Baltimore

Baltimore
Ilustracja
Flaga
Dewiza: The Greatest City in America, Get in on it, The city that reads.
Przydomek: Charm City, Mobtown, B'more, The City of Firsts, Monument City, Ravenstown
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stan

 Maryland

Data założenia

1729

Prawa miejskie

1797

Kod statystyczny

FIPS: 24-04000
GNIS ID: 0597040

Burmistrz

Jack Young (D)

Powierzchnia

238,4 km²

Wysokość

10 m n.p.m.

Populacja (2010)
• liczba ludności
• gęstość


620 961
2604,7 os./km²

Nr kierunkowy

410

Kod pocztowy
Lista kodów:
Strefa czasowa

UTC-05:00
UTC-04:00

Położenie na mapie stanu Maryland
Mapa konturowa stanu Maryland, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Baltimore”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, po prawej znajduje się punkt z opisem „Baltimore”
Ziemia39°17′N 76°37′W/39,283333 -76,616667
Strona internetowa
Portal Stany Zjednoczone

Baltimore (wym. [ˈbɒltɪmɔr]) – miasto na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, największe w stanie Maryland.

Leży około 60 km od Waszyngtonu i tworzy z nim jeden obszar metropolitalny. Jest miastem niezależnym, a więc nie wchodzi w skład żadnego hrabstwa. Zgodnie z prawem stanu Maryland posiada status identyczny jak hrabstwo dla celów statystycznych – Państwowy Urząd Statystyczny (ang.: US Census Bureau) uznaje hrabstwo za podstawę obliczeń i dlatego traktuje Baltimore na zasadzie równości z hrabstwem.

Baltimore jest tradycyjnie ostoją Partii Demokratycznej od ponad 150 lat. Do Partii Demokratycznej należy para senatorów stanu Maryland – Barbara Mikulski i Paul Sarbanes – oboje pochodzą i mieszkają w Baltimore. Stąd pochodzi zespół baseballowy Baltimore Orioles.

Dane ogólne

Baltimore jest jednym z dwudziestu największych miast Stanów Zjednoczonych, posiada 3 uniwersytety, bazę marynarki wojennej, liczne muzea, galerię sztuki, domy i kościoły z XVIII i XIX w. Dumą miasta jest zacumowany w Porcie Wewnętrznym USS Constelation – ostatni zwodowany (1854) żaglowy okręt Stanów Zjednoczonych.

Historia

W XVII wieku kilka miast o nazwie Baltimore założono nad brzegami Zatoki Chesapeake. Obecne miasto powstało w lipcu 1729, a nazwę swą wzięło od Lorda Baltimore, ówczesnego gubernatora Prowincji Maryland. Do końca XVIII wieku miasto utrzymywało się ze składu towarów dla i z produkujących cukier wysp Morza Karaibskiego.

W czasie wojny w 1812 roku Anglicy, nazywający Baltimore "gniazdem piratów" kilkakrotnie atakowali nadbrzeżny fort McHenry, ale wszystkie ich szturmy zostały odparte, a po śmierci dowódcy, generała Rossa, wycofali się. Bitwa morska, jaka się wówczas wywiązała, została po raz pierwszy w dziejach Stanów Zjednoczonych wygrana, co zainspirowało poetę Francisa Scotta Key do napisania wiersza "The Star-Spangled Banner" (Gwiaździsty Sztandar), który stał się później tekstem hymnu narodowego Stanów Zjednoczonych. Bitwa ta uwieczniona została pomnikiem wzniesionym w centrum miasta, z której to przyczyny prezydent John Quincy Adams nadał w 1827 Baltimore przydomek "Miasta Pomnika" (ang.: Monument City).

W 1851 roku miasto Baltimore zostało wydzielone z hrabstwa Baltimore jako osobna jednostka samorządowa równoważna hrabstwu[1].

