Chybie (gmina)

Chybie
	gmina wiejska
	; Urząd gminy w Chybiu
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	cieszyński
TERC	2403052
Wójt	Janusz Żydek
Powierzchnia	32 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 9656
• gęstość	304,1 os./km²
Nr kierunkowy	33
Tablice rejestracyjne	SCI
	Adres urzędu:ul. Bielska 78; 43-520 Chybie
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	5
Liczba miejscowości	5
	Położenie na mapie powiatu;
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej
	Portal Polska

Chybie – gmina wiejska w południowym województwie śląskim, w północno-wschodniej części powiatu cieszyńskego. Siedziba gminy to Chybie.

Według danych z 31 grudnia 2013 Chybie miało 9542 mieszkańców. Powierzchnia wynosi 32 km². Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku^[2] gminę zamieszkiwało 9741 osób.

Położenie

Fontanna w Chybiu

Gmina Chybie położona jest w Kotlinie Oświęcimskiej na średniej wysokości terenu – 254 m n.p.m. Od północy graniczy z gminą Goczałkowice-Zdrój (poprzez Zbiornik Goczałkowicki), od zachodu z gminą Strumień, od wschodu z gminą Czechowice-Dziedzice, od południowego wschodu z gminą Jasienica, a od południa z gminą Skoczów.

Klimat

Gmina leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego. Średnia roczna ilość opadów wynosi 883 mm. Cechą charakterystyczną klimatu gminy jest przewaga wiatrów SW i S. Średnia roczna temperatura wynosi +8 °C. Natomiast w okresie letnim +16 °C. Okres wegetacyjny wynosi od 200 do 220 dni. Gmina Chybie jest najczęściej pod wpływem mas powietrza polarno-morskiego (około 75% dni w roku) oraz kontynentalnego (około 25% dni w roku), ponadto charakteryzuje ją również zwiększona wilgotność powietrza oraz częste mgły, który są spowodowane, graniczącym z gminą, Jeziorem Goczałkowickim.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[3] gmina Chybie ma obszar 31,8 km², w tym:

użytki rolne: 53%
użytki leśne: 27%

Gmina stanowi 4,35% powierzchni powiatu.

Demografia

W 1900 roku Chybie, Frelichów, Mnich, Zaborze (bez przysiółka Uchylany) i Zarzecze miały łączną powierzchnię 4522 ha (45,22 km²) a liczbę ludności 5237 (gęstość zaludnienia 115,8 os./km²) zamieszkałych w 596 budynkach, z czego 4794 (91,5%) było polsko-, 276 (5,3%) niemiecko- a 68 (1,3%) czeskojęzycznymi, 4873 (93%) było katolikami, 241 (4,6%) ewangelikami a 123 (2,3%) wyznawcami judaizmu^[4]. Do 1910 roku liczba budynków wzrosła do 624 a mieszkańców do 5437^[5].

Dane z 31 sierpnia 2009:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	9 285	100	4738	51	4547	49
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	283,4		144,8		138,6

Piramida wieku mieszkańców gminy Chybie w 2014 roku^[1].

Historia

Robert Mrózek tłumaczy nazwę "chyb", jako "las wysoki z drzewem budulcowym". Natomiast etymologia ludowa, opierająca się na legendzie powiada, że złośliwemu księciu pszczyńskiemu, który chciał przegrodzić bieg Wisły, żeby zalać tutejsze tereny "chybiło" (zabrakło) wody.

Chybie po raz pierwszy wzmiankowane zostały na przełomie XVI i XVII wieku. Ze względu na położenie wśród mokradeł osadnictwo rozwijało się tu wolno. Przez ten czas Chybie i okoliczne tereny były ośrodkiem hodowli ryb (m.in. z sazana – dzikiej odmiany karpia – wyhodowano tu karpia królewskiego). W 1856 wybudowano jednotorową linię kolejową z Zebrzydowic do Czechowic – fragment Kolei Północnej. W 1880 oddano drugi tor tejże linii.

