Efekt domina

Efekt domina
Efekt domina na karykaturze autorstwa Carlosa Latuffa.

Efekt dominametafora używana na określenie sytuacji, w której jedno zdarzenie uruchamia cały szereg zdarzeń następujących po sobie i wynikających jedno z drugiego[1]. Sformułowania tego używa się zazwyczaj w odniesieniu do procesów gwałtownych, destrukcyjnych, niemożliwych do opanowania, po tym, gdy już zostaną zainicjowane.

W dosłownym znaczeniu pojęcie to odnosi się do popularnej zabawy prostopadłościennymi kamieniami domina, polegającej na ustawianiu ich na wąskiej podstawie, w niewielkich odległościach jeden od drugiego[1]. Stojący na początku kamień, pchnięty, przewraca się, uderzając w kamień sąsiedni, co skutkuje jego przewróceniem i uderzeniem w kamień następny, aż do przewrócenia się wszystkich[1].

Zabawa ta, na wielką skalę, z użyciem milionów kamieni domina ustawianych tygodniami w fantazyjne wzory, weszła na stałe do rywalizacji o wpis do Księgi rekordów Guinnessa. Tylko raz w roku odbywa się tzw. Domino Day.

Polityka – niektórzy eksperci w dziedzinie stosunków międzynarodowych efektem domina próbowali wyjaśnić masowe występowanie zjawisk politycznych, których źródła mają de facto charakter złożony i trudny do jednoznacznego określenia. Jest to tzw. teoria domina[2].

W polityce prowadzonej przez amerykańską administrację na przełomie lat 60. i 70. XX wieku uznano, że wskutek efektu domina istnieje niebezpieczeństwo rewolucji komunistycznych w państwach sąsiadujących z wyzwolonym spod protekcji francuskiej Wietnamem. Próba zapobieżenia temu efektowi była pretekstem do amerykańskiej interwencji w Wietnamie, której efektem był kolejny etap wojny wietnamskiej.

Efektem domina tłumaczono później również tzw. Jesień Ludów.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Dag Heward-Mills, Ti, kdo vás opouštějí, Dag Heward-Mills, 2018, s. 88, ISBN 978-1-64134-983-3 [dostęp 2019-09-29] (cz.).
  2. Paul Kennedy, Vzestup a pád velmocí, Praga: Lidové noviny, 1996, s. 75–76, ISBN 80-7106-173-5 (cz.).

Media użyte na tej stronie

Hosni Mubarak facing the Tunisia domino effect.png
Hosni Mubarak facing the Tunisian domino effect
Efeito dominó.gif
Autor: User:FML, Licencja: CC BY-SA 2.5
Domino effect