Floryda

Floryda
State of Florida
stan
27. stan od 3 marca 1845
Ilustracja
Jezioro w hrabstwie Orange
PieczęćFlaga
PieczęćFlaga
Dewiza: In God We Trust
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stolica

Tallahassee

Kod ISO 3166-2

US-FL

Gubernator

Ron DeSantis (R)

Powierzchnia

170 312 km²[1]

Populacja (2020)
• liczba ludności


21 538 187

• gęstość

121 os./km²

Strefa czasowa

UTC-05:00
UTC-04:00

Języki urzędowe

angielski

Położenie na mapie USA
Położenie na mapie
Strona internetowa
Portal Stany Zjednoczone
Floryda widziana z ISS (2014)
Plaża w Fort Lauderdale

Floryda (ang. State of Florida) (wymowa: /ˈflɒrɪdə/) – stan na południowym wschodzie Stanów Zjednoczonych, na półwyspie Floryda otoczonym przez wody Zatoki Meksykańskiej na zachodzie i Oceanu Atlantyckiego na wschodzie. Floryda graniczy na północy z Alabamą i Georgią.

Floryda jest trzecim pod względem liczby ludności (21,7 mln) i ósmym pod względem gęstości zaludnienia (121 mieszk./km²) stanem USA[2].

Obszar metropolitalny Miami, liczący ponad 6 mln mieszkańców, jest największą aglomeracją Florydy i dziewiątą co do wielkości w Stanach Zjednoczonych. Inne duże aglomeracje to: Tampa (3,2 mln), Orlando (2,6 mln) i Jacksonville (1,5 mln). Stolicą stanu jest Tallahassee.

Floryda to najpopularniejszy cel podróży na świecie, a turystyka wnosi do gospodarki stanu ponad 65 miliardów dolarów rocznie. Stan znany jest jako Sunshine State (Słoneczny Stan)[3].

Historia

  • Okres hiszpański – zobacz Floryda (kolonia hiszpańska)
  • 1513 – przybycie Hiszpanów (Juan Ponce de León)
  • 1562–1564 – okres osadnictwa francuskiego
  • 1565 – Hiszpanie założyli St. Augustine – najstarsze miasto w Stanach Zjednoczonych
  • 1819 – Stany Zjednoczone kupiły Florydę od Hiszpanii
  • 1835–1842 – okres wojen z Indianami
  • 3 marca 1845 – Floryda została przyjęta do Unii (jako 27. stan)
  • 1861 – Floryda przystąpiła do Konfederacji

Geografia

Teren jest nizinny, płaski lub pofałdowany, liczne jeziora i bagna, głównie na południu (Everglades). Lasy zajmują około połowy obszaru Florydy; większość z nich leży na północ od Orlando[4]. Płaskowyż na północy Florydy to zazwyczaj otwarte lasy zdominowane przez sosny[5].

Floryda jest w większości położona na wielkim półwyspie pomiędzy Zatoką Meksykańską, Oceanem Atlantyckim i Cieśniną Florydzką. Graniczy ze stanami Georgia oraz Alabama na północy. Floryda leży niedaleko Karaibów, Kuby i Wysp Bahama. Rozległy pas przybrzeżny Florydy był postrzegany przez rząd Stanów Zjednoczonych jako potencjalne miejsce ataku w trakcie II wojny światowej, dlatego wybudowano lądowiska i pasy startowe na terenie całego stanu oraz dookoła niego. Do dziś około 400 z nich jest wciąż w użyciu.

Klimat stanu jest podrównikowy i zwrotnikowy morski. Prąd Zatokowy sprawia, że stan ten jest jednym z najbardziej wilgotnych w kraju z częstymi letnimi burzami i sporadycznie niszczycielskimi huraganami[6]. Średnia roczna suma opadów dochodzi do 1500 mm. Roślinność jest śródziemnomorska, na południu zwrotnikowa.

Na terenie Florydy znajdują się 3 parki narodowe:

  • Główne rzeki: St. Johns
  • Liczba hrabstw: 67
  • Największe hrabstwo: Palm Beach County

Stan leży w dwóch strefach czasowych: UTC-05:00 i Florida Panhandle UTC-06:00

Większe miasta

Największe metropolie Florydy (dane z 2017 roku)[7]:


Jacksonville
Jacksonville
Miami
Miami

Lp.MiastoHrabstwoLiczba mieszkańców
(w granicach administracyjnych)(2019)[8]

Tampa
Tampa
Orlando
Orlando

1JacksonvilleDuval911 507
2MiamiMiami-Dade467 963
3TampaHillsborough399 700
4OrlandoOrange287 442
5Saint PetersburgPinellas265 351
6HialeahMiami-Dade233 339
7Port St. LucieSt. Lucie201 846
8TallahasseeLeon194 500
9Cape CoralLee194 495
10Fort LauderdaleBroward182 437

Demografia

Piramida wieku
Gęstość zaludnienia na Florydzie

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Floryda liczy 21 538 187 mieszkańców, co oznacza wzrost o 2 736 877 (14,6%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010[9]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 5,3% populacji, 19,7% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 20,9% to osoby mające 65 i więcej lat. 51,1% ludności stanu stanowią kobiety[10].

