Bałchasz (jezioro)
 Bałchasz – zdjęcie satelitarne z 2003 r. | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | Bałchasz, Saryszagan, Prioziorsk |
| Wysokość lustra | ok. 340 m n.p.m. |
| Wyspy | Basarał, Tasarał |
| Morfometria | |
| Powierzchnia | 16 400 (stan 2000)[1] km² |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość | 95 km³ (w 2000 r.) |
| Hydrologia | |
| Rzeki zasilające | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie Kazachstanu  | |
 46°32′27″N 74°52′44″E/46,540833 74,878889 | |
 Zlewnia jeziora Bałchasz | |
Bałchasz (kaz. Балқаш, Bałkasz; ros. Балхаш, Bałchasz) – bezodpływowe jezioro w Kazachstanie, w Kotlinie Bałchasko-Ałakolskiej. Zlewnia jeziora stanowi 413 000 km². Przy długości 600 km, jego średnia głębokość wynosi tylko 6 m. Lustro wody znajdujące się na rzędnej ok. 340 m n.p.m. ulega znacznym wahaniom[2].
Morfologia
Północny brzeg jest wysoki i skalisty, południowy – niski i piaszczysty. W zachodniej części (płytszej, 58% powierzchni i 46% objętości) woda jest słodka, we wschodniej (głębszej, 42% powierzchni i 54% objętości) zaś słona[3]. Przyczynami takiej anomalii są wąskie połączenie obu części jeziora, silne parowanie związane z położeniem geograficznym oraz lokacja rzeki Ili, która przenosi ogromne masy słodkiej wody z topniejących śniegów z gór, w zachodniej części. Dolinę rzeki widać na zdjęciu obok (duży ciemny pas w południowo-zachodniej części).
Do jeziora uchodzą rzeki: Ili, Aksu, Karatał i Ajagöz.
Historia
Jezioro stanowi granicę północną Siedmiorzecza – historycznej krainy od połowy XVIII wieku będącej prowincją Chin, od 1864 – 1936 w składzie Rosji, kiedy (do 1920) istniało siedmiorzeckie wojsko kozackie.
Na północnym brzegu jeziora znajduje się miasto Bałchasz – ośrodek eksploatacji bogatych złóż miedzi.
W okolicy Saryszaganu nad jeziorem znajdował się poligon wojskowy „A” do testowania rakiet dla radzieckich wojsk obrony powietrznej, urządzony postanowieniem władz ZSRR z 17 sierpnia 1956 roku[4].
Przyroda
Pustynie i półpustynie wokół jeziora porośnięte są przęślą Ephedra lematolepis, saksaułem czarnym Haloxylon ammodendron, bylicami i kauczukodajną chondrillą wysoką[2]. Fauna zbiornika jest bardzo uboga z uwagi na skład chemiczny wód i młodość akwenu. Z ryb w jeziorze żyją tylko cztery gatunki: okoń bałchaski (Perca schrenki, endemit), jeden gatunek śliza oraz dwa gatunki marynki[5].
Przypisy
- ↑ Igor S. Zektser, Lorne G. Everett Groundwater and the Environment: Applications for the Global Community [1].
- ↑ a b L.S. Berg: Przyroda ZSRR. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 160, 178.
- ↑ International Lake Environment Committee.
- ↑ Siergiej Ganin, Aleksandr Karpienko: Zienitnaja rakietnaja sistiema S-300. Petersburg: 2001, s. 14, seria: Niewskij Bastion. (ros.).
- ↑ S. P. Susłow, Geografia fizyczna azjatyckiej części ZSRR, PWN, Warszawa, 1961, s. 642
Media użyte na tej stronie
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
On April 18th, most of the ice on Lake Balkhash has melted, with remnants primarily in the western half. Sediment, carried by spring runoff, causes the turbulent appearance and tan color of the ice-free lake. These images were acquired by the Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) aboard NASA’s Terra and Aqua satellites. By mid-April 2000, the lake was completely ice free, as shown by an image from the Sea-viewing Wide Field-of-view Sensor (SeaWiFS).
Autor: Kmusser, Licencja: CC BY-SA 3.0
This is a map of the Lake Balkhash drainage basin, including the Ili River and its tributaries.
Autor:
- File:Kazakhstan location map.svg: NordNordWest
- derivative work Виктор_В
Location map of Kazakhstan
A part of the Central-Asian Russia map (1903), centered around lake Balkhash