Brusy

Brusy
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Ulica 2 Lutego
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

chojnicki

Gmina

Brusy

Prawa miejskie

1 stycznia 1988[1]

Burmistrz

Witold Ossowski

Powierzchnia

5,2 km²

Populacja (31.12.2017)
• liczba ludności
• gęstość


5209[2][3]
1101,7 os./km²

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

89-632

Tablice rejestracyjne

GCH

Położenie na mapie gminy Brusy
Mapa konturowa gminy Brusy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brusy”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Brusy”
Położenie na mapie powiatu chojnickiego
Mapa konturowa powiatu chojnickiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Brusy”
Ziemia53°53′08″N 17°43′19″E/53,885556 17,721944
TERC (TERYT)

2202024

SIMC

0928848

Urząd miejski
ul. Na Zaborach 1
89-632 Brusy
Strona internetowa
BIP

Brusy (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Brusë, niem. Bruß, dawniej Bruski)[4]miasto w Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Brusy. Brusy są położone w Borach Tucholskich na południowych Kaszubach.

W latach 1975–1998 miejscowość należała województwa bydgoskiego.

Według danych z 1 stycznia 2018 Brusy liczyły 5 209 mieszkańców[2].

Historia

Kościół Wszystkich Świętych, XIX w.

W 1351 r. wieś Brusy była lokowana na prawie chełmińskim. Po wojnie trzynastoletniej Brusy były wsią królewską, należącą do klucza kosobudzkiego w starostwie tucholskim.

W latach okupacji hitlerowskiej na terenach przylegających działała Tajna Organizacja Wojskowa Gryf Pomorski. Z tego też powodu w sąsiednich miejscowościach Małe Chełmy i Wielkie Chełmy stacjonowały jednostki SS i Wehrmachtu, przeznaczone do walki z partyzantką. Filią obozu koncentracyjnego Stutthof były Dziemiany, a nie jak podaje się w nazwach z podziału administracyjnego z czasów okupacji Bruss-Sophienwalde (Brusy-Dziemiany), powiat Konitz, Westpreußen (Prusy Zachodnie) 24 sierpnia 1944…31 marca 1945. Na części powierzchni zajmowanej przez Zakłady Spożywcze „Las” mieściły się baraki więzienne (zmodernizowane w latach 50. XX wieku) oraz podziemny zbiornik po oddziale szpitalnym. Wśród więźniów było wielu powstańców warszawskich.

1 stycznia 1988 r. Brusy uzyskały prawa miejskie[1]. W 2007 r. w Brusach odbył się IX Zjazd Kaszubów. 17 października 2010 r. jedyne rondo w Brusach nazwano Rondem Macieja Płażyńskiego Marszałka Sejmu RP, który zginął w katastrofie lotniczej w Smoleńsku[5]. W marcu 2012 r. w Brusach odbył się VIII Dzień Jedności Kaszubów.

Charakterystyka

Brusy są położone na skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 235 z drogą wojewódzką nr 236, z bezpośrednim połączeniem kolejowym z Chojnicami i Kościerzyną ze stacji w Brusach.

W Brusach funkcjonuje m.in. jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej włączona w 1995 r. do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID[6] na listę zabytków wpisane są: kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych oraz cmentarz przykościelny, 1876-1879, nr rej.: A-1220 z 3.07.2001.

Demografia

Wedle danych z 31 grudnia 2012 r. w Brusach mieszkało 4985 osób[7].

  • Piramida wieku mieszkańców Brus w 2014 roku [2].


Piramida wieku Brusy.png

Sport

W mieście swą siedzibę ma klub piłkarski Tęcza Brusy. Aktualnie występuje w Klasa A (grupa Gdańsk III).

  • Pełna nazwa: Miejski Ludowy Klub Sportowy Tęcza Brusy
  • Rok założenia: 1946
  • Adres: ul. Armii Krajowej 1, 89-632 Brusy
  • Stadion: Stadion w Brusach
pojemność: 500
oświetlenie: brak
  • Najwyższa klasa rozgrywkowa: Klasa okręgowa (grupa Gdańsk II)

Przypisy

  1. a b Uchwała Rady Państwa z dnia 18 grudnia 1987 r. w sprawie utworzenia miasta Brusy w województwie bydgoskim (M.P. z 1987 r. nr 38, poz. 326).
  2. a b c Brusy w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018r.
  4. F. Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, ISBN 83-60437-22-X, ISBN 978-83-60437-22-3.
  5. Maria Sowisło: Powiat chojnicki. Rondo w Brusach nosi imię Macieja Płażyńskiego. Polskapresse Sp. z o.o., 2010-10-18. [dostęp 2013-08-09]. (pol.).
  6. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 7 [dostęp 2016-12-19].
  7. Ireneusz Budzyński i inni, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 lipca 2014, ISSN 1505-5507 [dostęp 2014-11-07] (pol.).

Bibliografia

Borzyszkowski Józef (red.), Historia Brus i okolicy; Instytut Kaszubski, Gdańsk 2006

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Powiat chojnicki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu chojnickiego, Polska
Brusy kościół Wszystkich Świętych front 04.07.10 p.jpg
Autor: Przykuta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół Wszystkich Świętych w Brusach
Piramida wieku Brusy.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Brus, 2014
Brusy ulica 2 lutego 04.07.10 p.jpg
Autor: Przykuta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ulica 2 lutego w Brusach
Brusy (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Brusy, Polska