Chorzele

Chorzele
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Chorzele
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo Polska
Województwo mazowieckie
Powiatprzasnyski
GminaChorzele
Data założeniaXV wiek
Prawa miejskie1542 do 1870, odzyskane w 1919
BurmistrzBeata Szczepankowska
Powierzchnia17,51 km²
Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość

3113[1]
177,8 os./km²
Strefa numeracyjna29
Kod pocztowy06-330
Tablice rejestracyjneWPZ
Położenie na mapie gminy Chorzele
Mapa konturowa gminy Chorzele, w centrum znajduje się punkt z opisem „Chorzele”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Chorzele”
Położenie na mapie powiatu przasnyskiego
Mapa konturowa powiatu przasnyskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Chorzele”
Ziemia53°15′40″N 20°53′57″E/53,261111 20,899167
TERC (TERYT)1422024
SIMC0966270
Urząd miejski
Stanisława Komosińskiego 1
06-330 Chorzele
Strona internetowa

Chorzelemiasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Chorzele. Leży nad Orzycem.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa ostrołęckiego.

Były miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[2]. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie przasnyskim, obwodzie przasnyskim województwa płockiego[3].

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 3113 mieszkańców[1].

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 57 BartoszycePułtusk oraz drogi wojewódzkie 614 do Myszyńca i 616 do Ciechanowa. 25 km na północ od miasta zlokalizowany jest międzynarodowy port lotniczy w Szymanach.

W okresie międzywojennym miejscowość byłą siedzibą komisariatu Straży Celnej „Chorzele” oraz ulokowana tu była placówka Straży Celnej „Chorzele”[4]. Następnie stacjonowała w Chorzelach placówka Straży Granicznej I linii „Chorzele”[5].

Historia

Pomnik Tadeusza Kościuszki w Chorzelach
  • 1472 – pierwsze wzmianki o Chorzelach, osadzie położonej na skraju puszczy
  • 1542 – prawa miejskie, miasto jest osadą królewską, która miała kontakty handlowe z Rusią
  • 1690 – nadanie przywilejów po zniszczeniu miasta przez Szwedów
  • 1795 – w zaborze pruskim
  • XIX w. – rozwój przemysłu, szybki wzrost znaczenia ludności żydowskiej, wielkie targi żywym inwentarzem
  • 1807 – w Księstwie Warszawskim
  • 1815 – w Królestwie Polskim
  • 1863–1864 – miejsce zwycięskich bitew powstańców z wojskami rosyjskimi
  • 1870–1919 – cofnięte prawa miejskie
  • 1905 – Chorzele zamieszkuje 2.301 Żydów, stanowiąc 57% mieszkańców
  • 1914-1918 - zniszczenia wojenne, które ograniczą rozwój miasta w dwudziestoleciu[6]
  • 1916 – uzyskanie połączenia kolejowego

W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej[7].

  • 1939–1945 – wcielone do III Rzeszy, całkowita eksterminacja ludności żydowskiej
  • 20 stycznia 1945 – zajęcie Chorzel przez radzieckie oddziały 32 Dywizji Kawalerii 3 Armii
  • 1945 – w grudniu oddział podziemia niepodległościowego rozbił areszt Milicji Obywatelskiej i uwolnił 14 żołnierzy podziemia[8]
  • 1975 – gmina Chorzele w ramach województwa ostrołęckiego
  • od 1999 r. w ramach powiatu przasnyskiego (woj. mazowieckie)

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Chorzel w 2014 roku[9].


Piramida wieku Chorzele.png

Zabytki

Kościół Trójcy Przenajświętszej
  • kościół Trójcy Przenajświętszej z 1878-1930
  • niedziałający, drewniany wiatrak z XIX wieku
  • pomnik Tadeusza Kościuszki
  • Synagoga w Chorzelach
  • cmentarz żydowski z XIX wieku, zdewastowany podczas okupacji niemieckiej

Gospodarka

Największe zakłady przemysłowe w mieście to: firma Bel Polska sp. z o.o. i Spółdzielnia Mleczarska Mazowsze, oba działająca w branży mleczarskiej. Ważną rolę odgrywa też przemysł drzewny.

Transport

Chorzele nie posiadają obecnie połączenia kolejowego (najbliższe czynne dworce kolejowe to Ciechanów i Szczytno), natomiast posiadają dość dobrze rozwinięte połączenia autobusowe. Miasto posiada bezpośrednie połączenie autobusowe z Warszawą, Olsztynem, Przasnyszem, Ciechanowem, Ostrołęką, Szczytnem, Mrągowem i Nidzicą, a w sezonie turystycznym również z Giżyckiem. Komunikację pasażerską w Chorzelach i okolicy zapewnia głównie przedsiębiorstwo PKS Przasnysz. Docierają tu również autobusy PKS Warszawa, PKS Olsztyn, PKS Mrągowo, PKS Ostrołęka, PKS Mława oraz przewoźników prywatnych.

Kultura

W Chorzelach odbywają się festyny, takie jak Spotkanie z folklorem czy Niedziele w mieście. Ponadto organizowane są konkursy plastyczne, recytatorskie i festiwal piosenki. W mieście działa Biblioteka Publiczna. Odbywają się również zawody strażackie.

Wspólnoty wyznaniowe

Burmistrzowie Chorzel

  • Ludwik Rogowski (1990-1994)
  • Krzysztof Nieliwodzki (1998-1999)
  • Janusz Nidzgorski (1999-2002)
  • Andrzej Krawczyk (2002-2006)
  • Wojciech Kobyliński (2006-2010)
  • Beata Szczepankowska (od 2010)

Zobacz też

  • Chorzele (stacja kolejowa)
  • Powrót do ojczyzny – niemiecki film propagandowy kręcony w Chorzelach

Przypisy

  1. a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-09-14].
  2. Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 38.
  3. Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 68.
  4. Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927, s. 171.
  5. Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 14. ISBN 83-87424-77-3.
  6. Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 105
  7. Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 12. ISBN 83-87424-77-3.
  8. Tadeusz Swat, „...Przed Bogiem i historią”. Księga ofiar komunistycznego reżimu w Polsce lat 1944–1956. Mazowsze. Warszawa 2003, s. 242.
  9. Chorzele w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  10. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-19].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Powiat przasnyski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu przasnyskiego, Polska
Piramida wieku Chorzele.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Chorzel, 2014
POL Chorzele flag.svg
Flaga gminy miasta Chorzele
Chorzele (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Chorzele, Polska
Chorzele (powiat przasnyski).jpeg
Autor: PanSG, Licencja: CC BY-SA 4.0
Chorzele (powiat przasnyski)
Pomnik Tadeusza Kościuszki w Chorzelach.jpeg
Autor: PanSG, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Tadeusza Kościuszki w Chorzelach
POL Chorzele COA new.svg
Herb gminy miasta Chorzele