Chojnice

Chojnice
miasto i gmina
Ilustracja
Ratusz w Chojnicach
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

chojnicki

Data założenia

ok. X w.

Prawa miejskie

przed 1320
1360
odnowa przywileju lokacyjnego

Burmistrz

Arseniusz Finster

Powierzchnia

21,05 km²

Wysokość

150 m n.p.m.

Populacja (30.06.2021)
• liczba ludności
• gęstość


39 484[1]
1875,7 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 52

Kod pocztowy

89-600, 89-604 i 89-620[2]

Tablice rejestracyjne

GCH

Położenie na mapie powiatu chojnickiego
Mapa konturowa powiatu chojnickiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Chojnice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Chojnice”
Ziemia53°41′39″N 17°33′23″E/53,694167 17,556389
TERC (TERYT)

2202011

SIMC

0928854

Hasło promocyjne: Chojnice – naturalnie!
Urząd miejski
Stary Rynek 1
89-600 Chojnice
Strona internetowa
BIP

Chojnice (wymowa, kaszub. Chònice lub Chòjnice[3], niem. Konitz) – miasto w województwie pomorskim, siedziba powiatu chojnickiego.

Według danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Chojnice liczyły 39 484 mieszkańców[1] i były pod względem liczby ludności ósmym miastem w województwie pomorskim.

Położenie

Miasto położone jest w zachodniej części Borów Tucholskich, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego (w tym Borów Tucholskich oraz Pojezierza Krajeńskiego), przy drodze krajowej nr 22, w odległości 120 km na południowy zachód od Gdańska.

Chojnice leżą na historycznym Pomorzu Gdańskim[4], zaliczane są również do północnej Krajny[5].

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 21,05 km²[6]. Miasto stanowi 1,54% powierzchni powiatu chojnickiego.

Według danych z 2002 r. użytki rolne obejmują 57% powierzchni miasta, użytki leśne – 5%[7].

Części miasta: Dolina, Grunowo, Igły, Małe Osady, Podlesie, Zamieście.

Historia

Nie wiadomo, kiedy Chojnice otrzymały prawa miejskie, gdyż nie zachowała się o tym żadna wzmianka. Najstarsza pośrednia informacja o Chojnicach zawarta jest w dokumencie wystawionym przez Mestwina II w 1275 roku augustianom z pobliskiej wsi Swornegacie. W testacji wymieniony został Mislibous Malowy de Choyniz[8], uważany za pierwszego znanego z imienia mieszkańca miasta. Już wcześniej istniał tu gród, o wybitnie obronnym położeniu na przesmyku między nieistniejącymi już jeziorami Jeleńcz i Zielonym. W roku 1309 miasto znalazło się pod władzą Krzyżaków, którzy w ciągu pierwszej połowy XIV wieku umocnili Chojnice, powiększyli obszar należący do miasta i wydali ostatecznie w roku 1360 nowy dokument lokacyjny.

Mury obronne z basztami z 2 poł. XIV wieku (widoczna na zdjęciu baszta środkowa została dobudowana współcześnie po 2000 r.)

Dzięki położeniu przy głównym szlaku łączącym Zakon z Brandenburgią Chojnice rozwijały się bardzo szybko, bogacąc się głównie na handlu. W ciągu 20 lat (1340–1360) wzniesiono kościół farny oraz zakończono budowę fortyfikacji. Uczyniły one z Chojnic także ważne ogniwo w systemie obronnym południowo-zachodniej granicy państwa krzyżackiego. Stąd też miasto nazwane zostało przez Jana Długosza Kluczem i Bramą Pomorza[9].