W latach 1882-1884 z inicjatywy Zarządu Komory Cieszyńskiej należącej do Arcyksięcia Fryderyka Habsburga wybudowano cukrownię^[6]. Od tego czasu datuje się znaczniejszy rozwój Chybia. Od 1969 działa tu jedyny w Polsce Amatorski Klub Filmowy "Klaps" – laureat wielu nagród i wyróżnień.

W latach 1975–1998 należała administracyjnie do województwa bielskiego.

Potok Bajerka

Sport

Obiekty sportowe

Hala sportowa

Stadion gminny

W Chybiu funkcjonuje Robotniczy Klub Sportowy Cukrownik założony w 1937 roku. Obecnie prowadzi trzy sekcje:

piłki nożnej mężczyzn
gimnastyki sportowej mężczyzn
tenisa stołowego kobiet i mężczyzn

Obecnie tenisistki grają w I lidze (grupa południowa).

Udział w I lidze (grupa południowa):

2002 (debiut) - 7 miejsce na 8 drużyn (spadek po barażach)
2012 - 3 miejsce na 10 drużyn

Piłkarze obecnie grają w Lidze Okręgowej. Najwyższym osiągnięciem klubu w piłce nożnej był awans do III ligi w sezonie 1983/84. Niestety drużyna po sezonie 1984/85 spadła.

Klub ponownie ma aspiracje do zapisania się na kartach historii i walczy obecnie o awans do IV ligi.

Kultura

Biblioteka i GOK

Chybie posiada Gminną Bibliotekę Publiczną w centralnej części gminy oraz filię biblioteki w Zaborzu oraz prężnie działający Gminny Ośrodek Kultury.

Dni Chybia

W ostatni weekend czerwca organizowane są dni Chybia tzw. Żabionalia. Przez kilka lat trwał do 4 dni, obecnie 2 dni. Organizowane od 1994 roku, przyciągają do gminy tysiące mieszkańców z okolicy, głównie z: Czechowic-Dziedzic, Cieszyna, Bielska-Białej, Jastrzębia-Zdroju, często również z regionu aglomeracji katowickiej. W ostatnich latach pojawiła się także spora grupa z Republiki Czeskiej, dzięki współpracy między Gminami Chybia i Těrlicko (Cierlicko).

Media

Prasa

Na terenie Chybia i okolic jest wydawana co 2 tygodnie w czwartki gazeta "Nowa Formacja", dodatkiem jest "Czas Skoczowa".

Edukacja i nauka

Szkoły i przedszkola w gminie

Przedszkole Publiczne w Chybiu

Przedszkole Publiczne w Mnichu

SP nr 1 oraz Gimnazjum w Chybiu

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Ludwika Kobieli w Chybiu

SP im. Pawła Kojzara oraz Gimnazjum w Mnichu

Zespół Szkolno-Przedszkolny w Zaborzu

W Chybiu znajdują się następujące placówki oświatowe:

Przedszkole Publiczne w Chybiu
Przedszkole Publiczne w Mnichu
Szkoła Podstawowa nr 1 im. Józefa Piłsudskiego w Chybiu
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Ludwika Kobieli w Chybiu
Szkoła Podstawowa im. Pawła Kojzara w Mnichu
Zespół Szkolno-Przedszkolny w Zaborzu
Niepubliczne Przedszkole Bajkowy Dworek w Chybiu

W latach 1999-2019 na terenie gminy funkcjonowały dwa gimnazja: jedno w Chybiu, drugie na Mnichu.

Życie religijne

Kościoły

Kościół Chrystusa Króla w Chybiu

Kościół NMP w Zaborzu

Kościoły katolickie:

Kościół rzymskokatolicki - na terenie gminy Chybie znajdują się dwie parafie: Chrystusa Króla w Chybiu oraz Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Zaborzu

Sanktuarium:

Sanktuarium Matki Boskiej Gołyskiej

Inne:

Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Zaborzu

Osoby związane z gminą Chybie

Sołectwa

Sołectwa gminy Chybie

Sołectwo	Powierzchnia (w ha)^[7]	Ludność (2012)^[7]	Gęstość zaludnienia (os./km²)
Chybie (wieś gminna)	1122	3903	347,9
Frelichów	294	627	213,3
Mnich	835	3622	433,8
Zaborze	592	1036	175
Zarzecze	337	312	92,6

