Egzonim
Egzonim (od gr. ἔξω, éksō, „poza” i ὄνομα, ónoma, „nazwa”) – nazwa używana w danym języku na określenie ludów lub obiektów geograficznych występujących poza obszarem funkcjonowania danej kultury. Egzonim odróżnia się swoją formą od endonimu, czyli określenia funkcjonującego w języku miejscowym, sformułowania używanego przez mieszkańców obcego obszaru geograficznego[1][2]. Np. angielski egzonim Prague, odnoszący się do miasta Pragi, odpowiada czeskiemu endonimowi Praha[2].
Termin ten został wprowadzony w 1957 roku przez Marcela Aurousseau[2], a jego urzędowa definicja została zatwierdzona w 2002 roku na VIII Konferencji ONZ w Sprawie Standaryzacji Nazw Geograficznych.
Zalecane formy polskich egzonimów ustala Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych, publikując ich wykazy.
Przykłady egzonimów
| egzonim | endonim |
|---|---|
| Francja | France (francuski) |
| Praga | Praha (czeski) |
| Kolonia | Köln (niemiecki) |
| Kanał Bristolski | Bristol Channel (angielski) |
| Łaba | Elbe (niemiecki) / Labe (czeski) |
| Alpy | Alpes (francuski) / Alpen (niemiecki) / Alpe (słoweński) / Alpi (włoski) / Alps (retoromański) |
| Ćennaj | Chennai (angielski) / Ćennaj (hindi) / Sennaj (tamilski) |
| Walia | Wales (angielski), Cymru (walijski) |
Polskie egzonimy
Polskie egzonimy zwane są również polskimi nazwami geograficznymi świata, lecz termin ten jest nieco szerszy i obejmuje również nazwy, które formalnie nie spełniają definicji egzonimu, lecz w praktyce funkcjonują jako egzonimy. Przykładem takiej nazwy jest Dunaj, który nie jest egzonimem, gdyż polska nazwa jest identyczna ze słowackim endonimem tej rzeki oraz ukraińskim endonimem Дунай zapisanym w polskiej transkrypcji (pozostałe endonimy to: niem. Donau, węg. Duna, chorw. Dunav, serb. i bułg. Дунав, rum. Dunărea).
Inne przykłady egzonimów
Termin „egzonim” bywa także odnoszony do egzoetnonimów, czyli nazw nadanych grupie ludzi lub nacji poprzez osobę/osoby nienależące do tejże grupy.
| egzonim | nazwa lokalna |
|---|---|
| Albańczycy | Shqiptarë |
| Baskowie | Euskaldunak |
| Finowie | Suomalaiset |
| Niemcy | Deutsche |
| Węgrzy | Magyarok |
| Włosi | Italiani |
Zobacz też
- akronim, allonim, ananim, anonim, antonim, eponim, etnonim, hagionim, homonim, kryptonim, paronim, pseudonim, synonim, toponim
- egzonimy Australii
Przypisy
- ↑ Encyklopedický slovník češtiny. NLN, Praha 2002. s. 131
- ↑ a b c Harvalík 2017 ↓.
Bibliografia
- Słownik terminów używanych przy standaryzacji nazw geograficznych, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Polski przy Ministerstwie Edukacji Narodowej, wyd. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa 1998.
- Ewa Wolnicz-Pawłowska, Standaryzacja nazw geograficznych poza granicami Polski
- Milan Harvalík: Exonymum. W: Petr Karlík, Marek Nekula, Jana Pleskalová: Nový encyklopedický slovník češtiny. 2017. (cz.)
Linki zewnętrzne
- Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013. ISBN 978-83-254-1988-2.