Okres powodzenia zakończył wybuch wojny polsko-krzyżackiej w roku 1409. Po zwycięstwie pod Grunwaldem do miasta na krótko wkroczyły także oddziały polskie. W roku 1433 miasto oblegane było przez wojska czeskich taborytów wspomagane przez polską szlachtę pod wodzą Jana Ostroroga. Po wybuchu otwartego powstania przeciw Krzyżakom i poddaniu się miast pruskich protekcji Kazimierza Jagiellończyka w roku 1454 pod Chojnicami doszło do walnej bitwy między wojskami obu stron. W bitwie tej Krzyżacy odnieśli zwycięstwo, którego konsekwencją była uciążliwa 13-letnia wojna. Za lekceważenie chojniczan i krzyżackiej załogi swoimi głowami zapłacił kwiat polskiego rycerstwa, między innymi Jan Zawisza, syn słynnego Zawiszy Czarnego, a sam król musiał salwować się ucieczką. Dopiero w roku 1466 po trzymiesięcznym oblężeniu miasto, jako jedna z ostatnich twierdz krzyżackich, zajęte zostało przez oddziały koronne.

Jednym z dwóch chojnickich starostów w okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej był Andrzej Puszkarz z Dobrzyczan, który uzyskał to stanowisko w uznaniu zasług po wojnie 13-letniej (1454–1466), a pełnił je prawdopodobnie do 6 października 1483 r., kiedy zmarł. Drugim i ostatnim starostą w Rzeczypospolitej szlacheckiej był Mikołaj Kościelecki, który pełnił urząd między 27 sierpnia 1484 r. a 26 grudnia 1487 r.

Kalendarium

Jedyna zachowana (z trzech), pięciokondygnacyjna Brama Człuchowska (2 poł. XIV w.) obecnie Muzeum Historyczno-Etnograficzne im. Juliana Rydzkowskiego, zał. 1932 r.
Rynek w Chojnicach
Fontanna na Rynku w Chojnicach
  • 1275 – Pierwsza wzmianka o Chojnicach w źródłach historycznych.

Chojnice w Państwie Zakonu Krzyżackiego

Chojnice w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

  • 1466 – 28 września kapituluje krzyżacka załoga Chojnic. 19 października zostaje zawarty II pokój toruński. Chojnice zostają włączone do Polski.
  • 1555 – Rada miejska urzędowo deklaruje przyjęcie wyznania ewangelickiego. Protestanci przejmują z rąk katolików kościół farny. Występujący w obronie kościoła proboszcz Jan Siński został zabity w zamieszkach.
  • 1616 – Miasto zwraca katolikom kościół farny.
  • 1620 – Osiedlają się w Chojnicach jezuici.
  • 1623 – Jezuici otwierają szkołę.
  • 1627 – Pożar.
  • 1655–1660 – Poważne zniszczenia związane z potopem szwedzkim.
  • 1657 – Bitwa pod Chojnicami
  • 1700–1721 – III wojna północna. Następuje zubożenie miasta.
  • 1733 – Pożar.
  • 1742 – Pożar – spaliła się prawie cała zabudowa miejska.
  • 1744 – Została zakończona budowa barokowego kościoła jezuickiego z przeznaczeniem dla uczniów kolegium.
  • 1744–1755 – Wzniesiony został gmach szkoły jezuickiej.

Chojnice w Prusach i w Cesarstwie Niemieckim

  • 1772 – Po I rozbiorze Polski Chojnice w zaborze pruskim.
  • 1815 – Otwarcie gimnazjum państwowego w miejsce byłego kolegium jezuickiego.
  • 1819 – Likwidacja klasztoru augustianów.
  • 1843 – Założenie miejskiej kasy oszczędności.
  • 1848 – Pojawia się Conitzer Mittheilungen – pierwsza gazeta wydawana w mieście[10].
  • 1846 – Pożar Przedmieścia Człuchowskiego
Chojnice pod zaborem pruskim
  • 1864 – Chojnice uzyskują połączenie telegraficzne ze Szczecinem.
  • 1870 – Uruchomienie gazowni miejskiej.
  • 1879 – Chojnice stają się siedzibą sądu okręgowego i prokuratury okręgowej.
  • 1886 – Oddany do użytku zostaje szpital prowadzony przez ss. Franciszkanki.
  • 1900 – Chojnice otrzymują sieć wodociągową i elektrownię. Rozruchy antysemickie w mieście[11].
  • 1904 – Założone zostaje Urzędnicze Towarzystwo Budowy Mieszkań w Chojnicach.
  • 1909 – Uruchomiona zostaje kanalizacja sanitarna.
  • 1911 – W Chojnicach powstaje pierwsza na Pomorzu drużyna skautowa.
  • 1912 – Zaczęto wydawać Gazetę Chojnicką.
Chojnice w 1938 na zdjęciu H. Poddębskiego

Chojnice w II Rzeczypospolitej i po II wojnie światowej

Zabytki

Kościół Zwiastowania NMP
  • Bazylika pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela z XIV wieku. Według średniowiecznych podań wybudowana na miejscu pogańskiej świątyni Świętowita. Na wschód od kościoła plebanie (stara – XIV-wieczna i nowa – XVIII/XIX-wieczna)[14].
  • Barokowe kolegium pojezuickie z kościołem pw. Zwiastowania NMP z XVIII wieku[15][16].
  • Średniowieczne, XIV-wieczne mury miejskie okalające Stare Miasto od zachodu oraz częściowo południa i wschodu[17], oraz liczne baszty (Wronia, Szewska, Kurza Stopa)[18]. W Bramie Człuchowskiej (jedynej z trzech zachowanych) mieści się Muzeum Historyczno-Etnograficzne w Chojnicach, w basztach m.in. galeria sztuki współczesnej, biblioteka i oddział Archiwum Państwowego[19].
  • Średniowieczny układ przestrzenny Starego Miasta z kamieniczkami z XVIII i XIX wieku[20]. Na Rynku znajduje się fontanna nawiązująca do klasycyzmu, której rzeźby przedstawiają korowód świętojański.
  • Neogotycki ratusz zbudowany w 1902 roku po wyburzeniu XVI-wiecznego starego ratusza stojącego na Rynku[21].
  • Konwikt – dawny kościół i klasztor Augustianów wzniesione w latach 1786–1794, od 1991 siedziba Katolickiego LO im. Romualda Traugutta[22].
  • Budynek starostwa z 1892 roku w stylu eklektycznym, siedziba władz starostwa[23].
  • Spichlerze przy ul. Krótkiej, zbudowane w XVIII/XX w.
  • Kompleks budynków poszpitalnych w stylu eklektycznym z II połowy XIX i początku XX wieku[24].
  • Wieża ciśnień (wodna)[25].

Demografia

Dane z 30 czerwca 2008[26]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
Jednostkaosób%osób%osób%
Populacja39 96010020 85652,219 10447,8
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
1884,6983,8900,8

Według danych z roku 2002 średni dochód na mieszkańca wynosił 1292,53 zł[7].

RokLiczba ludności
2007
39 784
2008
39 960
2009
39 867
2010
39 919
2011
40 447

31 marca 2011, miasto liczyło 40 447 mieszkańców[27].

  • Piramida wieku mieszkańców Chojnic w 2014 roku[28].

Piramida wieku Chojnice.png

Gospodarka

W Chojnicach działa filia pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, od 2011 roku na rzecz biznesu działa Inkubator Technologiczny w Centrum Edukacyjno-Wdrożeniowym w Chojnicach[29]. W Chojnicach swoje placówki posiadają liczne banki detaliczne.

W Chojnicach i bezpośrednim sąsiedztwie istnieje rozbudowane zaplecze turystyczne, m.in. działa park wodny i przystań żeglarska (Charzykowy). Miasto jest licznie odwiedzane przez turystów, w tym także z zagranicy, w szczególności z Niemiec. Chojnice są bazą turystyczną do wycieczek na południowe Kaszuby, na tzw. Gochy i Zabory.

