Atomizm

Atomizm fizykalny – teoria o ziarnistej, nieciągłej strukturze materii, twierdzenie, że materia składa się z niepodzielnych elementów, niegdyś atomów[1], a współcześnie: cząstek elementarnych.

Atomizm starożytny

Atomizm był starożytnym nurtem filozofii przedsokratejskiej, zaliczanym do filozofii przyrody. Zapoczątkował ją Leucyp (V w. p.n.e.), a pełną postać nadał jej Demokryt[2].

Atomiści przyjęli, że zasadą świata są atomy, które są wieczne i niepodzielne. Z jakościowo jednorodnych a ilościowo i geometrycznie zróżnicowanych atomów wywodzą się wszystkie istniejące rzeczy. Również człowiek powstaje z atomów: ciało i dusza – ukształtowane są z ich różnych rodzajów.

Powstawanie rzeczy jest skupianiem się atomów natomiast ginięcie jest ich rozpadem. Nie rozpadają się one w niebyt bo z niego nie pochodzą. Atomy znajdują się w ciągłym ruchu. Atomiści nauczali, że wszystko dzieje się z określoną przyczyną, z konieczności[3].

Oprócz filozofii przyrody, starożytni atomiści zajmowali się także antropologią filozoficzną. Nauczali, by nie troszczyć się o dobro ciała, lecz duszy, bo ta jest boska. Demokryt uważał też szczęście za cel życia i utożsamiał je z przyjemnością duszy. Wychwalał panowanie człowieka nad zmysłami, a także takie cnoty jak sprawiedliwość, dobroć i wolę czynienia dobra[4].

W Indiach poglądy atomistyczne głosił Kanada (filozof).

Atomizm nowożytny

Atomizm został przyjęty w nauce nowożytnej w XVII w. przez Gassendiego, Boyle i Newtona, w XIX w. przez Daltona.

Inne znaczenia atomizmu

Przypisy

  1. atomizm, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-09-30].
  2. Reale 2000 ↓, s. 190.
  3. Reale 2000 ↓, s. 196–197.
  4. Reale 2000 ↓, s. 199–204.

Bibliografia

  • Giovanni Reale: Historia filozofii starożytnej. Wyd. 1, dodruk. T. 1. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2000. ISBN 978-83-228-0339-4.

Linki zewnętrzne

publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Artykuły na Stanford Encyclopedia of Philosophy (ang.) [dostęp 2018-01-28]: