Dwojak (moneta)

Dwojak litewski (1565)
Dwojak stanisławowski (1778)
Dwojak stanisławowski (1785)

Dwojak – gatunek srebrnej monety odpowiadający dwóm groszom[1].

Na terytorium państwa Jagiellonów moneta dwugroszowa pojawiła się po raz pierwszy w ramach domniemanej litewskiej reformy monetarnej Zygmunta II Augusta z 1565 r. Gatunek ten, podobnie jak czworak, miał dopomóc w zharmonizowaniu systemów monetarnych Korony i Litwy[2]. Przy obowiązującej relacji[2]:

4 grosze litewskie = 5 groszy polskich,

dwugrosz był odpowiednikiem czterech półgroszy litewskich albo pięciu koronnych[2]. Dwojaki Zygmunta Augusta bito wyłącznie w 1565 r. ze srebra próby 875 o masie 1,82 grama[2].

Po raz drugi monetę dwugroszową (dwojaka) wypuszczono w okresie Jana Kazimierza, bijąc ją już na nieco większą skalę w latach[2]:

  • 1650–1652,
  • 1654,

w wielu mennicach, zarówno koronnych, jak i miejskich (Gdańsk, Toruń, Elbląg)[2]. Były to monety o masie 1,25 grama srebra próby 438[2].

Następne dwojaki pojawiły się w wyniku reformy z 1766 r. Związek tych monet z poprzednikami można co najwyżej nazwać nominalnym. Dwugroszówki były elementem systemu, w którym zdefiniowano zarówno grosze srebrne jak i miedziane. Bito jedynie 2 grosze srebrne, które potocznie nazywano półzłotkiem (3,34 grama srebra próby 438). Druga reforma monetarna czasów stanisławowskich – ta z 1787 r. – skasowała ten gatunek pieniądza[1].

Od 1924 r. w Polsce praktycznie nieprzerwanie znajdują się w obiegu monety zdawkowe o nominale 2 grosze[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Adam Dylewski, Od denara do złotego. Dzieje pieniądza w Polsce, Katarzyna Kucharczuk (red.), wyd. pierwsze, Warszawa: CARTA BLANCA Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2012, s. 86–87, ISBN 978-83-7705-206-8.
  2. ↑ a b c d e f g Adam Dylewski, Od denara do złotego. Dzieje pieniądza w Polsce, Katarzyna Kucharczuk (red.), wyd. pierwsze, Warszawa: CARTA BLANCA Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2012, s. 86, ISBN 978-83-7705-206-8.
  3. ↑ Adam Dylewski, Od denara do złotego. Dzieje pieniądza w Polsce, Katarzyna Kucharczuk (red.), wyd. pierwsze, Warszawa: CARTA BLANCA Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2012, s. 87, ISBN 978-83-7705-206-8.

Media użyte na tej stronie