Bagdad
 Czerwona strefa w Bagdadzie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Muhafaza | |
| Prezydent | Sabir al-Isawi |
| Powierzchnia | 2260,2 km² |
| Wysokość | 44 m n.p.m. |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy | 10001–10090 |
Położenie na mapie Iraku  | |
 33°20′N 44°23′E/33,333333 44,383333 | |
| Strona internetowa | |
Bagdad (arab. بغداد [bɐʁˈd̪ɑːd̪]) – stolica Iraku; liczba mieszkańców wynosi ponad 7 mln. Położony nad Tygrysem jest jednym z największych miast na Bliskim Wschodzie.
Historia
Bagdad został założony w 762 roku przez drugiego kalifa z dynastii Abbasydów, Al-Mansura. Zgodnie z intencją założyciela miał być stolicą dynastii Abbasydów i zastąpić dotychczasową siedzibę kalifa, Al-Kufę. Przenosiny były podyktowane zagrożeniem ze strony ugrupowań szyickich i podbitej ludności. Z tego też powodu został usytuowany w zakolu Tygrysu.
Pierwotna nazwa Madinat as-Salam (czyli „Miasto Pokoju”) utrzymała się aż do podboju Mongołów w 1258, po czym miasto przejęło nazwę po okolicznej wiosce. Miasto zbudowano na planie koła o średnicy ok. 3 km, co zapewniało mu funkcjonalność.
Miasto było otoczone z czterech stron murami nazwanymi odpowiednio: Al-Kufa, Basra, Khuraan i Damaszek. Nazwy miały związek z tym, że poszczególne bramy były zwrócone w kierunkach wymienionych miast[1]. Odległość pomiędzy poszczególnymi bramami wynosiła około 2400 m. Każda z bram posiadała podwójne drzwi wykonane z żelaza. W związku z tym, że były bardzo ciężkie, ich otwarcie i zamknięcie wymagało współdziałania kilku dorosłych mężczyzn. Grubość muru przy bramach wynosiła 44 m u podstawy oraz około 12 m u szczytu. Reszta muru posiadała wysokość 30 m, na którą składały się blanki. Był on dodatkowo otoczony innym potężnym murem o grubości 50 m. Wyżej wymieniony – zewnętrzny mur – był wyposażony w wieżyczki oraz zaokrąglone blanki. Dodatkową ochronę zapewniała solidna pochyłość, którą uzyskano stosując zaprawę murarską (cegły z palonym wapnem). Na zewnątrz drugiego muru znajdowała się fosa wypełniona wodą[1].
W ciągu jednego pokolenia miasto stało się głównym centrum nauczania i handlu. Niektóre źródła podają, że liczyło wtedy ponad milion mieszkańców, jednak bardziej prawdopodobne są mniejsze liczby.
W Bagdadzie założono m.in. bibliotekę Chizanat al-Hikma, która przeistoczyła się w najważniejszą akademię muzułmańskiego świata nazwaną Bajt al-Hikma.
Początkowy rozrost Bagdadu został spowolniony w obliczu kłopotów jakie zaczęły spotykać kalifat, m.in. tymczasowe przenosiny stolicy do Samarry (w latach 808–819 oraz 836–892), utrata najodleglejszych zachodnich i wschodnich prowincji, okresy politycznej dominacji lokalnej perskiej dynastii Bujjidów 945–1055 oraz Turków seldżuckich (1055–1135), a także spory na łonie islamu o schedę po Proroku i o tytuł kalifa (Fatymidzi, Umajjadzi).
Pomimo to miasto pozostało jednym z kulturowych i handlowych ośrodków imperium, aż do 10 lutego 1258, gdy zostało złupione przez Mongołów pod wodzą Hulagu-chana. Mongołowie zmasakrowali wtedy 800 tys. mieszkańców miasta, w tym także kalifa Al-Mustasima, jak się okazało ostatniego z linii Abbasydów, i zniszczyli znaczną część miasta. Napaść na Bagdad zakończyła schyłek kalifatu abbasydzkiego i przyspieszyła upadek cywilizacji arabskiej.
W 1401 roku Bagdad został ponownie splądrowany przez Mongołów pod wodzą Timura (Tamerlana). Stał się stolicą prowincji kontrolowanej przez Dżalajirydów (1400–1411), stowarzyszone plemiona mongolskie: Kara Kojunlu (1412–1469), Ak Kojunlu (1469–1508) i dynastię Safawidów (1508–1534). W 1534 został podbity przez Imperium Osmańskie.
Pozostał pod panowaniem tureckim do czasu zajęcia Iraku przez Brytyjczyków w 1917 roku i ustanowienia królestwa Iraku w 1921. W 1932 roku Irak formalnie uzyskał niepodległość, a w 1946 pełną. Przez cały ten czas pozostawał jego stolicą.
Populacja miasta wzrosła z 145 tys. w 1900 (szacunkowa liczba) do 580 tys. w 1950. Bagdad bardzo ucierpiał w trakcie i po wojnie w Zatoce Perskiej w 1991 – zniszczenia infrastruktury komunikacyjnej, energetycznej i wodno-kanalizacyjnej.
Położenie geograficzne
Bagdad znajduje się w centralnej części Iraku, w środkowym biegu rzeki Tygrys, która jest żeglowna od wybrzeża do Bagdadu. Centrum miasta jest położone na wysokości 44 m n.p.m.
Jeśli chodzi o klimat, Bagdad jest jednym z największych miast z klimatem gorącej pustyni. Pod względem temperatury maksymalnej jest to jedno z najgorętszych miast świata. Temperatury w lipcu i sierpniu z łatwością przekraczają 44 °C. W lipcu ta wartość może wrosnąć nawet do +49 °C. Opady, prawie zerowe w lato, i bardzo małe zachmurzenie dają długie godziny nasłonecznienia. Temperatury rzędu 30 °C i więcej trafiają się od kwietnia do późnego października/wczesnego listopada i prawie 90% opadów przypada zimowemu półroczu.
Polityka
W Bagdadzie znajduje się największa na świecie placówka dyplomatyczna Stanów Zjednoczonych, której oficjalne otwarcie miało miejsce 5 stycznia 2009[2]. Położona jest w sercu tzw. „Zielonej strefy”. Jej powierzchnia, obejmująca kompleks budynków, odpowiada wielkością powierzchni Watykanu[3].
Ludzie związani z Bagdadem
Miasta partnerskie
Kair, Egipt
Amman, Jordania
Damaszek, Syria
Bejrut, Liban
Dubaj, Zjednoczone Emiraty Arabskie
Sana, Jemen
Zobacz też
- zdobycie Bagdadu przez Mongołów
- zielona strefa
- archidiecezja Bagdadu
Przypisy
- ↑ a b Wiet, Gastron, Baghdad: Metropolis of the Abbasid Caliphate, University of Oklahoma Press, 1971.
- ↑ Irak: ambasada za ponad pół miliarda. Wprost24, 2009-01-05. [dostęp 2009-11-11]. (pol.).
- ↑ New U.S. Embassy in Iraq cloaked in mystery. msnbc, 2006-04-14. [dostęp 2009-11-11]. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Map of Baghdad as of 2003
Baghdad, the two large buildings in the middle of the photo are (Ishtar Sheraton hotel) and (Palestine Meridian hotel), the trees in the middle of the photo are covering (Abu Noaas Street) including the park next to the river.