1 szwadron z plutonem kolarzy do obrony lasu w rejonie Ustronia. Z uwagi na okrążenie Kresowej BK została zmuszona do przebijania się poprzez pierścień niemieckich wojsk pomiędzy Ozorkowem i Aleksandrowem. Jako I rzutowe natarcie prowadziły 20 i 22 pułki ułanów wsparte ogniem 13 dak. 6 psk podążał w II rzucie natarcia za 20 pułkiem ułanów 6 psk, tego też dnia utracono kontakt z 1 szwadronem i plutonem kolarzy. 6 psk maszerował ze zgrupowaniem dowódcy 20 puł. płk. dypl. A. Kunachowicza, poprzez lukę w ugrupowaniu niemieckim pomiędzy Kęblinem, a Strykowem, maszerowano nocą 7/8 września. O świcie 8 września zgrupowanie osiągnęło lasy na zachód od Głowna. Z uwagi na nadejście oddziałów niemieckich od strony Kębliny i Strykowa zgrupowanie wycofało się na wschodni brzeg rzeki Mrogi. Maszerujące śladem pułku 1 szwadron został rozbity pod Kęblinem, a maszerujący za nim pluton kolarzy został odcięty pod Strykowem i dostał się do niewoli. Z 1 szwadronu, tylko kilku żołnierzy dołączyło do 6 psk.

Z nad Mrogi 6 psk w składzie zgrupowania płk. Kunachowicza pomaszerował do okolic Chlebowa, który osiągnął 9 września rano. Ponowny marsz podjęto w kierunku Skierniewic w godzinach południowych, 6 psk maszerował w dwóch kolumnach. Brak łączności i map spowodował całkowite rozproszenie się pododdziałów pułku. W grupie z ppłk. Mossorem znalazła się grupa ok. plutonu z 1 szwadronu, ok. plutonu z 2 szwadronu, 3 pluton ze szwadronu ckm, pluton łączności i poczet dowódcy pułku. W drugiej grupie maszerował 3 szwadron, część 2 szwadronu i połowa szwadronu ckm, pluton ppanc. dowodzenie tą grupą objął rtm. W. Zachoszcz. Maszerujące grupy toczyły walki z podjazdami i patrolami niemieckimi penetrującymi teren^[13]. Grupa ppłk. Mossora przemaszerowała do przez Skierniewice do wsi Kamion. 10 września utraciła kontakt ze zgrupowaniem płk. Kunachowicza, dołączyły do grupy po drodze szwadron 1/20 p uł. z plutonem ckm, pluton 19 pułku ułanów, bateria 3/13 dak i 30 kompania łączności. Nocą 10/11 września grupa przebiła się przez szosę Radom-Warszawa niszcząc niemiecki patrol zmotoryzowany z 5 motocyklami i 2 samochodami terenowymi. Po sforsowaniu szosy grupa dotarła do lasu pod Osuchowem 8 km od miejsca potyczki. Około godz. 9.00 11 września zgrupowanie zostało zlokalizowane przez patrole niemieckie, o godz.11 oddziały niemieckiej 19.DP okrążyły lasy i zaatakowały grupę ppłk. S. Mossora, grupa walczyła do godz. 16.30, gdzie z uwagi na brak amunicji zmuszona była skapitulować. Do niewoli dostał się dowódca pułku ppłk dypl. Stefan Mossor i ponad 100 żołnierzy, pozostali przebili się przez okrążenie, szwadron 1/20 p uł. szarżą, a część poległo - 25 żołnierzy. Grupa rtm. Zachoszcza przedarła się po walkach na wschód od Leszna do Warszawy^[14].