Gminy partnerskie

Ustka – Polska (2007)
Cierlicko – Czechy (2003)

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Chybie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Gmina Chybie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-05-07] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).
↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
↑ Michał Kajstura, Krzysztof Puzik: Z dziejów gminy Chybie. Cukrownia Chybie w fotografii. Chybie: 2011. ISBN 978-83-60551-33-2
↑ ^a ^b Gmina Chybie: Informacje podstawowe. [w:] www.chybie.pl [on-line]. 2010. [dostęp 31/12/2012].zły zapis daty dostępu

[populacja2016-1] Gmina Chybie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] Gmina Chybie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-05-07] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[pl-regioset-3] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[4] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).

[5] Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).

[6] Michał Kajstura, Krzysztof Puzik: Z dziejów gminy Chybie. Cukrownia Chybie w fotografii. Chybie: 2011. ISBN 978-83-60551-33-2

[podstawoweinfo-7] Gmina Chybie: Informacje podstawowe. [w:] www.chybie.pl [on-line]. 2010. [dostęp 31/12/2012].zły zapis daty dostępu

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Wsie	Frelichów Mnich Zaborze Zarzecze
Integralne części wsi	Bieniowiec Chodniczny Cieszyńskie Cukrownia Czuchów Dąbki Gawroniec Gołysz Jajostok Kolonia Kościelnik Nędza Nowy Staw Osiedle Podgrobel Rajczuła Rykalec Tarlisko Zamachy Żabiniec

Miasta	Cieszyn Skoczów Strumień Ustroń Wisła
Gminy miejskie	Cieszyn Ustroń Wisła
Gminy miejsko-wiejskie	Skoczów Strumień
Gminy wiejskie	Brenna Chybie Dębowiec Goleszów Hażlach Istebna Zebrzydowice

