Bawełna kosmata

Bawełna kosmata
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządślazowce
Rodzinaślazowate
Rodzajbawełna
GatunekBawełna kosmata
Nazwa systematyczna
Gossypium hirsutum L.
Sp. pl. ed. 2, 2:975. 1763
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 VU pl.svg
Kwiat bawełny zwyczajnej

Bawełna kosmata, bawełna zwyczajna (Gossypium hirsutum) – gatunek krzewów z rodziny ślazowatych. Pochodzi z Ameryki Środkowej, gdzie był uprawiany. W wyniku rozwoju tkactwa w XVIII i XIX wieku oraz wynalezienia maszyn przędzalniczych wzrosło zapotrzebowanie na ten surowiec i zwiększył się areał upraw tej rośliny. Do dziś bawełna kosmata jest jednym z ważnych surowców w przemyśle przędzalniczym i jest uprawiana wszędzie, gdzie pozwalają na to warunki klimatyczne.

Nazewnictwo

Posiada wiele synonimów nazwy łacińskiej[4]: Gossypium hirsutum subsp. latifolium (Murray) Roberty, Gossypium hirsutum var. marie-galante (G. Watt) J. B. Hutch., G. hirsutum var. punctatum (Schumach.) Roberty, G. jamaicense Macfad, G. lanceolatum Tod., G. mexicanum Tod., G. morrillii O. F. Cook & J. Hubb., G. palmeri G. Watt, G. punctatum Schumach., G. purpurascens Poir., G. religiosum L., G. schottii G. Watt, G. taitense Parl., G. tridens O. F. Cook & J. Hubb. W języku polskim prawidłowa jest nazwa bawełna kosmata będąca tłumaczeniem prawidłowej nazwy łacińskiej (G. hirsutum L.).

Morfologia

Liście
3-7 klapowe.
Kwiaty
Barwy kremowej.
Owoce
Torebka zawierająca wiele nasion pokrytych włoskami długości 10–60 mm.

Zastosowanie

Z włosków okrywających nasiona tej rośliny otrzymuje się tzw. włókno techniczne, które używane jest m.in. do wyrobu różnych tkanin bawełnianych, jak też używane jako domieszka do innych tkanin. Z nasion uzyskuje się także olej, który następnie jest używany do wyrobu margaryny. Odpady służą jako cenna karma dla zwierząt.

Bawełna kosmata jest wykorzystywana przy wyrobie różnego rodzaju sznurów i taśm. Poprzez nitryfikację włókien bawełny za pomocą kwasu azotowego z kwasem siarkowym otrzymuje się tzw. bawełnę strzelniczą. Służy ona do wyrobu prochu bezdymnego.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-19] (ang.).
  3. Gossypium hirsutum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-11].

Bibliografia

  • Rośliny użytkowe Wiedza Powszechna, Warszawa, 1966

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 VU pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Cotton plant open flower1371.JPG
Cotton plant (Gossypium hirsutum) opened flower in Barcelona