Przed wojną secesyjną Maryland był stanem niewolniczym. W czasie wojny, aczkolwiek oficjalnie należący do Unii, uznawał dawny ustrój, a w mieście przeważały nastroje prokonfederackie. 19 kwietnia 1861 do miasta wkroczył, 6. pułk Massachusetts, który był w drodze do Waszyngtonu. Baltimore nie przecinała linia kolejowa, więc żołnierze musieli się wyładować na wschodniej stacji, przejść przez miasto i ponownie załadować na pociąg do stolicy. Mieszkańcy Baltimore zaatakowali tylne kompanie cegłami, kamieniami z bruku i pistoletami. Żołnierze odpowiedzieli ogniem. W wyniku zamieszek zginęło, czterech żołnierzy i dwunastu mieszkańców[2].

W lutym 1904 w Baltimore wybuchł gwałtowny pożar, który strawił w ciągu 30 godzin ponad tysiąc pięćset budynków. Ogień pojawił się 7 lutego w centrum dzielnicy handlowej w pomieszczeniach hurtowni towarów sypkich i błyskawicznie objął sąsiednie zabudowania. Z żywiołem walczyło 1231 strażaków. Ostatnie ogniska pożaru dogaszono 8 lutego. Nie odnotowano ofiar śmiertelnych. Całkowitej zagładzie uległo ponad 1300 budynków, w których zlokalizowanych było ok. 2,5 tys. zakładów przemysłowych, sklepów i banków. Zniszczeniu uległa też historyczna zabudowa miasta z 1730 roku. Straty materialne oceniono na 80 milionów dolarów. Był to największy pożar miasta w Stanach Zjednoczonych od czasu wielkiego pożaru Chicago w 1871 roku[3]. Ówczesny burmistrz miasta odmówił przyjęcia pomocy z zewnątrz, mówiąc: "Baltimore will take care of its own, thank you!" (Baltimore da sobie samo radę, dziękujemy). W ciągu dwóch lat nie było już śladu po tej katastrofie.

W 1950 Baltimore osiągnęło rekordową – 950 tys. – liczbę mieszkańców, (6. miejsce wśród największych miast Stanów Zjednoczonych), za Detroit i przed Cleveland, ale w następnym półwieczu straciło ponad 300 tysięcy mieszkańców (głównie na rzecz przedmieść).

18 lipca 2001 w wyniku wykolejenia się pociągu z chemikaliami w tunelu pod centrum miasta wybuchł groźny pożar, który sparaliżował całe miasto. Strażacy walczyli z ogniem 9 dni i wprawdzie ugasili go, ale zalali niżej położone ulice centrum, a chemikalia zmieszane z wodą spłynęły do systemu kanalizacyjnego. W 3 tygodnie później w obrębie centrum miasta wyleciały w powietrze pokrywy studzienek ściekowych, bowiem gromadzące się gazy spowodowały eksplozję. Ofiar w ludziach nie było.

W 2003 miasto padło ofiarą huraganu Isabel, który spiętrzył wody zatoki do siedmiu metrów, co spowodowało zalanie portu i okolicznych dzielnic.

Gospodarka

Baltimore jest jednym z najbardziej uprzemysłowionych obszarów Stanów Zjednoczonych. W mieście zlokalizowany jest przemysł lotniczy, elektromaszynowy, chemiczny, stoczniowy i hutniczy. Port Baltimore, położony w głębi zatoki Chesapeake należy do najbezpieczniejszych w Stanach Zjednoczonych. Przed huraganami chroni go obszerny półwysep Delmarva, podzielony pomiędzy stany Delaware, Maryland i Wirginia (stąd nazwa – Del-Mar-Va), zaś przed mroźnymi wiatrami z północy łańcuch Appalachów.

Demografia

Baltimore było drugim po Nowym Jorku miastem w Stanach Zjednoczonych, które osiągnęło liczbę 100 tys. mieszkańców[4][5]. Od 1820 do 1850 roku, według spisów ludności Stanów Zjednoczonych, Baltimore było drugim najbardziej zaludnionym miastem w tym państwie,[5][6][7] zanim w 1860 roku wyprzedziła je Filadelfia[8]. Było to jedno z 10 miast o największej populacji w Stanach Zjednoczonych w każdym spisie powszechnym – aż do spisu z 1980 r.[9][10], a po II wojnie światowej liczyło ponad 900 tys. mieszkańców[11].