Rasy i pochodzenie

W 2019 roku 74,5% mieszkańców stanowiła ludność biała (53%, nie licząc Latynosów), 16% to czarnoskórzy Amerykanie lub Afroamerykanie, 2,9% miało rasę mieszaną, 2,8% to Azjaci, 0,28% to rdzenna ludność Ameryki, 0,08% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 26,4% ludności stanu[11].

Poza osobami pochodzenia afroamerykańskiego, do największych grup należą osoby pochodzenia niemieckiego (8,6%), „amerykańskiego” (8,3%), irlandzkiego (8,1%), kubańskiego (7,4%), angielskiego (6,5%), włoskiego (5,7%) i portorykańskiego (5,5%). Istnieją także duże grupy Meksykanów (743 tys.), Haitańczyków (533,4 tys.), Francuzów (511,8 tys.), Polaków (500,2 tys.), Kolumbijczyków (415 tys.), Szkotów i Jamajczyków (304,6 tys.)[12].

Mieszka tu największa populacja Kubańczyków w całych Stanach Zjednoczonych. Hrabstwa o największej koncentracji Kubańczyków, to: Miami-Dade, Broward, Hillsborough i Palm Beach. Hrabstwa te razem skupiają ponad połowę wszystkich Kubańczyków w USA[13].

Wśród ludności azjatyckiej największe grupy stanowią Hindusi, Filipińczycy i Chińczycy[14].

Język

Najpowszechniej używanymi językami są[15]:

Religia

Pierwszy Kościół Baptystów w Tampa
Katedra Najświętszej Marii Panny w Miami

Struktura religijna w 2014 roku[16]:

70% mieszkańców Florydy wyznaje chrześcijaństwo, a Kościół katolicki pozostaje największą pojedynczą organizacją[16].

Do największych ewangelikalnych kościołów (z ponad 100 tys. członków) należą: Południowa Konwencja Baptystów, lokalne kościoły bezdenominacyjne (np. Christ Fellowship), Kościoły zielonoświątkowe, Kościoły Chrystusowe i Kościół Adwentystów Dnia Siódmego. Protestantyzm głównego nurtu reprezentowany jest głównie przez Zjednoczony Kościół Metodystyczny, który jest trzecią co do wielkości organizacją religijną, a czarni protestanci to przeważnie różne kościoły baptystyczne i metodystyczne[17].

Floryda jest domem dla czwartej co do wielkości społeczności żydowskiej w Stanach Zjednoczonych[18].

Gospodarka

Goście na plaży w Naples

Gospodarka Florydy jest niezwykle zróżnicowana, a turystyka i rolnictwo należą do najważniejszych gałęzi przemysłu. Produkt krajowy brutto Florydy osiągnął 1 bilion dolarów w 2018 roku. Gdyby Floryda była niepodległym państwem, miałaby 17-ste co do wielkości PKB na świecie, plasując się tuż za Indonezją. Na Florydzie nie płaci się podatku dochodowego. W obszarze rolnictwa głównym towarem eksportowym jest mięso. Jednak w ogólnym eksporcie USA pochodzącym z Florydy, największy udział mają samoloty cywilne i części do nich[19].

Przemysł i bogactwa naturalne

  • elektroniczny i kosmiczny (Ośrodek Kosmiczny NASA – Kennedy Space Center na przylądku Canaveral)
  • elektrotechniczny
  • środków transportu
  • spożywczy
  • wydobywczy (fosforyty)
  • turystyczny
  • połowy: ryby, ostrygi, krewetki, żółwie

Energia

Elektrownia węglowa w pobliżu Apollo Beach

W 2019 roku Floryda jest drugim co do wielkości producentem energii elektrycznej w kraju, po Teksasie. Za trzy czwarte produkcji energii odpowiada gaz ziemny, który zasila 7 z 10 największych elektrowni w stanie. Floryda posiada niewielką ilość własnego gazu ziemnego, a większość odbierana jest międzystanowymi rurociągami[6].