Walki szwadronów 6 psk poza pułkiem

4 Szwadron

Dowódca Kresowej BK płk. dypl. Jerzy Grobicki po odłączeniu się od brygady pomiędzy 8, a 11 września w rejonie Otwocka przystąpił do zbierania jej resztek i obrony wschodniego brzegu Wisły. W miejscu koncentracji do Kresowej BK dołączył 4 szwadron 6 psk i pluton 1/1 szwadronu. 12 września na utworzony na wschodnim brzegu Wisły niemiecki przyczółek w rejonie Góry Kalwarii broniony przez oddziały niemieckiej 1.Dywizji Pancernej, natarcie prowadziła Kresowa BK w składzie niekompletnych: 22 pułku ułanów, 1 pułku kawalerii KOP, 3/20 puł. i wspomnianych pododdziałów 6 psk, ze wsparciem baterii 1/13 dak. Natarcie zakończyło się niepowodzeniem wszyscy oficerowi 6 psk polegli ppor. Batycki, Cisło, Sokulski lub zostali ciężko ranni rtm. Szeloch i por. Fusiecki. Nad resztką zbiorczego szwadronu 6 psk dowodzenie przejął plut. Michał Domiszewski. Pluton ten dołączył do 1 p kaw. KOP ppłk. F. Kopcia, a następnie w Wołyńskiej BK, dzielił dalsze losy Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. bryg. W. Andersa, w walkach pod Jacnią 23 września został rozbity szwadron/pluton 6 psk^[15].

Dywizjon rtm. Zachoszcza

Grupa rtm. Wacława Zachoszcza poprzez lasy nieborowskie, Błonie, Leszno dotarła do Warszawy 14 września. Uzupełniono konie i po wypoczynku w koszarach 1 pułku szwoleżerów, 16 września wymaszerowała do miejscowości Dąbrowa Gaj. Na miejscu 2 szwadron uzupełniono plutonem z KD 5 DP. 17 września dywizjon w rejonie gajówki Młyńsko w Puszczy Kampinoskiej osłaniał składy w Palmirach, w składzie Zgrupowania/Pułku Kawalerii mjr Juniewicza jako dywizjon 6 psk pod dowództwem rtm. W. Zachoszcza.

• dowódca dywizjonu 6 psk – rtm. Wacław Zachoszcz
• dowódca 2 szwadronu – por. Mieczysław Bielecki
  • dowódca 1 plutonu – por. Walerian Waldemar Tyrakowski, ppor. rez. Ignacy Prądzyński (od 19 IX 1939)
  • dowódca 3 plutonu – ppor. rez. Julian Medyński
  • dowódca plutonu KD 5 DP – ppor. rez. Tadeusz Czacki
• dowódca 3 szwadronu – por. Mieczysław Kiwała, por. Walerian Waldemar Tyrakowski (od 19 IX 1939)
  • dowódca 1 plutonu – ppor. Janusz Śmigielski
  • dowódca 2 plutonu – ppor. rez. Jan Stanek
  • dowódca 3 plutonu – por. rez. Janusz Paliszewski
• dowódca półszwadronu ckm i br. tow. – rtm. Aleksander Filipecki
  • dowódca plutonu ckm – ppor. rez. Wacław Szmidt
  • dowódca plutonu ppanc.(2 armaty) – ppor. rez. Bogusław Koch.

Z uwagi na pojawienie się niemieckich oddziałów pancerno-motorowych dywizjon prowadził rozpoznanie szosy Warszawa-Modlin i miejscowości Sadowa. 19 września dywizjon dokonał wypadu na wieś Sadowa, gdzie w ataku na gniazdo karabinu maszynowego poległ por. Kiwała, a szwadron poniósł znaczne straty w potyczce z niemieckim pododdziałem pancernym. Zgrupowanie kawalerii dozorowało Wisłę od Warszawy do Modlina i ubezpieczało brzeg rzeki od desantu od strony wschodniej, jak i składy broni i amunicji w Palmirach. 21 września położenie dywizjonu uległo zmianie z uwagi na odcięcie drogi do Warszawy przez oddziały niemieckie z XI Korpusu Armijnego i 1.Dywizji Lekkiej oraz napływ oddziałów i rozbitków z Armii „Poznań” i Armii „Pomorze”. W okolicy składów w Palmirach gen. bryg. Mikołaj Bołtuć zebrał wszystkie będące tam oddziały i z uwagi na bezcelowość dalszego utrzymywania terenów składów przez broniącą ich załogę, podjął próbę przebicia się do Warszawy wzdłuż zachodniego brzegu Wisły, toru kolejki Warszawa-Palmiry i szosy Modlin-Warszawa. Pułk mjr. Juniewicza o świcie 22 września wykonał natarcie na odcinku od toru kolejki do szosy z Modlina z lasu na południowe i zachodnie skraj Łomianek. Dywizjon 6 psk spieszony nacierał prawą stroną szosy z modlińskiej, jako czołowy 2 szwadron zlikwidował kilka gniazd oporu i poniósł olbrzymie straty w zabitych i rannych sięgające 90% oficerów i 60% podoficerów i szeregowych. Polegli ppor. Prądzyński i Śmigielski, ciężko ranni zostali i wkrótce zmarli rtm. Zachoszcz i por. Tyrakowski. Pozostali dostali się do niewoli. Duża grupa koniowodnych pod wodzą rtm. Filipeckiego galopem po wale wiślanym uderzyła na pozycje niemieckie, część z nich poległa, część się przebiła przez pozycje niemieckiej piechoty. 22 września był ostatnim dniem istnienia dywizjonu. Strzelcy konni 6 pułku, którzy dotarli do Warszawy od 16 września przedzierający się z południowych i północnych przedpoli miasta byli gromadzeni w koszarach 1 p szwol. i 1 dak w szwadronie por. Kazimierza Branickiego wchodzącym w skała dywizjonu kawalerii rtm. A. Kropielnickiego, bronili wylotu ul. Belwederskiej i okolic Fortu Dąbrowskiego do końca obrony Warszawy^[16].