Chojnice stanowią swojego rodzaju centrum regionalne. Związane jest to z faktem, że do najbliższego miasta podobnej wielkości (minimum 40 tys. mieszkańców) jest ok. 70 km w kierunku zachodnim (Szczecinek), ok. 90 km na południe (Bydgoszcz), ok. 100 km na północ (Słupsk), ok. 80 km na wschód (Starogard Gdański) oraz ok. 120 km w kierunku północno-wschodnim (Trójmiasto). Sytuacja taka sprawia, iż sporo osób dojeżdża do pracy do Chojnic z okolicznych miejscowości[30]. Dzięki oddaniu do użytku nowej tzw. południowej obwodnicy, która kosztowała według danych GDDKiA ponad 200 mln zł, umożliwiono znaczne przyspieszenie przejazdu i tranzytu towarów na drodze krajowej nr 22[31]. W planach jest także zbudowanie tzw. obwodnicy zachodniej[32], umożliwiającej przejazd do Charzyków oraz wjazd na drogę nr 212 prowadzącą w kierunku Bytowa, bez wjazdu do Chojnic[30].

Handel i usługi

W mieście znajdują się placówki handlowe sieci: Biedronka, Lidl, Netto, Kaufland, Carrefour oraz Polo. W 2013 r. wybudowano największe w południowej części województwa pomorskiego Centrum Handlowe „Brama Pomorza”.

Media

Transport

Drogowy

Drogi przebiegające przez Chojnice
Droga nrTrasaPrzebieg w mieście
22Gorzów WielkopolskiCzłopaWałczCzłuchów – Chojnice – MalborkElblągObwodnica miasta Chojnice
212Bytów – Chojnice – Zamarteulice: Bytowska, Stefana Batorego, 14 lutego
240ŚwiecieTuchola – Chojniceulice: Sukienników, Gdańska, Tucholska
235Korne – Chojniceulica Kościerska

28 listopada 2008 roku została oddana 14-kilometrowa Obwodnica Chojnic. Prace nad obwodnicą trwały przeszło 2 lata. Obwodnica posiada 2 węzły komunikacyjne (Chojnaty i Lipienice) i została podzielona na trzy odcinki:

  • Odcinek Nieżywięć-Chojnaty: jedna jezdnia o szerokości 7 metrów – 2 pasy ruchu szerokości po 3,5 metra, pobocza utwardzone szerokości 1,50 m.
  • Odcinek Chojnaty-Lipienice: odcinek dwujezdniowy, każda jezdnia o szerokości 7 metrów, po dwa pasy ruchu w każdym kierunku z bitumicznymi poboczami szerokości 2 m, pas dzielący szerokości 4,5 m.
  • Odcinek Lipienice-Pawłowo: odcinek jednojezdniowy o trzech pasach ruchu, każdy pas ruchu o szerokości 3,5 m (dwa pasy ruchu w kierunku Chojnic, jeden w kierunku Starogardu Gd.)[41].

W Chojnicach znajduje się siedziba przedsiębiorstwa PKS Chojnice, obsługującego linie komunikacyjne w powiatach chojnickim, tucholskim oraz sępoleńskim. 31 grudnia 2012 jego suma bilansowa wynosiła 10,94 mln zł, kapitał własny 5,53 mln zł, kapitał zakładowy 6,84 mln zł. Przychody ze sprzedaży w roku 2012 wyniosły 40,54 mln zł, strata netto 303,36 tys. zł, a zatrudnienie 117 osób. 11 września 2013 Skarb Państwa za 840.125,55 zł sprzedał przedsiębiorstwo firmie Blue Line Sp. z o.o. Warszawa, uzyskując 14,73 zł za 1 udział[42].

Kolejowy

Stacja kolejowa w Chojnicach jest węzłem kolejowym, w którym spotyka się pięć linii kolejowych: 203 (Tczew-Chojnice-Kostrzyn), 208 (Działdowo – Chojnice), 210 (Chojnice – Runowo Pomorskie), 211 (Chojnice – Kościerzyna) i 281 (Oleśnica – Chojnice). Wszystkie linie są niezelektryfikowane, czynne w ruchu towarowym oraz pasażerskim, jedynie na linii kolejowej nr 281 w roku 2000 zawieszono kursowanie pociągów pasażerskich do Nakła nad Notecią[43].

Obecnie z Chojnic można dojechać bezpośrednim pociągiem do:

Lotniczy

28 sierpnia 2012 otwarto oficjalnie sanitarne lądowisko przy ul. Leśnej[44].

