Adam Dzianott

Adam Dzianott

podpułkownik dyplomowany artylerii
Pełne imię i nazwisko	Adam Ludwin Władysław Kazimierz Dzianott
Data i miejsce urodzenia	23 października 1894 Krościenko
Data i miejsce śmierci	15 listopada 1981 Tarnów
Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna domowa w Rosji II wojna światowa
Odznaczenia

Adam Dzianott h. Dzianott (ur. 23 października 1894 w Krościenku, zm. 15 listopada 1981 w Tarnowie) – polski żołnierz, oficer c. i k. armii, podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego.

W czasie I wojny światowej służył jako kadet, a następnie podporucznik w 20 pułku piechoty c.k. armii. Ranny w bitwie pod Gorlicami, powrócił do pułku jako dowódca kompanii. W lipcu 1916 dostał się do niewoli rosyjskiej. Zwolniony we wrześniu 1918, dołączył do 5 Dywizji Strzelców Polskich, w której służył m.in. jako dowódca kompanii w 2 pułku strzelców polskich. Po kapitulacji dywizji ponownie znalazł się w niewoli rosyjskiej, z której został zwolniony w styczniu 1921, po wejściu w życie zawieszenia broni między Polską a Rosją Bolszewicką.

W okresie międzywojennym pozostał oficerem zawodowym w Wojsku Polskim. Służył m.in. jako szef sztabu 9. Dywizji Piechoty oraz dowódca baterii, dywizjonu, a ostatecznie dowódca całego 9 pułku artylerii ciężkiej (od 1938). Wraz ze swoją jednostką Dzianott wziął udział w obronie Warszawy podczas kampanii wrześniowej. Po kapitulacji miasta dostał się do niewoli, resztę II wojny światowej spędził w niemieckich obozach jenieckich. Po wyzwoleniu przez dwa lata służył w Polskich Siłach Zbrojnych, następnie powrócił do kraju. Do emerytury pracował w Polskiej Agencji Eksportu Drewna, a następnie w latach 1951–1963 w Miejskim Przedsiębiorstwie Remontowo-Budowlanym w Jaśle.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Ludwina Aleksandra Józefa Tomasza (1864–1897) i Aleksandry Władysławy Walerii ze Śmiałowskich (1867–1961). Był młodszym bratem Eugenii po mężu Dzikiewicz (1891–1970) i Haliny Marii Franciszki po mężu Chwalibóg (1893–1954)^[1]. Uczęszczał do gimnazjum nr 1 Nowym Sączu, w którym 12 czerwca 1914 roku zdał maturę. W lutym 1913 roku rozpoczął naukę w szkole podoficerskiej Związku Strzeleckiego, którą ukończył we wrześniu 1914 roku^[2].

Po wybuchu wojny powołany został do wojska jako jednoroczny ochotnik. Od 4 września 1914 roku służył w 20 pułku piechoty, od kwietnia 1915 roku jako kadet-aspirant. Uczestniczył w ofensywie gorlickiej, podczas której w maju został ranny. Od października 1915 do kwietnia 1916 roku był słuchaczem Szkoły Oficerów Rezerwy w Przemyślu. Powrócił do 20 pułku piechoty w stopniu podporucznika, początkowo jako dowódca plutonu, a następnie kompanii. W lipcu 1916 roku dostał się do niewoli rosyjskiej i został osadzony w obozie jenieckim w Nowosybirsku^[3].

We wrześniu 1918 roku został zwolniony i wcielony do 1 pułku strzelców polskich im. Tadeusza Kościuszki^[4]. Od września do listopada 1918 roku odbywał przeszkolenie w szkole oficerskiej wojska polskiego na Syberii, a następnie, od 22 lutego 1919 r. został przydzielony jako adiutant do II batalionu 2 pułku strzelców polskich. 20 czerwca 1919 roku objął dowództwo kompanii tej jednostki^[2]. Brał udział w walkach z siłami bolszewickimi przy ochronie Kolei Transsyberyjskiej. Po kapitulacji 5 Dywizji Strzelców Polskich Adam Dzianott ponownie dostał się do niewoli rosyjskiej, i przebywał w niej aż do stycznia 1921 roku, gdy wrócił do Polski w ramach wymiany jeńców po zawarciu traktatu ryskiego^[4].