Szwadron marszowy 6 psk

Sformowany w I rzucie mobilizacji powszechnej, osiągnął gotowość bojową 2 września 1939 roku. Umundurowany, uzbrojony i wyposażony z magazynów mobilizacyjnych, otrzymał konie, które nie odeszły z I rzutem bojowym pułku. Skład obsady dowódczej szwadronu marszowego 6 psk:

• dowódca szwadronu – rtm. rez. Jan Pianowski-Kwiatkowski
• dowódca 1 plutonu – ppor. rez. Jan Nycz
• dowódca 2 plutonu – ppor. rez. Wiesław Bułkowski
• dowódca 3 plutonu – ppor. rez. Stanisław Laubert.

3 lub 5 września szwadron opuścił Żółkiew i przemaszerował do rejonu Krechowa, a następnie zajął pozycje obronne wzdłuż szosy Janów-Lwów. Następnie na rozkaz dowódcy OK VI pomaszerował do okolic Sokolnik na północ od Lwowa, gdzie prowadził rozpoznanie i patrolowanie okolicy. Po 10 września wycofał się przez rogatkę Gródecką do Lwowa, kwaterował w koszarach 14 pułku ułanów. We Lwowie uzupełniono szwadron ochotnikami oraz utworzono półpluton ckm Maxim wz. 1908 na jukach pod dowództwem por. rez. Antoniego Hlebko. W połowie września wszedł w skład Korpusu Ochotniczego do Zadań Specjalnych gen. dyw. st. sp. Mariana Żegoty-Januszajtisa. Działał patrolami na przedpolu Lwowa oraz całością szwadronu 15 września w wypadzie na Kozielniki, 16 września ze szwadronem konnym rezerwy policyjnej na Śnichów, gdzie stoczył potyczkę mając 7 rannych. 19 września dokonał zagonu, marszem nocnym Grzybowice Wielkie i Brzuchowice docierając o świcie 20 września do Hołoska, tu po drobnym starciu utracił kontakt z 3 plutonem (dostał się do niemieckiej niewoli?) i wycofał się do Lwowa, który osiągnął 21 września przed południem. Wraz z kapitulacją Lwowa szwadron marszowy 6 psk zakończył działania bojowe. Oficerowie w większości nie poszli do niewoli i przedostali się przez granicę na zachód^[17].

Szwadrony 6 psk w Ośrodku Zapasowym Kawalerii „Żółkiew” Kresowej BK w działaniach i w walce

