Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj

Delegatura SZ 1945.png

Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj – formacja wojskowa powstała 7 maja 1945 z rozkazu p.o. Naczelnego Wodza gen. Władysława Andersa, z delegatem płk. Janem Rzepeckim w celu organizacji tworzącej się partyzantki antykomunistycznej.

Powstanie i działalność Delegatury Sił Zbrojnych

Na jej czele stanął płk Jan Rzepecki, który na swego następcę, w wypadku aresztowania, wyznaczył płk. dypl. Janusza Bokszczanina[1]. W paru późniejszych spotkaniach z płk. Rzepeckim brali udział komendant obszaru centralnego płk. Jan Mazurkiewicz i komendant okręgu białostockiego płk. Władysław Liniarski. Delegat Sił Zbrojnych na Kraj mający uprawnienia takie jak komendant AK, utrzymał strukturę dowodzenia taką jaka istniała w Armii Krajowej[1].

Odezwa płk Rzepeckiego do oddziałów partyzanckich pozostających w lesie, wzywająca do pracy nad odbudową Kraju a jednocześnie przeciwna ujawnianiu się i ostrzegająca przed prowokacjami pozostała bez echa w związku z akcjami pacyfikacyjnymi na Białostocczyźnie i Lubelszczyźnie prowadzonymi przez Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Wojsko Polskie i NKWD. W tym czasie nastąpił wzrost aktywności partyzantki poakowskiej. Skutecznie były atakowane więzienia w wielu miastach w kraju.

W czasie fali aresztowań mających miejsce od czerwca 1945 aresztowano m.in. szefa sztabu DSZ płk. Wojciecha Borzobohatego[2].

Po powstaniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i rozwiązaniu Rady Jedności Narodowej działalność DSZ ograniczyła się do zapewnienia bezpieczeństwa prześladowanym partyzantom AK. Cofniecie uznania dla Rządu RP na uchodźstwie przez mocarstwa zachodnie przekreśliło sens istnienia DSZ podległej temu rządowi. Delegatura istniała do 6 sierpnia 1945, kiedy została rozwiązana rozkazem płk. Rzepeckiego. W wyniku amnestii która weszła w życie 21 sierpnia 1945 z podziemia wyszło i ujawniło się około 30 000 osób. Natomiast nie powiodła się propozycja ujawnienia całej DSZ złożona płk. Rzepeckiemu przez gen. Mariana Spychalskiego[2].

W miejsce DSZ 2 września tego samego roku, płk Rzepecki wraz z grupą współpracowników powołał do życia nową organizację polityczną o nazwie Wolność i Niezawisłość.

Struktura Delegatury Sił Zbrojnych

Dowództwo DSZ
Struktury terytorialne DSZ

Przypisy

  1. a b Stefan Korboński:Polskie Państwo Podziemne, Wydawnictwo Nasza Przyszłość, Bydgoszcz str. 229-230
  2. a b Leksykon historii Polski po II wojnie światowej 1944-1997 2003 ↓, s. 35,.
  3. A. Dziuba, Druga konspiracja. Inspektorat sosnowiecki Delegatury Sił Zbrojnych, w: "Nowe Zagłębie", nr. 3/4 (33/34), 2014, s. 44-46.

Bibliografia

  • Praca zbiorowa: Leksykon historii Polski po II wojnie światowej 1944-1997. Warszawa: 2003.

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Delegatura SZ 1945.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okręgi Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj (1945)