Rozwój demograficzny miasta przedstawia poniższe zestawienie.

  • 1790 – 13 503
  • 1800 – 26 514
  • 1810 – 46 555
  • 1820 – 62 738
  • 1830 – 80 620
  • 1840 – 102 313
  • 1850 – 169 054
  • 1860 – 212 418
  • 1870 – 267 354
  • 1880 – 332 313
  • 1890 – 434 439
  • 1900 – 508 957
  • 1910 – 558 485
  • 1920 – 733 826
  • 1930 – 804 874
  • 1940 – 859 100
  • 1950 – 949 708
  • 1960 – 939 024
  • 1970 – 905 759
  • 1980 – 786 775
  • 1990 – 736 014
  • 2000 – 651 154

Religia

Wyznanie rzymskokatolickie

Współpraca[12][13]

Miasta partnerskie

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Profil miasta Baltimore Maryland State Archives (en)
  2. ↑ James M. McPherson, Battle Cry of Freedom: The Civil War Era, Oxford University Press, 1988, ISBN 978-0195038637.
  3. ↑ Marek Żukow-Karczewski, Największe pożary w Polsce i na świecie, Ekologia.pl, 2012.
  4. ↑ 1840 Fast Facts: 10 Largest Urban Places, U.S. Census Bureau [dostęp 2022-05-18] (ang.).
  5. ↑ a b 1850 Fast Facts: 10 Largest Urban Places, U.S. Census Bureau [dostęp 2022-05-18] (ang.).
  6. ↑ 1830 Fast Facts: 10 Largest Urban Places, U.S. Census Bureau [dostęp 2022-05-18] (ang.).
  7. ↑ 1820 Fast Facts: 10 Largest Urban Places, U.S. Census Bureau [dostęp 2022-05-18] (ang.).
  8. ↑ 1860 Fast Facts: 10 Largest Urban Places, U.S. Census Bureau [dostęp 2022-05-18] (ang.).
  9. ↑ 1980 Fast Facts: 10 Largest Urban Places, U.S. Census Bureau [dostęp 2022-05-18] (ang.).
  10. ↑ 1990 Fast Facts: 10 Largest Urban Places, U.S. Census Bureau [dostęp 2022-05-18] (ang.).
  11. ↑ Maryland - 1950 Census of Population, United States census [dostęp 2022-05-18] (ang.).
  12. ↑ Sister Cities. W: Visit Baltimore [on-line]. [dostęp 2011-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (października 11, 2011)].
  13. ↑ Sister City Committee. Baltimore-Luxor-Alexandria Sister City Committee. [dostęp 2011-03-30].
  14. ↑ Baltimore City Mayor's Office of International and Immigrant Affairs – Sister Cities Program (kopia z Internet Archive). [dostęp 2008-10-16].

Linki zewnętrzne

Hrabstwa w stanie Maryland

Flaga Maryland

Media użyte na tej stronie

Usa edcp location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of the USA (without Hawaii and Alaska).

EquiDistantConicProjection:
Central parallel: 

* N: 37.0° N

Central meridian: 

* E: 96.0° W

Standard parallels: 

* 1: 32.0° N
* 2: 42.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Formulas for x and y: 

x = 50.0 + 124.03149777329222 * ((1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180))
      * sin(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
y = 50.0 + 1.6155950752393982 * 124.03149777329222 * 0.02613325650382181
      - 1.6155950752393982  * 124.03149777329222 *
     (1.3236744353715044  - (1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180)) 
      * cos(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
USA Maryland location map.svg
Autor: Alexrk2, Licencja: CC BY 3.0
Ta mapa została stworzona za pomocą GeoTools.
Flag of Baltimore City.svg
Flag of Baltimore, Maryland. Image created by uploader based on images found at crwflags.com and nava.org, as well as other images found on the web.
Bmore skyline inner harbor.jpg
Autor: Nfutvol, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baltimore, Maryland Skyline from the Inner Harbor