W składzie OZ Kaw. „Żółkiew” Kresowej BK, prowadzono intensywną pracę organizacyjną formując w ramach w/w ośrodka szwadrony konne i piesze, spośród nadwyżek rezerwistów, koni, broni, wyposażenia pułków 12, 22 ułanów, 6 strzelców konnych i innych pododdziałów które dołączyły pod dowództwem ppłk. Stefana Gołaszewskiego. Zastępcą dowódcy ośrodka został mjr Stanisław Mirecki pokojowy zastępca dowódcy 6 psk. 9 września gotowość bojową osiągnął szwadron konny 6 psk pod dowództwem por. rez. Tadeusz Kownacki. W rejonie wsi Trościanica pod dowództwem mjr. Ignacego Drozdowskiego formowano szwadrony piesze, wśród nich z 6 psk. 9 września ze składu OZKaw. „Żółkiew” Kresowej BK wydzielono konny dywizjon/pułk rozpoznawczy rtm. Józefa Murasika, w skład, którego wszedł szwadron 6 psk por. rez. Kownackiego (opis działań szwadronu znajduje się artykule Pułk Marszowy/Rozpoznawczy Kresowej BK rtm. Murasika)^[18]. Dodatkowo opis działań pozostałych szwadronów formowanych z kadry i rezerwistów 6 psk w ramach OZKaw. „Żółkiew” Kresowej BK znajdują się w artykule „Ośrodek Zapasowy Kresowej BK”.

Symbole pułkowe

Sztandar

23 września 1939 roku ukryty na boisku szkolnym we wsi Zarzecze pod Rzeszowem. W czasie remontu szkoły w 1959 odnaleziony i przekazany do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, gdzie do dzisiaj jest eksponowany^[19].

Odznaka pamiątkowa

Odznaka zatwierdzona Dz. Rozk. MSWojsk. nr 49, poz. 872 z 13 grudnia 1921 roku. Posiada kształt krzyża maltańskiego, którego ramiona o złoconych krawędziach są pokryte białą emalią. Na ramiona wpisano cyfry I III 46. Na środek krzyża nałożono złote półsłońce stanowiące tło do miniatury odznaki Armii Polskiej we Francji. Czteroczęściowa – oficerska, wykonana w srebrze, emaliowana. Wymiary: 60x60 mm. Projekt: Maurycy Gąssowski, Feliks Ryl, Zygmunt Mieszczankowski Wykonanie: RS – Lion, Stefan Wincenty Wiśniewski – Warszawa^[20].

Barwy

Proporczyk	Opis[21][22]
	Proporczyk szmaragdowo-biały
	proporczyk dowództwa w 1939
	proporczyk 1 szwadronu w 1939
	proporczyk 2 szwadronu w 1939
	proporczyk 3 szwadronu w 1939
	proporczyk 4 szwadronu w 1939
	proporczyk 5 szwadronu ckm w 1939
	proporczyk plutonu łączności w 1939
Inne	Opis
	Czapka rogatywka – otok biały[23]
	Szasery – ciemnogranatowe, lampasy białe, wypustka biała[24]

Żurawiejka

Kadra pułku

Dowódcy pułku

• ppłk kaw. Maurycy Gąssowski (31 III 1919 – 28 V 1920)
• ppłk kaw. Włodzimierz Wołkowicki (11 VI – 25 XI 1920)
• mjr kaw. Oskar Zawadil (15 I 1921 – 1923)
• ppłk kaw. Władysław Kulesza (p.o. do 26 XI 1923)
• płk kaw. Maurycy Gąssowski (26 XI 1923 – 20 XI 1924)
• ppłk kaw. Konstanty Obidziński (20 XI 1924 – † 8 V 1926)
• mjr kaw. Ignacy Drozdowski (p.o. 8 V – 20 VI 1926)
• ppłk / płk kaw. Jerzy Pytlewski (VI 1926 – 30 III 1934)
• płk dypl. Witold Gierulewicz (10 IV 1934 – 18 III 1939)
• mjr dypl. Zygmunt Mieszczankowski (p.o. 18 III – 15 V 1939)
• ppłk dypl. Stefan Mossor (16 V – 12 IX 1939)

