André Malraux

André Malraux

Data i miejsce urodzenia	3 listopada 1901 Paryż
Data i miejsce śmierci	23 listopada 1976 Créteil
Minister informacji Francji
Okres	od 1945 do 1946
1. Minister kultury Francji
Okres	od 10 lipca 1959 do 20 czerwca 1969
Odznaczenia

André Malraux (ur. 3 listopada 1901 w Paryżu, zm. 23 listopada 1976 w Créteil) – francuski pisarz, eseista, polityk, autor ważnych opracowań z dziedziny historii sztuki^[1]. Podawał się za orientalistę i archeologa, lecz nie posiadał wyższego wykształcenia.

Życiorys

Malraux był zbyt młody, by wziąć udział w walkach I wojny światowej. Jego rodzice rozwiedli się, gdy był dzieckiem. Wychowywała go matka, ojciec popełnił samobójstwo w 1930.

W 1923 przybył do Indochin wraz z żoną – Clarą Goldschmidt, jako członek wyprawy badawczej. Aresztowano go i skazano na karę więzienia za wydarcie ze ścian jednej ze świątyń kilku posągów Buddy. Po apelach niektórych francuskich intelektualistów wyrok zawieszono.

Malraux miał poglądy zdecydowanie lewicowe. Od młodości był krytykiem kolonializmu. W Indochinach wydawał nielegalną gazetę. W czasie pobytu w Chinach pracował dla Kuomintangu.

Po powrocie do Francji opublikował swoje pierwsze powieści. Na początku lat 30. XX w. był już znanym i cenionym pisarzem. W 1933 zdobył nagrodę Goncourtów za książkę Dola człowiecza. Akcja powieści rozgrywa się w 1927, w ogarniętym wojną domową Szanghaju.

Działał w międzynarodowym ruchu antyfaszystowskim. Napisał książkę o obozach koncentracyjnych (Czas pogardy). Walczył w wojnie domowej w Hiszpanii, był współorganizatorem republikańskiego lotnictwa. Na podstawie własnych przeżyć w Hiszpanii napisał kolejną powieść zatytułowaną Nadzieja.

W czasie kampanii obronnej Francji w 1940 dostał się do niewoli^[2], kiedy jego czołg został rozbity. Został zwolniony i brał udział w ruchu oporu, nie unikając aresztowania. Po wyzwoleniu bronił m.in. Strasburga podczas niemieckiej kontrofensywy, dowodząc wówczas brygadą.

Po zakończeniu wojny został ministrem informacji w rządzie de Gaulle’a^[3]. Po ustąpieniu generała z funkcji w styczniu 1946, Malraux pozostał przy jego boku i wrócił wraz z nim do władzy w 1958. Był zaliczany do tzw. lewicowych (lub liberalnych) gaullistów.

Od 10 lipca 1958 do 20 czerwca 1969 pełnił urząd (pierwszego w historii Francji) ministra kultury. Posiadał rangę ministra stanu (wicepremiera), a na posiedzeniach gabinetu zasiadał zawsze po prawej stronie prezydenta. Ustąpił z rządu po rezygnacji de Gaulle’a.

Zmarł na zapalenie płuc – podczas szalejącej epidemii grypy przyjął zbyt silną dawkę szczepionki, z czego wywiązała się śmiertelna choroba.

Oprócz powieści, takich jak Dola człowiecza (przekład Adam Ważyk) czy Czas pogardy (przekład Wacław Rogowicz), opublikował trzytomowe dzieło z zakresu historii sztuki pt. La Métamorphose des Dieux (Przemiana bogów): I tom – Nadprzyrodzone (przekład Eligia Bąkowska), II tom – Ponadczasowe (przekład Jerzy Lisowski), III tom – Nierzyczywiste (przekład Joanna Guze).

Twórczość (wybór)

• Zdobywcy (Les Conquérants, 1928)
• Droga królewska (La Voie royale, 1930)
• Dola człowiecza (La Condition humaine, 1933)
• Czas pogardy (Le Temps du mépris, 1935)
• Nadzieja (L'Espoir, 1937)
• Orzechy z Altenburga (Les Noyers de l'Altenburg, 1943)
• Kuszenie Zachodu
• Antypamiętniki (Antimémoires, 1967)

Odznaczenia

Zobacz też

• Gaullizm

Przypisy

Bibliografia

• Ordre de la Libération – André Malraux. ordredelaliberation.fr. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-16)]. (fr.). [dostęp 24 lipca 2010]
• André (Georges) Malraux (1901-1976). authorscalendar.info. [dostęp 2016-02-16]. (ang.).

Pierwszy rząd Georges’a Pompidou (1962)

W dniu powstania	Georges Pompidou Paul Bacon Robert Buron Maurice Couve de Murville Joseph Fontanet Jean Foyer Roger Frey Valéry Giscard d’Estaing Louis Jacquinot Louis Joxe André Malraux Jacques Marette Michel Maurice-Bokanowski Jacques Maziol Pierre Messmer Gaston Palewski Pierre Pflimlin Edgard Pisani Pierre Sudreau Raymond Triboulet
Późniejsi członkowie rządu	Roger Dusseaulx Georges Gorse Gilbert Grandval Raymond Marcellin

(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F020538-0006 / Steiner, Egon / CC-BY-SA

Drugi rząd Georges’a Pompidou (1962–1966)

W dniu powstania	Georges Pompidou Maurice Couve de Murville Christian Fouchet Jean Foyer Roger Frey Valéry Giscard d’Estaing Gilbert Grandval Marc Jacquet Louis Jacquinot Louis Joxe André Malraux Raymond Marcellin Jacques Marette Michel Maurice-Bokanowski Jacques Maziol Pierre Messmer François Missoffe Gaston Palewski Alain Peyrefitte Edgard Pisani Jean Sainteney

(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F020538-0006 / Steiner, Egon / CC-BY-SA

Trzeci rząd Georges’a Pompidou (1966–1967)

W dniu powstania	Georges Pompidou Pierre Billotte Maurice Couve de Murville Michel Debré Edgar Faure Christian Fouchet Jean Foyer Roger Frey Jean-Marcel Jeanneney Louis Joxe André Malraux Raymond Marcellin Jacques Marette Pierre Messmer François Missoffe Edgard Pisani Alexandre Sanguinetti

(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F020538-0006 / Steiner, Egon / CC-BY-SA

Czwarty rząd Georges’a Pompidou (1967–1968)

W dniu powstania	Georges Pompidou Pierre Billotte Jean Chamant Maurice Couve de Murville Michel Debré Henri Duvillard Edgar Faure Christian Fouchet Roger Frey Georges Gorse Yves Guéna Olivier Guichard Jean-Marcel Jeanneney Louis Joxe André Malraux Pierre Messmer Edmond Michelet François Missoffe Alain Peyrefitte Edgard Pisani Maurice Schumann
Późniejsi członkowie rządu	André Bettencourt Robert Boulin René Capitant Albin Chalandon Robert Galley Christian de la Malène Joël Le Theule Raymond Marcellin Roland Nungesser François-Xavier Ortoli Henri Rey

(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F020538-0006 / Steiner, Egon / CC-BY-SA