Komunikacja miejska

Edukacja

Szkoła Podstawowa nr 1
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2
Politechnika Koszalińska, filia w Chojnicach

Żłobki

  • Żłobek Miejski w Chojnicach (budynek Przedszkola Samorządowego numer 9)

Przedszkola

  • Przedszkole „Bajka”
  • Przedszkole nr 6
  • Przedszkole nr 7
  • Przedszkole Samorządowe nr 9 „Skrzaty” (z oddziałami integracyjnymi)
  • Przedszkole Katolickie
  • Przedszkole „Jarzębinka”

Szkoły podstawowe

  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. J. Rydzkowskiego (z oddziałami integracyjnymi)
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Pamięci Kolejarzy Chojnickich
  • Zespół Szkół Specjalnych (Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, Przysposobienie do Pracy)
  • Szkoła Podstawowa nr 5 im. J.H. Derdowskiego
  • Szkoła Podstawowa nr 6 (Schronisko dla Nieletnich w Chojnicach)
  • Szkoła Podstawowa nr 7 im. Jana Karnowskiego w Zespole Szkół numer 7
  • Szkoła Podstawowa nr 8 im. Jana Pawła II
  • Wspólnota Szkół Katolickich im. Piotra Dunina w Chojnicach

Licea ogólnokształcące

Szkoły zawodowe

  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1 w Zespole Szkół numer 1 im. Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych numer 2 im. św. Józefa Patrona Rzemieślników
  • Chojnicka Szkoła Realna

Szkoły wyższe

Technika

Centrum Ksztalcenia Ustawicznego
  • Technikum nr 1 w Chojnicach
  • Technikum nr 2 w Zespole Szkół Kształcenia Ponadgimnazjalnego
  • Technikum nr 3 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych numer 3 im. Bohaterów Szarży Pod Krojantami
  • Technikum nr 4 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych numer 2 im. św. Józefa Patrona Rzemieślników
  • Centrum Kształcenia Ustawicznego
  • Technikum im. Stefana Bieszka
  • Technikum mundurowe BZDZ

Szkoły muzyczne

  • Szkoła muzyczna I stopnia w Chojnicach

Sport

Park Wodny w Chojnicach

Chojnice są ośrodkiem sportowym w południowej części Pomorza. W mieście funkcjonuje kilkanaście stowarzyszeń zajmujących się sportem.

Kluby sportowe

  • Mieszane sztuki walki
    • Centrum Sztuk Walki w Chojnicach – klub oferujący szkolenie dzieci, młodzieży i dorosłych w różnorakich sztukach walki, jak MMA, BJJ (brazylijskie jiu-jitsu), boks czy krav maga. Wysoko wykwalifikowana kadra trenerska i bardzo dobrze wyposażona sala czynią to miejsce jednym z najbardziej profesjonalnych na Pomorzu.
  • Boks
    • UKS Ósemka Chojnice – klub zajmujący się szkoleniem młodzieży. W kadrze znajduje się młodzieżowy reprezentant kraju Kazimierz Łęgowski. Zajęcia w klubie prowadzi m.in. były reprezentant Polski seniorów, medalista Mistrzostw Europy Seniorów Marcin Łęgowski.
    • KS Boxing Team Chojnice – klub zajmujący się szkoleniem młodzieży oraz organizacją imprez związanych z boksem seniorskim. W klubie zajęcia prowadzi m.in. wielokrotny młodzieżowy mistrz Polski, Marcin Gruchała. Największe sukcesy klubu w latach 2008–2010 to Mistrzostwo Polski juniorek Sandry Rybakowskiej w 2008 i 2009 roku w kategorii 52 kg oraz w 2010 r. w kategorii 57 kg, a także 5. miejsce na młodzieżowych mistrzostwach Europy w bułgarskim mieście Jamboł w 2008 roku[46].
  • Futsal
  • Lekkoatletyka
    • Chojniczanka Chojnice – klub zajmujący się szkoleniem młodzieży, aktualnie w barwach klubu biega Kamila Kubaczyk, brązowa medalistka halowych mistrzostw Polski juniorów młodszych w sprincie na 60 m.
    • Florian Chojnice – sekcja klubu sportowego Kolejarz Chojnice, w kadrze kilku medalistów mistrzostw Polski weteranów oraz strażaków w biegach długodystansowych.
  • Karate
    • Chojnicki Klub Kyokushin Karate
  • Petanque
    • ChTPF Chojnice (II liga)
  • Piłka nożna
  • Rugby
    • UKS Rugby Tur Chojnice – klub zajmujący się szkoleniem młodzieży, powstał w dniu 22 maja 2003.
  • Siatkówka:
    • UKS Ósemka Chojnice – klub wielosekcyjny, trenujący siatkarzy i siatkarki. Zaczął działać od 2008 roku.
  • Tenis Stołowy
    • Ósemka Chojnice – uczniowski klub sportowy wystawiający drużynę do rozgrywek ligowych. Tenisiści Ósemki grają w pomorskiej III lidze tenisa stołowego.
  • Szachy
    • Ósemka Chojnice – uczniowski klub sportowy w Chojnicach wystawiający drużynę do rozgrywek ligowych. Szachiści Ósemki grają w kujawsko-pomorskiej III lidze szachowej, w okręgówce oraz w A klasie.
  • Żeglarstwo
    • Chojnicki Klub Żeglarski – corocznie zdobywa medale i tytuły mistrza Polski w różnych klasach. Najbardziej rozwinięta w klubie jest praca w klasie optymist, zawodnicy ChKŻ z powodzeniem startują też w klasach ISA 407, laser, 420 i 470[47].
  • Cheerleading
    • UKS Ósemka – treningi dziewcząt w kategoriach wiekowych junior młodszy, junior, senior. Sekcja działająca od 2007.