Zastępcy dowódcy pułku

• mjr kaw. Piotr Skuratowicz (1 VIII 1921 – 30 VIII 1922)
• mjr kaw. Tadeusz Tułasiewicz (1 IX 1922 – III 1923)
• rtm. Oskar Stetkiewicz (III 1923 – I 1924)
• mjr kaw. Hieronim Lisowski (p.o. I – 15 IX 1924)
• mjr kaw. Józef Weiss-Weissenfeld (XI 1924^[25] – 14 VI 1925)
• mjr kaw. Ignacy Drozdowski (p.o. 15 VI 1925 – 21 VI 1926)
• mjr kaw. Władysław Sozański (do 20 X 1927)
• mjr kaw. Stefan Chomicz (21 X 1927 – 28 II 1928)
• mjr kaw. Ignacy Drozdowski (1 III 1928 – 31 X 1934)
• mjr dypl. Witold Cieśliński (od 1 XI 1934)
• ppłk dypl. Witold Święcicki (do 30 XI 1938)
• mjr dypl. Zygmunt Mieszczankowski (1 XII 1938 – 24 VIII 1939)
• mjr kaw. Stanisław Mirecki (p.o. 25 – 31 VIII 1939)
• rtm. Stanisław Szostakowski (1 – 12 IX 1939)

Obsada personalna w 1939 roku

Obsada dowódcza we wrześniu 1939 roku^[26][27].

• dowódca pułku – ppłk dypl. Stefan Mossor
• II zastępca dowódcy – rtm. Stanisław Szostakowski
• adiutant – por. Zbigniew Domański
• lekarz pułkowy – mjr dr Julian Rekliński, por. dr med. Piotr Goździk
• starszy lekarz weterynarii – kpt. Aleksander Lassota
• dowódca szwadronu gospodarczego – por. Marian Antoni Zachoszcz
• dowódca plutonu łączności – ppor. rez. Władysław Siła-Nowicki
• dowódca plutonu kolarzy – ppor. rez. Antoni Kawalerski
• dowódca plutonu ppanc. – ppor. rez. Bogusław Koch
• dowódca 1 szwadronu – rtm. Józef Wilczyński
  • dowódca 1 plutonu – ppor. Stanisław Batycki
  • dowódca 2 plutonu – por. rez. Stanisław Jaroszyński
  • dowódca 3 plutonu – ppor. Samuel Royko
• dowódca 2 szwadronu – por. Mieczysław Bielecki
  • dowódca 1 plutonu – por. Waldemar Wiktor Tyrakowski
  • dowódca 2 plutonu – ppor. Modest Wit Płocharz
  • dowódca 3 plutonu – ppor. rez. Julian Medyński
• dowódca 3 szwadronu – rtm. Wacław Zachoszcz, por. Mieczysław Kiwała (od 10 IX do +19 IX 1939), por. Waldemar Tyrakowski^[28]
  • dowódca 1 plutonu – ppor. Janusz Śmigielski
  • dowódca 2 plutonu – ppor. rez. Jan Stanek
  • dowódca 3 plutonu – por. rez. Janusz Paliszewski
• dowódca 4 szwadronu – rtm. Adam Jan Szeloch
  • dowódca 1 plutonu – por. Stefan Fusiecki
  • dowódca 2 plutonu – ppor. rez. Stanisław Sokulski
  • dowódca 3 plutonu – ppor. rez. Jan Cisło
• dowódca szwadronu km – rtm. Aleksander Filipecki
  • dowódca 1 plutonu – ppor. Leszek Klink
  • dowódca 2 plutonu – ppor. rez. Władysław Szmidt
  • dowódca 3 plutonu – ppor. rez. Andrzej Jakubowski

Żołnierze 6 pułku strzelców konnych - ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy zamordowanych oficerów znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego^[29]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Filipow, Bohdan Wróblewski: Odznaki pamiątkowe Wojska Polskiego 1921–1939. Kawaleria. Warszawa: Feniks editions, 1992. ISBN 83-900217-3-0.
• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
• Zbigniew Gnat-Wieteska: 6 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1998, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 60. ISBN 83-87103-36-5.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Księga jazdy polskiej, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1993, reprint wydania z 1936.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
• Lesław Kukawski, Juliusz Tym: 6 pułk strzelców konnych. Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918-1939 tom 36. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2013. ISBN 978-83-7769-363-6.
• Marcin Majewski: Kresowa Brygada Kawalerii w kampanii 1939 roku. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2011. ISBN 978-83-7629-280-9.
• Andrzej Wesołowski (red.): Boje nad Wartą. 10 Kaniowska Dywizja Piechoty i Kresowa Brygada Kawalerii w kampanii wrześniowej. Opracowania i dokumenty tom 1. Warszawa, Sochaczew, Zduńska Wola: Wydawnictwo Tetragon, Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą, Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola, 2021. ISBN 978-83-66687-07-3.