Dąbie (Kraków)

Stopień Wodny Dąbie
Widok na Dąbie ze stopnia wodnego
Dawna wytwórnia wódek (później Polmos Kraków) w Dąbiu

Dąbie – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy II Grzegórzki. Jedna ze starszych części Krakowa, oficjalnie przyłączona do miasta dopiero w 1911 roku. Na osiedlu dominuje zabudowa mieszkalna (podłużne czteropiętrowe oraz dziesięciopiętrowe bloki).

Lokalizacja

Dąbie usytuowane jest wzdłuż Alei Pokoju. Od zachodu ogranicza je nasyp kolejowy, stanowiąc granicę z Grzegórzkami. Od wschodu Dąbie ograniczone jest przez Park Lotników Polskich, od południa koniec Dąbia wyznacza rzeka Wisła, a północną granicę stanowi Aleja Jana Pawła II, gdzie sąsiaduje z Rakowicami, będącymi częścią Dzielnicy III Prądnik Czerwony.

Historia

Dąbie wzmiankowane było po raz pierwszy już w roku 1254, jako Dambe, własność klasztoru norbertanek, w tym samym roku Bolesław Wstydliwy przyznał wsi immunitet sądowy i ekonomiczny. W 1348 roku Kazimierz Wielki nadał Dąbie wraz z oboma brzegami Wisły klasztorowi cystersów w Mogile. Jednak już w 1389 miasto Kraków odkupiło Dąbie, za znaczną wówczas kwotę 400 grzywien. W latach 1465–1471 i 1476–1494 właścicielem Dąbia był rajca krakowski J. Wierzynek (w tym okresie stał tu młyn, folwark i karczmy), w 1. połowie XVI wieku dzierżawili je Jan i Piotr Morsztynowie. Wieś będąca własnością Krakowa położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie proszowskim województwa krakowskiego[1]. W 1551 miasto urządziło na Dąbiu dwie nowe sadzawki i ogród. W XVII wieku na Dąbiu funkcjonowały również: cegielnia, tartak, liczne stawy rybne oraz browar miejski. W 1880 roku na Dąbiu znajduje się szkółka miejska drzew i krzewów ozdobnych hodowanych na cele upiększania miasta Krakowa. W 1890 roku na Dąbiu było już 101 domów, a zamieszkiwało je 737 mieszkańców, w tym czasie powstała tam również jednoklasowa szkoła ludowa.

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 119 budynkach w Dąbiu na obszarze 340 hektarów mieszkało 1499 osób, z czego 1453 (97%) było katolikami, 31 (2,1%) wyznawcami judaizmu, 1 (0,1%) grekokatolikiem, a 14 (0,9%) innej religii lub wyznania, 1163 (77,6%) było polsko-, 245 (16,3%) niemiecko-, a 77 (5,1%) innojęzycznymi[2].

W roku 1911 oficjalnie przyłączono Dąbie do Krakowa (liczyło wówczas 1600 mieszkańców). W 1931 przy ulicy Fabrycznej powstały zakłady Państwowej Wytwórni Wódek. Pod koniec niemieckiej okupacji, 15 stycznia 1945, Niemcy dokonali egzekucji 79 osób. W 1961 wybudowano na Wiśle stopień wodny Dąbie, a kilka lat później na Dąbiu zaczęto budować pierwsze bloki mieszkalne. W 1983 została na Dąbiu erygowana parafia rzymskokatolicka pw. św. Stanisława BM.

Infrastruktura

Widok na wschodnią część Dąbia, widoczny czerwony Kościół św. Stanisława
Jeden z placyków zabaw na Dąbiu
Kościół na Dąbiu
Szkoła Podstawowa nr 39 przy ul. Jachowicza (proj. Jan Zawiejski, 1913-1915)

Placówki oświatowe

Kultura i rozrywka

Tereny zielone

Inne obiekty

  • Pętla tramwajowa Dąbie
  • Kościół św. Stanisława
  • Poczta Polska
  • Pomnik Ofiar Dąbia
  • NZOZ Dąbie – przychodnia
  • figura św. Jana Nepomucena z XVIII wieku (ulica Widok)

Galeria

Harcerstwo na Dąbiu

Przypisy

  1. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 107.
  2. Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907.

