Febe (księżyc)
 Zdjęcie Febe przekazane przez sondę Cassini, u góry widoczny krater Jason | |
| Planeta | |
|---|---|
| Odkrywca | |
| Data odkrycia | 17 marca 1899/16 sierpnia 1898 |
| Charakterystyka orbity | |
| Półoś wielka | 12 947 918 km[1] |
| Mimośród | 0,1634[1] |
| Perycentrum | 10 832 000 km |
| Apocentrum | 15 064 000 km |
| Okres obiegu | 548,02 d[1] |
| Nachylenie do płaszczyzny Laplace’a | 175,243°[1] |
| Długość węzła wstępującego | 241,086°[1] |
| Argument perycentrum | 342,500°[1] |
| Anomalia średnia | 53,038°[1] |
| Własności fizyczne | |
| Wymiary | 218,8 × 217 × 203,6 km[2] |
| Masa | (8,292 ± 0,010) ×1018 kg[2] |
| Średnia gęstość | 1,638 ± 0,033 g/cm³[2] |
| Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni | 0,038–0,050 m/s²[2] |
| Prędkość ucieczki | 0,10 km/s |
| Okres obrotu wokół własnej osi | 0,387 d |
| Albedo | 0,06 |
| Jasność obserwowana (z Ziemi) | 16m |
| Temperatura powierzchni | 75 K |
Febe (Phoebe, Saturn IX ) – dziewiąty pod względem wielkości księżyc Saturna, odkryty w 1899 roku przez Williama Pickeringa na zdjęciach wykonanych w 1898 roku. Był to pierwszy satelita odkryty metodą fotograficzną, a także do 2000 roku najdalej położony od Saturna poznany jego księżyc. Jego nazwa pochodzi od Fojbe (Febe), która była tytanidą w mitologii greckiej.
Orbita
Febe jest największym księżycem nieregularnym Saturna, krąży od niego czterokrotnie dalej niż najdalszy z większych satelitów – Japet. Należy do tzw. grupy nordyckiej nieregularnych satelitów Saturna, poruszających się ruchem wstecznym po wydłużonych orbitach. Nie jest ona związana pływowo, jak bardziej wewnętrzne satelity planety. Okrążenie Saturna zajmuje Febe 18 miesięcy, podczas gdy jeden obrót dookoła własnej osi trwa tylko 9 godzin.
Budowa
Średni promień Febe to 106,5 kilometrów[2], co stanowi ok. 1/16 promienia ziemskiego Księżyca. Temperatura powierzchni (jednej z najciemniejszych w Układzie Słonecznym) wynosi −198 °C. Pokrywają ją duże kratery, największe z nich mają ponad 80 km średnicy i zbocza wysokie na kilkanaście kilometrów. Jason, największy krater na Febe, ma średnicę 101 km[3].
Febe jest zbudowana w ok. 50% ze skał, zawiera ich o wiele więcej niż typowe księżyce Saturna.
Cechy budowy i orbity wskazują, że Febe może być centaurem (są to planetoidy krążące wokół Słońca pomiędzy Saturnem a Neptunem), złapanym w pole grawitacyjne planety.
Obrazy przesłane przez sondę Cassini pokazały, że warstwa ciemnego materiału jest stosunkowo cienka i już 300–500 m pod powierzchnią znajdują się duże pokłady lodu wodnego. Pył, wybity z powierzchni księżyca przez uderzenia meteorytów, może osiadać na sąsiednich małych satelitach, a także na większych Hiperionie i Japecie (wyjaśniałoby to niezwykłą kontrastowość na jego powierzchni).
Pierścień
W październiku 2009 roku poinformowano o odkryciu wielkiego, ale bardzo słabego pierścienia Febe, wewnątrz którego znajduje się orbita księżyca[4].
