Giovanni Francesco Commendone

Giovanni Francesco Commendone
Kardynał prezbiter
Portret pędzla nieznanego autora z XVIII wieku
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	17 marca 1523 Wenecja
Data i miejsce śmierci	26 grudnia 1584 Padwa
Biskup Zanty
Okres sprawowania	1555–1584
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Kreacja kardynalska	12 marca 1565 Pius IV
Kościół tytularny	S. Mariae Angelorum in Thermis S. Anastasiae San Marco

Giovanni Francesco Commendone (ur. 17 marca 1523 w Wenecji, zm. 26 grudnia 1584 w Padwie) – włoski kardynał, biskup Zanty od 1555 r., legat papieski i nuncjusz apostolski w I Rzeczypospolitej w latach 1563–1565 i 1571–1573, działacz kontrreformacji.

Życiorys

Studiował prawo i nauki humanistyczne na Uniwersytecie w Padwie. W 1550 r. przybył do Rzymu. Dzięki protekcji ambasadora Republiki Weneckiej został sekretarzem papieża Juliusza III. W sierpniu 1553 r. brał udział w legacji do Anglii, mającej na celu doprowadzenie do powrotu tego kraju, rządzonego przez Marię Tudor, na łono kościoła katolickiego. W 1555 r. papież Paweł IV mianował go biskupem Zanty. W 1556 r. brał udział w legacji do Niderlandów Hiszpańskich, na dwór cesarza Karola V Habsburga i Filipa II. W tym samym roku mianowany nuncjuszem nadzwyczajnym w Urbino, Ferrarze, Parmie i Wenecji. Usiłował uzyskać pomoc wojskową tych republik dla Państwa Kościelnego, zagrożonego postępami wojsk hiszpańskich.

W 1560 r. wysłany jako legat papieski do Świętego Cesarstwa Rzymskiego, w celu zaproszenia przedstawicieli państw katolickich i protestanckich na otwieraną właśnie sesję soboru trydenckiego. Przybył na konwencję religijną przedstawicieli władców protestanckich w Naumburg (Saale), gdzie bezskutecznie próbował przekonać ich do wznowienia unii z kościołem rzymskim. W styczniu 1563 r. wyjechał z misją do Innsbrucku, gdzie konferował nad kwestiami soboru z cesarzem Ferdynandem I Habsburgiem.

W październiku tego roku jako legat i nuncjusz apostolski przybył do Rzeczypospolitej. Tu odwiódł króla Polski Zygmunta II Augusta od idei utworzenia (nieuznającego prymatu papieża) polskiego kościoła narodowego. Król Zygmunt II August wraz z Senatem przyjął z rąk nuncjusza Commendonego księgę ustaw soboru trydenckiego na sejmie w Parczewie 7 sierpnia 1564 roku^[1]. Działał też ze szkodą dla Polski na korzyść Habsburgów. W czasie wizytacji kościołów polskich zwiedzał i twierdze a później w zaszyfrowanych listach przekazywał wrogom informacje o liczebności i stanie wojsk. Przygotowywał też zbrojne powstanie mające na celu osadzenia Habsburga na tronie polskim^[2].

Wraz z kardynałem Stanisławem Hozjuszem przeprowadził uznanie dekretów soboru trydenckiego przez polski episkopat, sprowadził też zakon jezuitów. W 1566 r. mianowany legatem papieskim na sejm Rzeszy w Augsburgu. W 1568 odbył legację do cesarza Maksymiliana II Habsburga. W 1571 r. jako legat do cesarza i Zygmunta II Augusta zabiegał o stworzenie ligi przeciwko imperium osmańskiemu. W 1573 r. poparł kandydaturę Henryka Walezego.

Jest autorem wspomnień z czasów swojego pobytu w Rzeczypospolitej pod tytułem Pamiętniki o dawnej Polsce.

Przypisy

Bibliografia

• Graziani. Vita Commendoni Cardinalis (Paris, 1669), Fr. tr. by FLECHIER (Paris, 1671, and Lyons, 1702)
• Pallavicino Istoria del Concilio di Trento (Rome, 1846), II, 13, 15, III, 24;
• Prisac Die Legaten Commendone und Capacini in Berlin (Neuss, 1846);
• Reiman Die Sendung des Nunzius Commendone nach Deutschl. im Jahre 1561 in Forschungen zur deutsch. Gesch. (Göttingen, 1867), 237-80;
• Susta Die römische Kurie und das Konzil von Trient unter Pius IV (Wien, 1904)
• Szwarz Der Briefwechsel des K. Maximilian II mit Papst Pius V. (Paderborn, 1889);

Linki zewnętrzne

• Giovanni Francesco Commendone – dzieła w bibliotece Polona