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1394. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 82 pułk piechoty^[5]. Następnie został kierowany na przeszkolenie do Szkoły Młodszych Oficerów Artylerii w Toruniu^[6]. 15 lutego 1923 roku został przeniesiony z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów artylerii w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 346.1 lokatą z równoczesnym wcieleniem do 9 pułku artylerii ciężkiej w Siedlcach^[7][8][9]. W pułku objął dowództwo 8. baterii^[2]. W styczniu 1927 roku objął dowództwo I dywizjonu tegoż pułku, który był detaszowany w Brześciu. 27 kwietnia 1929 roku został przeniesiony do dowództwa 9 Grupy Artylerii w Brześciu na stanowisko oficera sztabu^[10]. 6 lipca 1929 roku otrzymał przeniesienie na dowódcę I dywizjonu 9 pac^[11].

4 czerwca 1927 poślubił Marię z Zarembów (1895–1951), z którą mieli syna Jana (ur. 1928).

20 grudnia 1929 roku, ukończeniu kursu próbnego i odbyciu „przepisanego stażu liniowego”, został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu 1929/1931. Z dniem 1 września 1931 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do dowództwa 9 Dywizji Piechoty w Siedlcach na stanowisko szefa sztabu^[12]. 17 stycznia 1933 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku i 16. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[13]. 26 stycznia 1934 roku ogłoszono jego przeniesienie do 7 pułku artylerii lekkiej w Częstochowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[14]. W sierpniu 1934, po zakończeniu stażu, przez kolejne cztery lata wykładał na Wyższej Szkole Wojennej, początkowo taktykę artylerii, a następnie operacyjną służbę sztabów^[15].

W opinii Edwarda Śmigłego-Rydza z 1934:

W maju 1938 roku ponownie przeniesiony został do 9 pułku artylerii ciężkiej – jednakże tym razem jako dowódca tej jednostki. Stanowisko to sprawował aż do września 1939 roku^[17].

5 września 1939 9 pac zakończył mobilizację i został przetransportowany do Warszawy, gdzie postanowiono o pozostawieniu go na miejscu jako część obrony odcinka „Warszawa-Zachód”. 8 września Dzianottowi powierzono dowództwo artylerii odcinka. Pułk walczył pod dowództwem Dzianotta aż do kapitulacji Warszawy^[18]. 29 września, przed opuszczeniem miasta, Adam Dzianott odznaczony został Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari^[19].

Jako jeniec wojenny Dzianott spędził kilka miesięcy w Oflagu IV B w Saksonii. Następnie przeniesiony został do Oflagu VII A w Murnau am Staffelsee, gdzie spędził resztę wojny. W kwietniu 1945 oflag wyzwoliły wojska amerykańskie. Dzianott uzyskał przydział do Polskich Sił Zbrojnych, i został zastępcą dowódcy bazy kwatermistrzowskiej 2 Korpusu. Po dwóch latach, w związku z rozwiązaniem Polskich Sił Zbrojnych, powrócił do Polski^[20].

Nie wrócił już do służby wojskowej. W 1948 podjął pracę w Polskiej Agencji Eksportu Drewna w Tarnowie, jednakże już w 1950, na skutek interwencji Urzędu Bezpieczeństwa został z niej zwolniony. W latach 1951–1963 pracował jako starszy planista w Miejskim Przedsiębiorstwie Remontowo-Budowlanym w Jaśle. W 1954 na skutek działań służb bezpieczeństwa ponownie groziło mu zwolnienie z pracy, do czego jednak nie doszło po proteście pracowników. Zmarł 15 listopada 1981 w Tarnowie. Pochowany został na cmentarzu komunalnym w Tarnowie-Krzyżu (sektor 2 D-1-1)^[21].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari (1939)
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7727 (1922)
• Krzyż Niepodległości (28 grudnia 1933)^[22]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1938)
• Krzyż Walecznych „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”
• Krzyż Walecznych „za czyny męstwa i odwagi wykazane w wojnie rozpoczętej 1 września 1939 roku”
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[23]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 (1928)
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)
• Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania, 1945)^[24]
• Medal Zwycięstwa (Médaille Interalliée) (1928)

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Maciej Bilek. Ojciec i syn – magister Ludwin Dzianott i podpułkownik Adam Dzianott. „Prace Pienińskie”. 16, s. 159–162, 2006. Gliwice: Ryszard M. Remiszewski. ISSN 1230-9753. OCLC 68744699. 
• Ppłk dypl. Adam Dzianott – ostatni dowódca 9 pułku artylerii ciężkiej Włodawa 1938–1939. W: Andrzej Szczepański: Życiorysy w trzy kultury wpisane. Włodawskie biografie. Włodawa: Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego, 2008, s. 237–250. ISBN 978-83-8810035-2. OCLC 297848828.