Brody (powiat starachowicki)

Brody
wieś
Ilustracja
Stara zapora w Brodach
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

starachowicki

Gmina

Brody

Liczba ludności (2011)

1676[1][2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

27-230[3]

Tablice rejestracyjne

TST

SIMC

0230740[4]

Położenie na mapie gminy Brody
Mapa konturowa gminy Brody, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brody”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Brody”
Położenie na mapie powiatu starachowickiego
Mapa konturowa powiatu starachowickiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Brody”
Ziemia51°01′34″N 21°13′01″E/51,026111 21,216944

Brodywieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim, w gminie Brody[5][4].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krynkach[6].

Położenie geograficzne

Miejscowość w środkowej części powiatu starachowickiego położona nad rzeką Kamienną. Wieś – jest siedzibą siedzibą gminy wiejskiej Brody.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Brody[5][4]
SIMCNazwaRodzaj
0230757Brody Fabryczneczęść wsi
0231113Gajówka Tatryosada leśna
0230763Komornikiczęść wsi
0231283Ruśnaprzysiółek
0230792Stoczkiprzysiółek
0230817Zajazd Brodyosada

Transport

Przez wieś przebiega droga krajowa nr 9, oraz linia kolejowa nr 25.
Poprzez drogi powiatowe połączenie z:

  • 0621 T Brody – Połągiew – Staw Kunowski – Rudnik
  • 0624 T Brody – Krynki Duże – Krynki Małe
  • 0626 T Styków – Ruda – Brody

Drogą krajową 42 od Rudnika ze Starachowicami

Przystanek kolejowy nosi nazwę Brody Iłżeckie.

Turystyka

Przez wieś przechodzi szlak turystyczny czerwony czerwony Szlak Milenijny ze Skarżyska-Kamiennej do Kałkowa, szlak rowerowy niebieski niebieski szlak rowerowy ze Skarżyska-Kamiennej do Ostrowca Świętokrzyskiego i szlak rowerowy zielony zielony szlak rowerowy im. Witolda Gombrowicza.

Atrakcją turystyczną jest duży zalew na rzece Kamiennej Jezioro Brodzkie zbudowany w XIX wieku, rozbudowany następnie w latach 1964 i 1986.

Sport

W miejscowości działa klub piłki nożnej, Kamienna Brody, założony w 1993 roku.

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi Brody pochodzą z XIV wieku.

Bitwy i potyczki powstania styczniowego pod Brodami

Bitwa w dniu 1863-04-18 18 kwietnia 1863(dts)

W dniu 18 kwietnia 1863 na słabo zabezpieczony obóz Faustyna Grylińskiego (który odłączył od Dionizego Czachowskiego), pod Brodami uderzyła kolumna wojsk rosyjskich pod dowództwem mjra Klewcowa i całkowicie go rozgromiła.

Odłączywszy się ze swym oddziałem od Czachowskiego, Gryliński pod Brodami opuścił oddział, który zaatakowany został niebawem przez jednę z kolumn Czengierego. Moskale podszedłszy pod drzemiące widety, nagle napadli na oddział. Kapitan żuawów Bogdan, b. oficer moskiewski, zastępujący Grylińskiego, czynił wszelkie starania, aby stawić skuteczny opór, lecz wśród zaskoczonego oddziału taki panował popłoch, że wszyscy co prędzej, odstrzeliwając się, w tył uchodzili, a mało kto do szeregu stawał. Bogdan sam ciężko ranny, uniesiony został z placu boju w głąb lasu. Oddział został rozbity, a około 80 ludzi zdołało połączyć się z Czachowskim[7].

Bitwa w dniu 1863-12-02 2 grudnia 1863(dts)
W dniu 1863-12-02 2 grudnia 1863(dts) w Brodyach piechota generała Bosaka, po noclegu na pobojowisku ociesęckiem, ruszyła pod dowództwem Bogdana na północ, aby tam operować w połączeniu z Rudowskim. W marszu natknął się Bogdan, jeszcze przed świtem 2 grudnia, w Brodach na kolumnę kapitana Steina, wysłanego z Radomia.

Powstańcy natarli żywo na obozujących na dziedzińcu i gotujących jedzenie moskali i zranili 2 oficerów oraz kapitana sztabowego Masłowskiego. Jednakowoż Steinowi udało się szybko zebrać swoich ludzi i po krótkiej walce wśród ciemnej nocy odparł powstańców, którzy mieli w boju stracić 6 zabitych i 30 rannych[7].

Hutnictwo w Brodach

W XVIII wieku rozwijał się tu przemysł hutniczy – funkcjonowały dymarki i kuźnice. W latach 1820–1823 powstał wielki piec, a w latach 1823–1846 zapora na rzece Kamiennej, zniszczona przez powódź w 1903 roku. Pomiędzy 1834 a 1841 wybudowano klasycystyczną zabudowę przemysłową należącą do Banku Polskiego, w jej skład wchodziła pudlingarnia, walcownia, budynek administracyjny i osiedle robotnicze[8]. W latach 1960–1964 powstała nowa zapora tworząca Jezioro Brodzkie.

Zabytki

Do rejestru zabytków nieruchomych zostały wpisane obiekty[9]:

  • urządzenia hydrotechniczne z tamą i kamiennym przepustem z lat 1828–1831 wmurowanym w groblę obecnej zapory na rzece Kamiennej (nr rej.: A.801/1-2 z 15.06.1967 i z 1.12.1956),
  • dom dawnego Zarządu Zakładu Przemysłowego w Brodach z 1840 r. (nr rej.: A.802 z 6.09.1971 i z 30.09.1996),
  • dom przy ul. Szkolnej 5 (nr rej.: A.803 z 16.05.1994).

Urodzeni w Brodach

  • Władysław Julian Obara (ur. 04.07.1941 w Brodach, zm. 2017-02-10 10 lutego 2017(dts) r. w Starachowicach) – prozaik i felietonista, członek związków twórczych, aktor monodramów, animator kultury[10].

Przypisy

  1. Wieś Brody w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-10-08] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 88 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. Opis parafii na stronie diecezji
  7. a b Stanisław Zieliński, Bitwy i potyczki 1863-1864; na podstawie materyałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rapperswilu, 1913.
  8. Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk Warszawa 1983 ISBN 83-217-2329-2 s. 88
  9. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 60 [dostęp 2018-02-06].
  10. Władysław Julian Obara – Nekrolog z krótką notą biograficzną. starachowicka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-14)]..

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
Szlak rowerowy niebieski.svg
Niebieski szlak rowerowy
POL Gmina Brody COA.svg
Herb gminy Brody
Brody zapora 1823 (051007).jpg
Autor: Jakub Hałun, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Stara zapora w Brodach (zabytek nr A.801/1-2 z 15.06.1967 i z 1.12.1956)
Szlak rowerowy zielony.svg
Zielony szlak rowerowy
Starachowice County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Starachowice County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 51.22 N
  • S: 50.88 N
  • W: 20.88 E
  • E: 21.40 E