Eryk IX
 Święty Eryk IX | |
.jpg) | |
| Król Szwecji | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | ok. 1120 |
| Data śmierci | |
| Żona | Krystyna |
| Dzieci | |
Święty Eryk IX Jedvardsson, szw. Erik den helige (ur. ok. 1120 w okolicy jeziora Melar, zm. ok. 1160) – pierwszy przedstawiciel dynastii Erykidów na tronie szwedzkim, święty katolicki. Panował prawdopodobnie od ok. 1155 do ok. 1160 (do końca XII wieku daty życia i panowania władców szwedzkich są niepewne).
Data urodzenia Eryka IX nie jest dokładnie znana. Jego ojciec miał na imię Edward (szw. Jedvard). Przyjmuje się, że matka Eryka miała na imię Cecylia i była córką pogańskiego uzurpatora do tronu – Swena Blota, panującego od około 1084 do 1087.
Eryk zorganizował wyprawę krzyżową na Finlandię w celu podboju i chrystianizacji kraju. Wyprawa zakończyła się niepowodzeniem. W 1155 roku chcąc schrystianizować kraj zostawił w Turku biskupa Henryka z Uppsali, który został zabity przez fińskiego rolnika.
Około 1150 król Swerker I Starszy powołał go na współwładcę. Po śmierci Swerkera I (25 grudnia 1156) Eryk IX objął samodzielne rządy, odsuwając od tronu syna Swerkera – Karola VII. Za śmierć Swerkera I był odpowiedzialny Duńczyk Magnus Henriksson, który podawał się za ostatniego potomka szwedzkich królów z rodu Stenkila (jego matka Ingrida była wnuczką króla Inge I Starszego). Eryk IX zginął zamordowany w 1159 lub 1160 roku niedaleko Uppsali, o co także podejrzewano Magnusa Henrikssona.
Żoną Eryka IX była Krystyna, córka duńskiego możnego Bjorna Jernside (wnuk króla Danii Eryka I) i Katarzyny (córki króla Szwecji Inge I Starszego). Ich synem był Knut Eriksson, król Szwecji od 1167.
Kult
Eryk IX bywa uważany za świętego - jako takiego wymienia go kalendarz z Valentuny z 1198 roku. Przypuszczalnie około 1220 roku[1] zwłoki Eryka przeniesiono do katedry w Uppsali. Pozostały tam pomimo wprowadzenia reformacji, która odrzucała kult świętych. Szczątki św. Eryka pozostając w katedrze uppsalskiej - głównej świątyni państwa - były ważnym symbolem Szwecji[2].
Wspomnienie liturgiczne św. Eryka, w Kościele katolickim, obchodzone jest 18 maja.
W ikonografii, święty przedstawiany jest jako mężczyzna w stroju królewskim, z koroną na głowie, w jednej ręce trzyma miecz, w drugiej sztandar.
Jego atrybutami są: model kościoła w Uppsali i ołtarz, przy którym został zamordowany oraz palma męczeńska.
Zobacz też
- kult świętych
- modlitwa za pośrednictwem świętego
Przypisy
- ↑ Fros, Sowa, Księga imion i świętych, t. 2, szpalta 190.
- ↑ Maja Jowita Gąssowska, Rozwój kultu św. Eryka w średniowiecznej Szwecji, "Kwartalnik Historyczny", R. 100, 1993, nr 1, s. 27.
Bibliografia
- Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan, Słownik władców świata, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, s. 203, ISBN 83-7435-077-6, OCLC 749692036.
- H. Fros, F. Sowa, Księga imion i świętych, t. 2, Kraków 1997, szpalta 190.
- Święty Eryk IX Jedvardsson na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 29.04.2010]
| Englingerowie |
|
|---|---|
| Stenkilowie |
|
| Swerkerydzi i Erykidzi |
|
| Folkungowie |
|
| Dynastia Meklemburska |
|
| okres unii kalmarskiej |
|
| Wazowie |
|
| Wittelsbachowie |
|
| Dynastia Heska |
|
| Oldenburgowie |
|
| Bernadotte |
|
Media użyte na tej stronie
Autor: Marmelad
, Licencja: CC BY-SA 2.5
This coat of arms was drawn based on its blazon which – being a written description – is free from copyright. Any illustration conforming with the blazon of the arms is considered to be heraldically correct. Thus several different artistic interpretations of the same coat of arms can exist. The design officially used by the armiger is likely protected by copyright, in which case it cannot be used here.
Individual representations of a coat of arms, drawn from a blazon, may have a copyright belonging to the artist, but are not necessarily derivative works.
Heraldic lions of Erican Dynasty of Sweden