Obiekty sportowe

  • Centrum Park Chojnice – hala widowiskowo-sportowa, w której swoje mecze rozgrywa klub Red Devils Chojnice. Można w niej rozgrywać mecze futsalu, piłki ręcznej, koszykówki i siatkówki. Hala ma wymiary 43 × 22 m i 7 m wysokości.
  • Park Wodny w Chojnicach.
  • Stadion Miejski Chojniczanka 1930 – wielofunkcyjny stadion sportowy, na którym swoje mecze rozgrywa Chojniczanka Chojnice. Mogą się na nim odbywać mecze piłkarskie oraz mityngi lekkoatletyczne.

Wspólnoty religijne

Kościół Matki Bożej Królowej Polski, obiekt sakralny

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą:

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie

MiastoPaństwoData rozpoczęcia współpracy
Emsdetten Niemcy12 marca 1996[56]
Mozyr Białoruśgrudzień 2002[57]
Korsuń Szewczenkowski Ukraina20 grudnia 2004[58]

Miasta zaprzyjaźnione

MiastoPaństwoData rozpoczęcia współpracy
Bad Bevensen Niemcy1994[59]
Bayeux Francja[60]
Waalwijk Holandiamaj 2003[61]

Honorowi Obywatele Miasta Chojnice

Zasłużeni Obywatele Miasta Chojnice

Źródło[62]:

  • Leszek Chamier Cieminski
  • Edward Gabryś
  • Tadeusz Guentzel
  • Edmund Hapka
  • Janina Kosiedowska
  • Bogdan Kuffel
  • Janusz Palmowski
  • Wojciech Pietrzak
  • Kazimierz Pułakowski
  • Zbigniew Rajmund Stromski
  • Tadeusz Szyca
  • Maria Renata Wróblewska
  • Zbigniew Wiśniewski