Media użyte na tej stronie

Dąbie (Kraków)-wschod.jpg
(c) Ithil at pl.wikipedia, CC BY-SA 2.5
Wschodnia część Dąbia, widok na Kościół św. Stanisława
Dąbie (Kraków)-panorama.jpg
(c) Ithil z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5
Panorama na Dąbie ze stopnia wodnego
SzkołaPodstawowaNr39-UlicaJachowicza-Dąbie-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Dawna szkoła ludowa na Dąbiu, zbudowana w latach 1913-1915 wg projektu Jana Zawiejskiego. Obecnie Szkoła Podstawowa nr 39. Kraków, ulica Jachowicza.
Dąbie-BlokPrzyAleiPokoju30-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Dąbie – osiedle w Krakowie. Wnętrze osiedla, blok przy alei Pokoju 30, widok na północ.
Dąbie-WidokWzdłużAleiPokojuNaPołudniowyZachód-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Dąbie – osiedle w Krakowie. Widok osiedla wzdłuż alei Pokoju na południowy zachód.
Dąbie-BlokPrzyUlicyNaSzaniec23-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Dąbie – osiedle w Krakowie. Wnętrze osiedla, blok przy ulicy Na Szaniec 23, widok na południe.
Dąbie-BlokiPrzyUlicyPółkole5,7,9-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Osiedle Dąbie w Krakowie. Widok od strony alei Pokoju, bloki przy ulicy Półkole 5, 7 i 9.
Former vodka distillery, Dabie, Krakow, Poland, 2016 01 main hall.jpg
Autor: Slawojar, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dawna wytwórnia wódek w Dąbiu w Krakowie - Destylernia "Polmos" w Krakowie - działająca w latach 1931-2010
Dąbie-BlokPrzyUlicyNaSzaniec17-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Dąbie – osiedle w Krakowie. Wnętrze osiedla, blok przy ulicy Na Szaniec 17, widok na północ.
ParkKieszonkowy–OgródFabryczny-UlicaFabryczna-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Park Kieszonkowy – Ogród Fabryczny w Krakowie, na Dąbiu, przy ulicy Fabrycznej.
Dąbie-WidokOsiedlaOdStronyAleiPokoju-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Osiedle Dąbie w Krakowie. Widok od strony alei Pokoju, z przystanku tramwajowego Ofiar Dąbia w kierunku wschodnim.
PętlaTramwajowa„Dąbie”-AlejaPokoju-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Pętla tramwajowa „Dąbie” w Krakowie przy alei Pokoju na osiedlu Dąbie, nieużywana liniowo.
FabrycznaOfficePark-WidokOdPołudnia-AlejaPokoju-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Fabryczna Office Park – kompleks biurowy zrealizowany w ramach Fabryczna City, zrewitalizowanego dawnego kompleksu fabrycznego wytwórni wódek na Dąbiu przy ulicy Fabrycznej w Krakowie. Widok od południa, od alei Pokoju.
WiaduktKolejowy-LiniaKolejowaNr100-AlejaPokoju-Dąbie-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Wiadukt kolejowy w ciągu linii kolejowej nr 100 nad Aleją Pokoju na Dąbiu w Krakowie. Widok od strony wschodniej.
Church of St. Stanislaus of Szczepanów, 9a Polkole street, Krakow, Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika, ul. Półkole 9a, Dąbie, Kraków
FabrycznaCity-DawnyKompleksFabrycznyWytwórniWódek-UlicaFabryczna-POL, Kraków.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Fabryczna City – zrewitalizowany dawny kompleks fabryczny wytwórni wódek na Dąbiu przy ulicy Fabrycznej w Krakowie. Widok od południa.