Drugim co do wielkości źródłem jest energia jądrowa. Dwie stanowe elektrownie jądrowe, zlokalizowane na wybrzeżu Atlantyku, zazwyczaj generują więcej niż jedną dziesiątą energii elektrycznej. Na trzecim miejscu jest węgiel, który odpowiada za mniej niż jedną dziesiątą produkcji (w 2003 odpowiadał za jedną trzecią). Odnawialne źródła energii, głównie biomasa i energia słoneczna, oraz koks naftowy stanowiły prawie całą pozostałą produkcję energii elektrycznej na Florydzie[6].

Rolnictwo

Floryda jest największym na świecie producentem grejpfrutów i produkuje ponad 70% cytrusów w kraju[3]. Stan regularnie zajmuje pierwsze miejsce w krajowej produkcji pomarańczy, a także jest czołowym producentem ogórków, pomidorów, papryki, truskawek, arbuzów, świeżej kapusty targowej, rynkowej słodkiej kukurydzy, fasoli szparagowej, orzeszków ziemnych i trzciny cukrowej[20].

Ważną rolę w stanie odgrywa hodowla bydła, a najwyżej pod tym względem w rankingu plasują się hrabstwa Okeechobee, Highlands i Osceola[20]. Pospolite są także hodowla drobiu, ogrodnictwo, mleczarstwo, oraz produkcja siana[20].

Edukacja

Biblioteka na kampusie Uniwersytetu w Miami

Administracją szkół podstawowych i średnich na Florydzie zajmuje się Florydzki Departament Edukacji. System szkolnictwa wyższego na Florydzie obejmuje kilkanaście uniwersytetów stanowych i prawie 30 szkół wyższych. Niektóre z godnych uwagi uniwersytetów publicznych to Uniwersytet Florydy w Gainesville i Uniwersytet Stanu Floryda w Tallahassee. Uniwersytet Miami jest instytucją prywatną[3].

W 2000 roku gubernator stanu podjął decyzję o zlikwidowaniu Florida Board of Regents, która kierowała systemem uniwersytetów stanowych (SUS). Na jej miejsce powstały komisje które zarządzały każdym uniwersytetem oddzielnie. Nowy system się jednak nie przyjął i w 2002 roku pierwszy gubernator stanu oraz senator Stanów Zjednoczonych Bob Graham zwołali referendum na temat przywrócenia systemu board-of-regents, ostatecznie w 2003 r. powstała Florydzka Komisja Gubernatorska, której podlegają uczelnie.

Fauna

Flamingi amerykańskie na południu Florydy

Floryda jest miejscem, na którym osiedliło się wiele gatunków zwierząt:

Symbole Stanu

Floryda
Pieczęć Florydy

Ten artykuł jest częścią serii:
Polityka stanu
Floryda

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ State Area Measurements and Internal Point Coordinates, U.S. Census Bureau [dostęp 2018-04-06] (ang.).
  2. ↑ US Census Bureau, Florida Passes New York to Become Nation’s Third Most Populous State, The United States Census Bureau [dostęp 2019-01-20] (ang.).
  3. ↑ a b c Sarah Clarke, 10 Things to Know About Florida, US News, 2018 [dostęp 2021-01-13] (ang.).
  4. ↑ About Florida Forestry, Florida Forestry Association [dostęp 2021-01-13].
  5. ↑ Pine Flatwoods – Florida Land Steward – University of Florida, Institute of Food and Agricultural Sciences – UF/IFAS, programs.ifas.ufl.edu [dostęp 2021-01-13].
  6. ↑ a b c Florida – State Energy Profile Analysis – U.S. Energy Information Administration (EIA), www.eia.gov [dostęp 2021-01-13].
  7. ↑ United States Census Bureau, Annual Estimates of the Resident Population: April 1, 2010 to July 1, 2017 [dostęp 2018-04-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-14].
  8. ↑ Biggest Cities in Florida, www.biggestuscities.com [dostęp 2021-01-13].
  9. ↑ Change in Resident Population of the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 1910 to 2020, 2020 Census Apportionment Results [dostęp 2021-06-12].
  10. ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Florida; United States, www.census.gov [dostęp 2021-06-11] (ang.).
  11. ↑ 2019: ACS 1-Year Estimates Data Profiles (DP05), data.census.gov [dostęp 2021-06-12].
  12. ↑ 2019: ACS 1-Year Estimates Data Profiles (DP02/B04006), data.census.gov [dostęp 2021-01-13].
  13. ↑ Facts & Figures, Cubans in Florida – A Project of Cuban Studies Institute [dostęp 2021-01-13] (ang.).
  14. ↑ U.S. Census Bureau, 2019: ACS 1-Year Estimates Data Profiles, data.census.gov [dostęp 2021-01-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-29] (ang.).
  15. ↑ Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-01-20].
  16. ↑ a b Adults in Florida, Pew Research Center, 2014 [dostęp 2019-01-14].
  17. ↑ a b State Membership Report, The ARDA [dostęp 2019-01-14].
  18. ↑ Judaism States (2010) – QuickLists, www.thearda.com [dostęp 2021-06-05].
  19. ↑ Donald Trump przeprowadzi się na Florydę. Zraził się do Nowego Jorku, Business Insider, 1 listopada 2019 [dostęp 2021-01-13] (pol.).
  20. ↑ a b c Florida Agriculture Overview and Statistics – Florida Department of Agriculture & Consumer Services, www.fdacs.gov [dostęp 2021-01-13].