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1920–1939) prowincja Śląsk (rejencja katowicka) (1939–1941) prowincja Górny Śląsk (rejencja katowicka) (1941–1945) woj. śląskie (1945–1950) woj. katowickie (1950–1953) woj. stalinogrodzkie (1953–1956) woj. katowickie (1956–1975)
Miasta (1920–1939 i 1945–1975)	Czechowice-Dziedzice (od 1951) Strumień (do 1950 →) Szczyrk (od 1973)
Gminy wiejskie jednostkowe (1920–1942)	Aleksandrowice (do 1938 (→)) Bąków Bielowicko Biery (1939–1941) Bronów Bystra Chybie Czechowice Drogomyśl Dziedzice Frelichów Górki Wielkie (do 1921 →) Grodziec Iłownica Jasienica Jaworze Kamienica Komorowice Landek Ligota Łazy Mazańcowice (Mazancowice) Międzyrzecze Dolne Międzyrzecze Górne Mikuszowice Mnich Ochaby (do 1924 →) Ogrodzona (do 1921 →) Pruchna (do 1924 →) Roztropice Rudzica Stare Bielsko Świętoszówka (do 1939) Wapienica Wieszczęta (Wieszczont) Zabłocie Zaborze (do 1922) Zabrzeg Zarzecze Zbytków
Miasta i gminy DGO (1939–1945)	Altbielitz (1940–1945) Alzen (1940–1945) Andrichau (← 1939–1940) Auschwitz (← 1939–1945) Biala (← 1939) – miasto (1939) Bielitz (← 1939–1945) – miasto (1940) Czechowitz (1940–1941) Dziedzitz (1940–1941) Kamitz (1940–1942) Kenty (← 1939–1940) Kurzwald (1942–1945) Lobnitz (1940–1945) Nikelsdorf-Ost (1940–1942) Nikelsdorf-West (1940–1942) Nieder Kurzwald (1940–1941) Ober Kurzwald (1940–1941) Schwarzwasser (1939–1940) – miasto (1940) Tschechowitz-Dziedzitz (1941–1945) Wadowitz (← 1939–1940) – miasto (1940) Wilmesau (1939–1940) Zator (← 1939–1940)
Amtsbezirke (1940–1945)	Andrichau (1940–1945) Auschwitz (1940–1945) Batzdorf-Ost (1941–1945) Batzdorf-West (1942–1945) Birkenau an der Weichsel (1945) Bistrai-Nord (1940–1941) Brzeszcze (1940–1945) Ernsdorf (1940–1945) Kenty (1940–1945) Kosy (1940–1945) Kunzendorf (1941–1945) Mucharz (1940–1945) Osiek (1940–1945) Schirk (1941–1945) Schwarzwasser (1940–1945) Wadowitz (1940–1945) Wilmesau (1940–1945) Zabrzeg (1940–1945) Zator (1940–1945)
Gminy wiejskie zbiorowe (1945–1954 i 1973–1975)	Bestwina (← od 1951) Biała (← 1951–1954) Buczkowice (od 1973) Bystra (do 1954) Bystra-Wilkowice (← 1951–54) Chybie (do 1950 →) Czechowice-Dziedzice (1945–1950) Grodziec (do 1954) Jasienica (od 1973) Jaworze (do 1954) Komorowice (od 1973) Kozy (od 1973) Ligota (1945 i od 1973) Międzyrzecze Górne (do 1954) Mikuszowice (do 1954) Rudzica (do 1954) Stare Bielsko Strumień (Strumień–Wieś) Szczyrk (← 1951–1954) Wapienica (od 1973) Wilkowice (od 1973) Zabrzeg (do 1954)
Osiedla (1954–1972)	Mikuszowice Śląskie (1958–1968 (→)) Szczyrk (1956–1972)
Gromady (1954–1972)	Bestwina (1954–1972) Buczkowice (1954–1972) Bystra (1954–1972) Godziszka (1954–1972) Grodziec (1954–1972) Hałcnów (1954–1972) Iłownica (1954–1972) Janowice (1954–1959) Jasienica (1954–1972) Jaworze (1954–1972) Kamienica (1954–1968 (→)) Kaniów (1954–1972) Komorowice (1954–1972) Kozy (1954–1972) Ligota (1954–1972) Mazańcowice (1954–1972) Międzyrzecze (1954–1972) Mikuszowice Krakowskie (1954–1968 (→)) Mikuszowice Śląskie (1954–1957) Rudzica (1954–1972) Rybarzowice (1954–1972) Stare Bielsko (1954–1972) Straconka (1954–1972) Szczyrk (1954–1955) Wapienica (1954–1972) Wilkowice (1954–1972) Zabrzeg (1954–1972)

