Aleksandr Friedman

Aleksandr Friedman
Александр Александрович Фридман
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

16 czerwca 1888
Sankt Petersburgu

Data śmierci

16 września 1925

Przebieg służby
Siły zbrojne

Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Imperial Russian Aviation Roundel.svg Carskie Siły Powietrzne

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

podpis
Odznaczenia
Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie) Krzyż św. Jerzego IV stopnia (Imperium Rosyjskie) Broń Złota „Za Waleczność”

Aleksandr Aleksandrowicz Friedman lub Friedmann[1][2] (ros. Александр Александрович Фридман, ur. 4 czerwca?/ 16 czerwca 1888 w Sankt Petersburgu, zm. 16 września 1925 tamże)[3] – rosyjski naukowiec: matematyk, meteorolog, fizyk i kosmolog, profesor uniwersytetu w Permie (od roku 1918), a od 1920 w Piotrogrodzie[4].

Życiorys

Pierwszy artykuł naukowy o teorii liczb Bernoulliego opublikował w ostatniej klasie liceum w 1906. W tym samym roku rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Petersburskim. Po ich zakończeniu w 1910 został wykładowcą tej uczelni oraz Instytutu Górniczego. Od 1913 zajmował się głównie meteorologią. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do lotnictwa, gdzie za liczne loty obserwacyjne oraz za udane bombardowania przeciwnika otrzymał Order św. Jerzego. Po wojnie wykładał na uczelniach w Permie i Piotrogrodzie, jednocześnie od 1920 pracował w Głównym Laboratorium Fizycznym (zajmującym się fizyką atmosfery i geofizyką) w Piotrogrodzie, a w 1925 został dyrektorem tego laboratorium. W lipcu 1925 w czasie lotu balonem badawczym osiągnął rekordową na owe czasy wysokość 7400 m. Zmarł na tyfus brzuszny.

W badaniach zajmował się problemami kosmologicznymi w ogólnej teorii względności, stał się także twórcą tzw. meteorologii dynamicznej, w ramach której badał głównie zagadnienia turbulencji w atmosferze i powstawania oraz fizyki wichrów. Był jednym z pierwszych astrofizyków postulujących model Wielkiego Wybuchu w ewolucji Wszechświata.

Odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. Friedman Aleksandr A., [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-10-11].
  2. Aleksandr Aleksandrovich Friedmann, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2017-10-11] (ang.).
  3. J.J. O'Connor, E.F. Robertson: Aleksandr Aleksandrovich Friedmann. School of Mathematics and Statistics University of St Andrews, Scotland. [dostęp 2017-10-11].
  4. A. Lightman, Światło z przeszłości. Dzieje Kosmologii współczesnej, Warszawa 2003, s. 26.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

RUS Order św. Jerzego (baretka).png
Baretka Orderu św. Jerzego
RUS Imperial Order of Saint George ribbon.svg
Ribbon bar of the Imperial Military Order of Saint George. The Russian Empire.
Imperial Russian Aviation Roundel.svg
Imperial Russian Aviation Roundel during the World War I
Aleksandr Fridman signature.png
Rus və sovet riyaziyyatçısı, fiziki və coğrafiyaşünası, qeyri-stasionar kainat təzəriyyəsinin banisi Aleksandr Fridmanın imzası.
Fridman AA.jpg
Портрет прапорщика А.А. Фридмана, преподавателя киевской военной школы лётчиков-наблюдателей