Sąsiednie gminy

Chojnice, Człuchów

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2021-12-22].
  2. Kody pocztowe 89-xxx – Zumi.pl Lokalizator internetowy.
  3. Dr F. Lorentz „Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem” (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3).
  4. Żaneta Szulc: Podstawowe informacje o gminie Chojnice. bip.gminachojnice.com.pl, 2005-02-21. [dostęp 2022-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-21)]. Cytat: Gmina Chojnice leży […] w powiecie chojnickim […]. W ujęciu historycznym jest to część Pomorza Gdańskiego. (pol.).
  5. Chojnice – dumne miasto w województwie pomorskim. sendit.pl. [dostęp 2022-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-21)]. Cytat: Chojnice to miejscowość ulokowana w województwie pomorskim […]. To jednak także północny pas Krajny […]. (pol.).
  6. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  7. a b Informator REGIOsetu.
  8. Max Perlbach, Pommerellisches Urkundenbuch Westpreussischen Geschichtsverein Danzig 1882.
  9. Chojnice.
  10. Chojnicka prasa niemieckojęzyczna w okresie pruskim i międzywojennym.
  11. Mord chojnicki i jego reperkusje wydawnicze.
  12. Chojnicki Klub Żeglarski: 75-lecie Chojnickiego Klubu Żeglarskiego. chkz.pl, s. 2.
  13. Panie i Panowie – Prezydent RP, www.historiachojnic.pl [dostęp 2015-01-26].
  14. Bazylika Mniejsza w Chojnicach.
  15. Gimnazjum w Chojnicach.
  16. Kościół gimnazjalny w Chojnicach.
  17. Mury obronne Chojnic.
  18. Ocalałe chojnickie baszty.
  19. Brama Człuchowska.
  20. Historia losów chojnickich kamieniczek.
  21. Chojnicki ratusz – zdjęcia i historia.
  22. Konwikt – chojnicki zabytek.
  23. Starostwo chojnickie – historia i zdjęcia.
  24. Były szpital na pl.Niepodległości w Chojnicach.
  25. Wieża ciśnień w Chojnicach.
  26. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  27. Ludność w gminach. Stan w dniu 31 marca 2011 r. – wyniki spisu ludności i mieszkań 2011 r.
  28. Chojnice w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-10-06] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  29. Home, cew.bizneschojnice.eu [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-08] (pol.).
  30. a b Chojnice | Chojnice.com, www.chojnice.com [dostęp 2017-11-22] (pol.).
  31. Obwodnica Chojnic.
  32. http://www.chojnice.dhv.pl/pytania.htm – pytanie 2.
  33. Oficjalna Strona Radia Głos.
  34. Weekend FM, www.weekendfm.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
  35. www.chojnice.pl, www.chojnice.pl [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-02].
  36. Chojnice24.pl – Chojnicki Portal Regionalny.
  37. Chojnice.com, www.chojnice.com [dostęp 2017-11-22] (pol.).
  38. Historia Chojnic.
  39. Ogłoszenia lokalne Chojnice i okolice., ilovechojnice.pl.
  40. Chojnice.tv, „Internetowa Lokalna Telewizja Chojnice TV” [dostęp 2017-06-22].
  41. http://www.chojnice.dhv.pl/opis_projektu.htm – oficjalna strona obwodnicy Chojnic.
  42. Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej Chojnice Sp. z o.o. – karta prywatyzacyjna.
  43. Linia Oleśnica – Chojnice (281): historia.
  44. Otwarcie lądowiska.
  45. [1].
  46. GruchalaTeam – Wszystko o Chojnickim Boksie, gruchalateam.pl [dostęp 2017-11-22].
  47. ChKŻ Chojnice, www.chkz.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
  48. zbór w Chojnicach. chojnice.baptysci.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-27)]..
  49. Parafia Chrystusa Króla i błogosławionego Ojca Daniela Brottier – Strona główna.
  50. Parafia Matki Bożej Fatimskiej w Chojnicach.
  51. Bazylika pw. Ścięcia Św. Jana Chrzciciela Chojnice.
  52. Parafia pw. Chrystusa Miłosiernego w Chojnicach.
  53. Parafia pw. Św. Jadwigi Królowej w Chojnicach.
  54. zbór w Chojnicach.
  55. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-25].
  56. Chojnice – Miasta Partnerskie, miasto.chojnice.pl [dostęp 2017-11-22].
  57. Chojnice – Miasta Partnerskie, miasto.chojnice.pl [dostęp 2017-11-22].
  58. Chojnice – Miasta Partnerskie, miasto.chojnice.pl [dostęp 2017-11-22].
  59. Chojnice – Urząd Miejski – Miasta Zaprzyjaźnione.
  60. Chojnice – Urząd Miejski – Miasta Zaprzyjaźnione.
  61. Chojnice – Urząd Miejski – Miasta Zaprzyjaźnione.
  62. Zasłużeni Obywatele Miasta. Urząd Miejski. [dostęp 2020-07-19].