Linki zewnętrzne

Hrabstwa w stanie Floryda

Flaga Florydy

Podział administracyjny Stanów Zjednoczonych
Stany
Dystrykt federalny
Terytoria zależne

Flaga Stanów Zjednoczonych

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Naples Beach3.jpg
Autor: Marc Ryckaert (MJJR), Licencja: CC BY-SA 2.5
Naples, Florida: the beach
Downtown Tampa Skyline.jpg
Autor: Mark Szelistowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
A view of downtown Tampa, Florida taken from the W Platt Street bridge.
Florida flamingos.jpg
Autor: Kim Pardi z Carbondale, USA, Licencja: CC BY 2.0
Flamingos in Florida
rmh49
Downtown Orlando looking northeast, 1976.jpg
Autor: Karl E. Holland, Licencja: CC BY-SA 4.0
Downtown Orlando looking northeast, Interstate 4 is in the foreground, The Griffin Park Historic District is in the left foreground.
Downtown Miami skyline May 2011.jpg
Autor: Daniel Christensen, Licencja: CC BY-SA 3.0
Skyline of downtown Miami, Florida.
Florida in United States.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location of state of Florida in United States in the United States
En-us-Florida.ogg
(c) I, EncycloPetey, CC BY-SA 3.0
Pronunciation of the term in US English
Florida from ISS night 2014.jpg
Image of Florida and part of southeast US from the International Space Station.
Lake Cane At Sunrise Orlando Florida Landscape Photography (190809939).jpeg
Autor:
Giuseppe Milo
, Licencja: CC BY 3.0

500px provided description: Check out my gallery at www.pixael.com/en/pictures if you want to see more pictures.

You can follow me on www.facebook.com/giuseppemilophoto twitter.com/pixael_com

instagram.com/pixael/ [#sky ,#sunrise ,#morning ,#lake ,#red ,#water ,#boat ,#reflection ,#nature ,#travel ,#blue ,#sun ,#outdoor ,#outside ,#plants ,#beautiful ,#natural ,#orange ,#plant ,#photo ,#boats ,#calm ,#usa ,#green ,#peaceful ,#pink ,#shore ,#landscapes ,#purple ,#photograph ,#photography ,#outdoors ,#horizontal ,#print ,#united states ,#fine art ,#tranquil ,#cane ,#canvas ,#prints ,#layered ,#depth ,#orland ,#wall art ,#lake cane]
Florida population map.png
(c) JimIrwin at the English Wikipedia, CC-BY-SA-3.0
Florida population density map based on Census 2010 data. See the data lineage for the process description.
DTJax.jpg
Autor: Mathew105601, Licencja: CC BY-SA 4.0
Downtown, Jacksonville, Florida 32202
First Baptist Church of Tampa; 2016-02-11.JPG
Autor: DanTD, Licencja: CC BY-SA 4.0
Image of the First Baptist Church of Tampa, Florida on the southwest corner of West Kennedy Boulevard (Florida State Road 60) and South Plant Avenue as seen from the southeast corner of West Kennedy Boulevard and South Plant Avenue. Not really the first image of that church, and that really shouldn't be as much of a surprise.
USA Florida age pyramid.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Piramida wieku dla stanu Floryda w USA na podstawie spisu ludności z 2000 roku
Big Bend Power Station.jpg
Autor: Wknight94 talk, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ta grafika została stworzona za pomocą Photoshop Photomerge (stitched images may differ from reality).
Fort Lauderdale Beach, FL.JPG
Autor: Milei.vencel, Licencja: CC BY-SA 3.0
Fort Lauderdale Beach, FL, USA