Przeloty sond kosmicznych w pobliżu Febe
- październik 1981 – Voyager 2 – przelot w odległości 2,2 mln km
- 11 czerwca 2004 – Cassini – przelot w odległości 2068 km
Zobacz też
- Chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym
- Księżyce Saturna – zestawienie podstawowych danych
- Największe księżyce Saturna: Dione, Enceladus, Tytan, Tetyda
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters. Jet Propulsion Laboratory, 2013-08-23. [dostęp 2016-02-21]. (ang.).
- ↑ a b c d e P.C. Thomas. Sizes, shapes, and derived properties of the saturnian satellites after the Cassini nominal mission. „Icarus”. 208 (1), s. 395–401, lipiec 2010. DOI: 10.1016/j.icarus.2010.01.025. (ang.).
- ↑ Nazwane kratery na Febe. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-02-21]. (ang.).
- ↑ Odkryto nowy olbrzymi pierścień Saturna. [w:] Astronomia.pl [on-line]. 2009-10-07. [dostęp 2016-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-30)].
Linki zewnętrzne
- Phoebe. [w:] Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dostęp 2018-12-27]. (ang.).
- Nazwane struktury na powierzchni Febe. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-02-21]. (ang.).
| Księżyce pasterskie (6) | |
|---|---|
| Księżyce koorbitalne (2) | |
| Pierścień G (1) | |
| Alkyonidy (3) | |
| Duże wewnętrzne (4) z księżycami trojańskimi (4) | |
| Duże zewnętrzne (4) | |
| Grupa inuicka (8) | |
| Grupa nordycka (46) |
|
| Grupa galijska (5) | |
| Orbita wyznaczona z dużą niepewnością |
- Lista jest posortowana według odległości od Saturna. Największe księżyce mają nazwy pogrubione. Nazwy tymczasowe opisano kursywą.
| Planety (☾ ∅) | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Planety karłowate | |||||||||||||||||
| Małe ciała Układu Słonecznego |
| ||||||||||||||||
- Zobacz też
- powstanie i ewolucja Układu Słonecznego
- ciała niebieskie
- lista obiektów w Układzie Słonecznym ze względu na
- Portal: Astronomia
- ciała niebieskie
Media użyte na tej stronie
This is a revised version of Solar_System_XXIX.png.
Saturn Cassini-Huygens (NASA)
Instrument: Imaging Science Subsystem - Narrow Angle
Saturn's peaceful beauty invites the Cassini spacecraft for a closer look in this natural color view, taken during the spacecraft's approach to the planet. By this point in the approach sequence, Saturn was large enough that two narrow angle camera images were required to capture an end-to-end view of the planet, its delicate rings and several of its icy moons. The composite is made entire from these two images.
Moons visible in this mosaic: Epimetheus (116 kilometers, 72 miles across), Pandora (84 kilometers, 52 miles across) and Mimas (398 kilometers, 247 miles across) at left of Saturn; Prometheus (102 kilometers, 63 miles across), Janus (181 kilometers, 113 miles across) and Enceladus (499 kilometers, 310 miles across) at right of Saturn.
The images were taken on May 7, 2004 from a distance of 28.2 million kilometers (17.6 million miles) from Saturn. The image scale is 169 kilometers (105 miles) per pixel. Moons in the image have been brightened for visibility.
The Cassini-Huygens mission is a cooperative project of NASA, the European Space Agency and the Italian Space Agency. The Jet Propulsion Laboratory, a division of the California Institute of Technology in Pasadena, manages the Cassini-Huygens mission for NASA's Office of Space Science, Washington, D.C. The Cassini orbiter and its two onboard cameras, were designed, developed and assembled at JPL. The imaging team is based at the Space Science Institute, Boulder, Colo.
For more information, about the Cassini-Huygens mission visit, http://saturn.jpl.nasa.gov and the Cassini imaging team home page, http://ciclops.org.Crater Jason on Phoebe, imaged by Cassini
Phoebe, as imaged by the Cassini probe.