Bibliografia

  • Barbara Zagórska: Chojnice – Miasto i ludzie na starej fotografii. Chojnice: Muzeum Historyczno-Etnograficzne w Chojnicach/ Urząd Miejski w Chojnicach, 1996/98. ISBN 83-906163-1-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Chojnice Fontanna.jpg
Autor: Ireneusz S. Wierzejski, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Fontanna (Chojnice; Polska)
Centrum Ksztalcenia Ustawicznego w Chojnicach.JPG
Autor: Pici3k, Licencja: CC BY-SA 4.0
Centrum Kształcenia Ustawicznego w Chojnicach
ZSKP Chojnice.JPG
Autor: Pici3k, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zespół Szkół Kształcenia Ponadgimnazjalnego im. św. Józefa Patrona Rzemieślników w Chojnicach
Chojnice-Kościół gimnazjalny.jpg
Autor: Zenobia Miszewska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Chojnice, ul. Nowe Miasto - dawny kościół jezuicki, obecnie filialny p.w. Zwiastowania NMP, 1718-1755, 1868 (tzw. Kościół Gimnazjalny)
LO Filomatow Chojnickich.JPG
Autor: Pici3k, Licencja: CC BY-SA 4.0
Chojnice, ul. Nowe Miasto 4/5 - dawne kolegium jezuickie, obecnie Liceum Ogólnokształcące imienia Filomatów Chojnickich, 1718-1755, 1868
Chojnice, mury obronne z basztami, 2 poł. XIV.JPG
Autor: Autostopowicz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Chojnice - mury obronne z basztami, 2 poł. XIV
Kosciol Matki Bozej Krolowej Polski w Chojnicach.JPG
Autor: Pici3k, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Chojnicach.
Powiat chojnicki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu chojnickiego, Polska
Piramida wieku Chojnice.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Chojnic, 2014
Politechnika Koszalinska w Chojnicach.JPG
Autor: Pici3k, Licencja: CC BY-SA 4.0
Politechnika Koszalińska - filia w Chojnicach
POL Chojnice flag.svg
Flaga miasta Chojnice
Bazylika Mniejsza pod wezwaniem Ścięcia Świętego Jana Chrzciciela.JPG
Autor: Pici3k, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bazylika Mniejsza p.w. Ścięcia Świętego Jana Chrzciciela
Pl-Chojnice.ogg
Autor: Ijon Tichy, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pronunciation of the town Chojnice by a native speaker of Polish.
Dworzec PKP w Chojnicach - panoramio.jpg
(c) geo573, CC BY 3.0
Dworzec PKP w Chojnicach
Chojniczanka-stadion.JPG
Autor: Pici3k, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stadion Chojniczanki w Chojnicach
Henryk Poddębski - Chojnice (131-16504).jpg
[Ulica w mieście - widok z góry.]
Chojnice, Brama Człuchowska 2.JPG
Autor: Mat-matys, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Chojnice - Brama Człuchowska, pięciokondygnacyjna brama z połowy XIV w. Obecnie Muzeum Regionalne.
Chojnice-Stare miasto.jpg
Autor: Zenobia Miszewska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kamienice starego miasta usytuowane przy rynku miejskim.
SP1 + Gim2 w Chojnicach.JPG
Autor: Pici3k, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szkoła Podstawowa numer 1 i Gimnazjum numer 2 w Chojnicach
POL Chojnice COA.svg
Autor: unknown, Licencja:
Park Wodny w Chojnicach.JPG
Autor: Pici3k, Licencja: CC BY-SA 4.0
Park Wodny w Chojnicach
Chojnice, ratusz, 1902.JPG
Autor: Mat-matys, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Chojnice, Stary Rynek 1 - ratusz, 1902