Anton Zeilinger
Data i miejsce urodzenia | 20 maja 1945 |
---|---|
Zawód, zajęcie |
Anton Zeilinger (ur. 20 maja 1945 w Ried im Innkreis) – austriacki fizyk doświadczalny, specjalizujący się w interferometrii kwantowej; profesor na Uniwersytecie Wiedeńskim, a wcześniej na Uniwersytecie Leopolda i Franciszka w Innsbrucku. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za 2022 rok, razem z Johnem Clauserem i Alainem Aspectem.
Życiorys
Zeilinger prowadzi badania nad podstawowymi zjawiskami mikroświata (zwłaszcza stany splątane). W latach osiemdziesiątych wykonał szereg eksperymentów interferencyjnych wykorzystujących neutrony. W 1989 przewidział wraz z Danielem Greenbergerem i Michaelem Horne’m, że splątanie trzech lub więcej cząstek daje korelacje kwantowe absolutnie niezgodne z jakimkolwiek obrazem opartym na pojęciach relatywistycznej fizyki klasycznej (tzw. korelacje GHZ – od nazwisk naukowców). W 1999 roku jego zespół jako pierwszy zrealizował korelacje GHZ w laboratorium. W tym samym roku jego grupa zaobserwowała interferencję fulerenów, czyli molekuł węgla C60. Zeilinger zrealizował kwantową generację kluczy szyfrowych (kwantowa kryptografia) na odległość do ponad stu kilometrów (we współpracy z grupą prof. Haralda Weinfurtera). Najsłynniejszym eksperymentem Zeilingera jest pierwsza kwantowa teleportacja pomiędzy dwoma fotonami, które powstały w dwóch odrębnych aktach emisji (1997)[1][2]. Od 1990 roku współpracuje z fizykami z Uniwersytetu Gdańskiego (z prof. Markiem Żukowskim i jego uczniami). Tematyka tej współpracy to kwantowa komunikacja i kwantowa informacja (między innymi opracowano wspólnie metodę wymiany splątania, 1993, 1995).
Nagrody
W 2006 roku przyznano mu tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego[3]. Jest też laureatem innych wyróżnień i nagród, między innymi Nagrody Króla Faisala (2005), nagrody im. Isaaka Newtona (2007), Nagrody Fundacji Wolfa (2010, wraz z Johnem Clauserem i Alainem Aspectem). W 2022 roku wraz z Clauserem i Aspectem otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki[4].
Przypisy
- ↑ Bennett, Charles H., Brassard, Gilles, Crépeau, Claude, Jozsa, Richard i inni. Teleporting an unknown quantum state via dual classical and Einstein-Podolsky-Rosen channels. „Physical Review Letters”. 70 (13), s. 1895–1899, 1993. DOI: 10.1103/PhysRevLett.70.1895.
- ↑ Dik Bouwmeester i inni, Experimental quantum teleportation, „Nature”, 6660, 390, 1997, s. 575–579, DOI: 10.1038/37539 [dostęp 2016-08-21] .
- ↑ Doktorzy Honorowi Uniwersytetu Gdańskiego. ug.edu.pl. [dostęp 2016-08-23].
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2022, NobelPrize.org [dostęp 2022-10-04] (ang.).}
Linki zewnętrzne
- Strona domowa profesora Zeilingera (niem.)
- Relacja z przyznania tytułu doktora honoris causa Uniwersytwetu Gdańskiego (pol.)
- Nagroda Fundacji Wolfa (ang. • hebr.)
- ISNI: 0000 0001 0870 9864
- ORCID: 0000-0002-6778-0887
- VIAF: 12477286
- LCCN: n95004962
- GND: 124557414
- NDL: 01091495
- BnF: 13597422d
- SUDOC: 052607860
- NKC: xx0030292
- NTA: 139235914
- BIBSYS: 90846957
- CiNii: DA09340664
- PLWABN: 9810587420705606
- NUKAT: n98003920
- J9U: 987007422508005171
- CANTIC: a11401540
- BLBNB: 000391741
- KRNLK: KAC200702490
- LIH: LNB:CW5m;=Bi
- WorldCat: lccn-n95004962
Media użyte na tej stronie
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
An icon designating the Wolf Foundation logo. Note, that the icon is not a small copy of the Wolf's logo: it was simplified (lost some curves) for legibility.
Autor: Jaqueline Godany, Licencja: CC BY 4.0
Austrian quantum physicist Anton Zeilinger