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1920–39) woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta (1920–75)	Cieszyn (do 1951 →) Cieszyn Zachodni (← w 1938*) Jabłonków (← 1938–39 →) Skoczów Strumień (← od 1951) Trzyniec (← 1938–39 →) Ustroń (od 1956) Wisła (od 1962)
Osiedla (1954–72)	Ustroń (1954–56) Wisła–Uzdrowisko** (1955–62)
Gminy wiejskie zbiorowe (1945–54 i 1973–75)	Brenna Chybie (← od 1951) Dębowiec Goleszów Górki Wielkie (do 1947 i 1948–54) Haźlach (od 1947) Istebna Jaworzynka (do 1954) Koniaków (do 1954) Kończyce Wielkie (do 1954) Ogrodzona (do 1954) Pastwiska (do 1947) Pogwizdów (do 1954) Pruchna (do 1954) Puńców (do 1954) Skoczów (Skoczów–Wieś) Strumień (← od 1951) Ustroń (do 1954) Wisła (do 1954) Zebrzydowice
Gromady (1954–72)	Brenna (1954–72) Chybie (1954–72) Cisownica (1958–72) Dębowiec (1954–72) Drogomyśl (1954–72) Goleszów (1954–72) Górki Wielkie (1954–72) Haźlach (1954–72) Istebna (1954–72) Jaworzynka (1954–72) Kaczyce (1954–72) Koniaków (1954–72) Kończyce Małe (1954–72) Kończyce Wielkie (1954–72) Mnich (1954–72) Nierodzim (1954–72) Ochaby (1954–72) Ogrodzona (1954–72) Pastwiska (1954–72) Pierściec (1954–72) Pogwizdów (1954–72) Pruchna (1954–72) Puńców (1954–72) Skoczów (1954–72) Strumień (1954–72) Ustroń (1954) Wisła (1954–61) Zebrzydowice (1954–72)
Gminy wiejskie jednostkowe (1920–39)	Bartowice (część) (← 1938–39**) Bażanowice Bładnice Błędowice* (← 1938–39 →) Błędowice Górne (część) (← 1938–39***) Błędowice Średnie (część)* (← 1938–39***) Błogocice (do 1922) Boconowice (← 1938–39 →) Bobrek (do 1932) Brenna Brzezówka Bukowiec (← 1938–39 →) Bystrzyca (← 1938–39 →) Cierlicko Dolne (← 1938–39 →) Cierlicko Górne (← 1938–39 →) Cisownica Czarne (część)* (← 1938–39***) Datynie Dolne (← 1938–39 →) Dębowiec Dobracice (← 1938–39 →) Domasławice Dolne (← 1938–39 →) Domasławice Górne (← 1938–39 →) Dzięgielów Gnojnik (← 1938–39 →) Godziszów Goleszów Górki Małe Górki Wielkie (← od 1921) Grodziszcze (← 1938–39 →) Gródek (← 1938–39 →) Gumna Guty (← 1938–39 →) Harbutowice Haźlach Herczawa (← 1938–39 →) Hermanice Iskrzyczyn Istebna Jaworzynka Kaczyce Karpentna (← 1938–39 →) Kiczyce Kisielów Kocobędz (← 1938–39 →) Kojkowice (← 1938–39 →) Koniaków Kończyce Małe Kończyce Wielkie Końska (← 1938–39 →) Kostkowice Koszarzyska (← 1938–39 →) Kowale Kozakowice Dolne Kozakowice Górne Krasna Leszna Dolna (← 1938–39 →) Leszna Górna (wsch.)* Leszna Górna (zach.) (← 1938–39 →) Lipowiec Ligota Dolna (część) (← 1938–39***) Ligota Górna (część)* (← 1938–39***) Ligotka Kameralna (← 1938–39 →) Łączka Łomna Dolna (← 1938–39 →) Łomna Górna (← 1938–39 →) Łyżbice (← 1938–39 →) Marklowice Górne Międzyświeć Milików (← 1938–39 →) Mistrzowice (← 1938–39 →) Mnisztwo Morawka (← 1938–39 →) Mosty koło Cieszyna (← 1938–39 →) Mosty koło Jabłonkowa (← 1938–39 →) Nawsie (← 1938–39 →) Niebory (← 1938–39 →) Nierodzim Noszowice (część)* (← 1938–39***) Nydek (← 1938–39 →) Ochaby (← od 1924) Ogrodzona Oldrzychowice (← 1938–39 →) Oleśna (część)* (← 1938–39****) Pastwiska Pierściec Piosek (← 1938–39 →) Pogórze Pogwizdów Pruchna (← od 1924) Puńców Ropica (← 1938–39 →) Rzeka (← 1938–39 →) Sibica (← 1938–39 →) Simoradz Stanisłowice (← 1938–39 →) Skalite (← 1938–39 →) Sobiszowice (← 1938–39 →) Szonów (← 1938–39 →) Szumbark (← 1938–39 →) Śmiłowice (← 1938–39 →) Świerczynowiec (← 1938–39 →) Toszonowice Dolne (← 1938–39 →) Toszonowice Górne (← 1938–39 →) Trzanowice (← 1938–39 →) Trzycież (← 1938–39 →) Tyra (← 1938–39 →) Ustroń Wędrynia (← 1938–39 →) Wielopole (← 1938–39 →) Wilamowice Wisła Wiślica Wojkowice (← 1938–39 →) Zamarski Zebrzydowice Żermanice (← 1938–39 →) Żuków Dolny (← 1938–39 →) Żuków Górny (← 1938–39 →) Żywocice (← 1938–39 →)
Legenda	* w 1938 włączony do Cieszyna ** 1961–62 Wisła *** 1938–39 Błędowice Dolne **** obszary przyłączone 1 lutego 1939 do sąsiednich gmin

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne