Gołdap

Gołdap
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

gołdapski

Gmina

Gołdap

Prawa miejskie

1570

Burmistrz

Tomasz Rafał Luto[1]

Powierzchnia

17,2 km²

Populacja (31.12.2017)
• liczba ludności
• gęstość


13 740[2][3]
798,8 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 87

Kod pocztowy

19-500 i 19-501

Tablice rejestracyjne

NGO

Położenie na mapie gminy Gołdap
Mapa konturowa gminy Gołdap, u góry znajduje się punkt z opisem „Gołdap”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Gołdap”
Położenie na mapie powiatu gołdapskiego
Mapa konturowa powiatu gołdapskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Gołdap”
Ziemia54°18′58″N 22°18′34″E/54,316111 22,309444
TERC (TERYT)

2818034

SIMC

0977700

Hasło promocyjne: Gołdap – Mazurski Zdrój
Urząd miejski
pl. Zwycięstwa 14
19-500 Gołdap
Strona internetowa
BIP

Gołdap (niem. Goldap, lit. Geldapė) – miasto uzdrowiskowe w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Gołdap, na Mazurach. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. suwalskiego, a w latach 1999–2001 do powiatu olecko-gołdapskiego. Siedziba władz powiatu gołdapskiego od 1 stycznia 2002.

Miasto posiada status uzdrowiska. Jako uzdrowisko klimatyczno-borowinowe oferuje usługi lecznictwa w zakresie schorzeń narządów ruchu, reumatycznych, stanów pourazowych oraz niektórych chorób kardiologicznych, układu oddechowego i nerwowego, a także chorób kobiecych[4].

Według danych z 1 stycznia 2018 Gołdap liczyła 13 740 mieszkańców[2].

W 2010 r. miasto otrzymało środki zewnętrzne na szereg inwestycji uzdrowiskowych, w tym na budowę nad jeziorem dwóch tężni solankowych, których realizacja zakończyła się z ponad półrocznym opóźnieniem 30 kwietnia 2014; był to czwarty obiekt tego typu w Polsce[5].

Decyzja o budowie Parku Zdrojowego z pijalnią wód mineralnych, groty solnej i tężni zapadła w 2012 roku. Dwie pierwsze otwarto w Parku w 2013 r[6].

Gołdap jest także ośrodkiem narciarskim. Na stokach Pięknej Góry (Gołdapskiej Góry), w Centrum Sportowo-Rekreacyjnym Piękna Góra udostępniono ponad 2000 m tras zjazdowych oraz 5 wyciągów narciarskich (w tym kolej krzesełkową przy trasie zjazdowej o długości 750 m)[7]. Przy dobrych warunkach śniegowych funkcjonuje tam również ponad kilometrowy betonowy tor saneczkowy[8].

W mieście znajduje się również Centrum Edukacyjno-Rekreacyjne z basenem oraz halą sportową.

Położenie

Gołdap leży na pograniczu trzech historycznych terytoriów dawnych plemion bałtyckich: jej część położona na północ od Gołdapy należy do Nadrowii, fragment na południowym brzegu rzeki – do Galindii, zaś część leżąca na wschód od rzeki, w pobliżu jeziora Gołdap – do Jaćwieży[9][10][11]. Pod względem etnograficznym Gołdap położona jest zarówno na Mazurach[12], jak i na Małej Litwie[13]. Jest to obszar tradycyjnie zamieszkiwany zarówno przez polskich Mazurów, jak i Litwinów pruskich.

Miasto położone jest na Mazurach Garbatych[14], przy Puszczy Rominckiej.

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 17,20 km²[15].

Historia

Zrujnowana Gołdap w czasie I wojny światowej

Nazwa miasta ma pochodzenie staropruskie. Galdo oznacza dolinę, podłużną nieckę, a ape rzekę, co w połączeniu daje rzekę płynącą w dolinie; por. litewskie odpowiedniki gelda i upė[16][17].

Wieś Szyłajty powstała w 1565 roku z polecenia księcia Albrechta Hohenzollerna w miejscu wybranym przez starostów Rynu, Olecka i Wystruci, zasadźcą i pierwszym sołtysem był Bronisz Rostek. Prawa miejskie dawnej wsi Szyłajty nadał w 1570 r. książę pruski Albrecht Fryderyk Hohenzollern (obecna nazwa pochodzi od rzeki), uprawnił mieszczan do spławiania towarów do Królewca, połowu ryb oraz urządzania polowań na niedźwiedzie, wilki i lisy, a także uprawiania pszczelarstwa. W 1583 r. miał miejsce bunt mieszczański, skutkujący znaczącą emigracją[18]. Podczas potopu szwedzkiego w 1656 r. przez kilka tygodni w Gołdapi stacjonowały polskie wojska Dymitra Jerzego Wiśniowieckiego, przyszłego hetmana wielkiego koronnego. Tu w 1664 r. urodził się ks. Jan Jakub Gräber, polski duchowny luterański i wydawca publikacji religijnych w Królewcu. W XVIII w. przez Gołdap przebiegały dwie poczty konne: polska i litewska[19]. W 1807 r. w Gołdapi stacjonowały wojska gen. Jan Henryka Dąbrowskiego[20]. W latach 1878–1879 miasto uzyskało połączenie kolejowe z Ełkiem i Wystrucią. Zostało poważnie zniszczone w I i II wojnie światowej. W czasie walk o Gołdap poległo około 12 000 żołnierzy Armii Czerwonej a znaczna część miasta została zniszczona[21].

W stanie wojennym ośrodek internowania[22].

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo RolneRomincki Kombinat Rolny w Gołdapi[23][24].

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2018 r. miasto miało 13 735 mieszkańców[25].

  • Piramida wieku mieszkańców Gołdapi w 2017 roku[2].

Zabytki

  • konkatedra NMP Matki Kościoła (poewangelicka) z 1560 r., odbudowana po zniszczeniach wojennych w latach 80. XX wieku,
  • kościół św. Leona z 1894 roku,
  • dwie wieże ciśnień, w tym odremontowana wieża ciśnień z przełomu XIX i XX wieku,
  • magistrat z okresu międzywojennego,
  • zespół koszar wojskowych z lat 1906-1910, obejmujący m.in. dawne kasyno oficerskie, zbrojownię, stajnie, budynek straży pożarnej,
  • magazyn zbożowy z pocz. XX w.,
  • kamienice, wille i domy z XIX i XX w.,
  • stary cmentarz żydowski z początku XIX wieku,
  • nad zachodnim brzegiem jeziora Gołdap, opodal sanatorium „Wital”, zachowały się pozostałości zbudowanej w 1940 roku głównej kwatery wojennej dowództwa Luftwaffe (niem. Oberbefehlshaber der Luftwaffe-Hauptquartier) o kryptonimie „Robinson”, współpracującej z kwaterą Hermanna Göringa w Romintach (obecnie Krasnolesie) w Puszczy Rominckiej[26]. W czasie wojny znajdował się tu m.in. schron przeciwlotniczy, dwa schrony do pracy sztabowej ze stopami strunobetonowymi, 6 obiektów ceglanych oraz 3 duże zbiorniki przeciwpożarowe. Była tam także eksperymentalna hamownia silników odrzutowych. W nocy z 19 na 20 października 1944 roku, w obliczu nadciągającej Armii Czerwonej, na hasło „Johannisfeuer”, kompleks został zniszczony[26].
  • W rejonie miasta są znajdowane zabytki archeologiczne.

Pomniki przyrody

Na terenie miasta znajdują się następujące pomniki przyrody[27]:

NrLokalizacjaFormaNazwaObwód
przy powołaniu [cm]
Nr ew.Rok uznaniaZdjęcie
1.ul. Malarskapojedyncze drzewodąb szypułkowy3201031975
2.ul. Paderewskiego 34pojedyncze drzewodąb szypułkowy3031061977
3.Plac Zwycięstwapojedyncze drzewodąb szypułkowy4011071977
4.70 m od zabudowań siedziby Nadl. Gołdapgrupa drzew4 dęby szypułkowe214, 170, 183, 1671851978
5.Plac Zwycięstwapojedyncze drzewoklon zwyczajny2701861978
6.ul. Wolnościpojedyncze drzewoklon zwyczajny2942331980
7.ul. Wojska Polskiego, przy ZPEWpojedyncze drzewojesion wyniosły2372341980
8.ul. Kościuszki 12, park osiedlowygrupa drzew21 jarzębów szwedzkichod 128 do 2254681996
Panorama Gołdapi

Instytucje zajmujące się edukacją, wychowaniem i opieką

Przedszkola:

  • Przedszkole Samorządowe nr 1 w Gołdapi,
  • Przedszkole Prywatne „U Kubusia Puchatka”,
  • Przedszkole Prywatne „Bajka”,
  • Przedszkole Niepublicznie „Zuchowa Przygoda”.

Szkoły podstawowe:

  • Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Gołdapi,
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gołdapi,
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im T. Kościuszki w Gołdapi,
  • Szkoła Podstawowa nr 5 im. Noblistów Polskich w Gołdapi.

Szkoły ponadgimnazjalne:

  • Liceum Ogólnokształcące im Jana Pawła II w Gołdapi (ul. Popiełuszki 2)
  • Zespół Szkół Zawodowych w Gołdapi (ul. Jaćwieska 14)
Plac Zwycięstwa

Inne:

  • Dom św. Faustyny „Nie lękajcie się” w Gołdapi Caritas Diecezcji Ełckiej (ul. Wojska Polskiego 16),
  • Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Gołdapi (ul. Wolności 11),
  • Zespół Placówek Edukacyjno-Wychowaczych w Gołdapi (ul. Wojska Polskiego 18), w skład którego wchodzą: Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Bursa Szkolna i Biblioteka Pedagogiczna,
  • Biblioteka Publiczna w Gołdapi (ul. Partyzantów 31),
  • Dom Kultury w Gołdapi (ul. Krótka 2),
  • Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Gołdapi (ul. Partyzantów 31),
  • Ośrodek Sportu i Rekreacji (ul. Partyzantów 31),
  • Kino Kultura (wejście od ul. Plac Zwycięstwa 14).

Kultura

Park w centrum Gołdapi
  • W Domu Kultury działa Galeria K-2,
  • W Domu Kultury działa kino „Kultura”,
  • Muzeum Ziemi Gołdapskiej im. Mieczysława Ratasiewicza (dział zbiorów specjalnych Biblioteki Publicznej w Gołdapi na prawach izby regionalnej),
  • Cykliczne imprezy: Kierunek Gołdap (styczeń), Bieg Jaćwingów (ferie zimowe), Dni Gołdapi (lipiec), Międzynarodowy Konkurs Krzyku (lipiec), Kartaczewo (sierpień), Święto Jajka (sierpień), Międzynarodowy Półmaraton Gusiew – Gołdap (sierpień), Letni Bieg Jaćwingów (sierpień).

Sport

W mieście działa klub piłki nożnej Rominta Gołdap, założony w 1948 roku.

Wspólnoty religijne

Kościół rzymskokatolicki św. Józefa
Kaplica ewangelicka

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i wspólnoty wyznaniowe:

Cmentarz Komunalny przy ul. Cmentarnej

Cmentarze:

  • Cmentarz Komunalny – ul. Gumbińska,
  • Cmentarz Komunalny – ul. Zadumy (nowo budowany),
  • Cmentarz Komunalny – ul. Cmentarna (stary),
  • Cmentarz Ewangelicki – ul. Cmentarna[38],
  • Cmentarz Wojskowy z I wojny światowej – ul. Reymonta,
  • Cmentarz Wojskowy z II wojny światowej – ul. Suwalska,
  • Cmentarz Wojskowy z II wojny światowej – ul. Boczna,
  • Cmentarz Żydowski – ul. Cmentarna:
    • Stary cmentarz żydowski w Gołdapi,
    • Nowy cmentarz żydowski w Gołdapi.

Przejście graniczne

Ok. czterech kilometrów na północ od centrum miasta znajduje się drogowe przejście graniczne z Rosją.

Współpraca międzynarodowa

Starostwo Powiatowe

Miasta partnerskie Gołdapi[39]:

Oprócz współpracy z miastami partnerskimi Gołdap aktywna jest na polu międzynarodowej współpracy w zakresie turystyki – należy do organizacji Cittàslow skupiającej miasta zainteresowane rozwojem zrównoważonego ruchu turystycznego[40].

W 2022 roku, w związku z rosyjską agresją na Ukrainę, Gołdap zerwała współpracę z rosyjskimi miastami Gusiew i Dubna[41].

Przypisy

  1. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe 2014. Państwowa Komisja Wyborcza, 2014-12-01. [dostęp 2014-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  2. a b c Gołdap w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 r.
  4. Sanatorium Uzdrowiskowe WITAL w Gołdapi. [dostęp 2011-11-06].
  5. Tężnie solankowe w Gołdapi. Mazury aktywnie.pl. [dostęp 2017-02-19].
  6. Park przy pijalni wód, Gołdap
  7. O nas. Zajazd Piękna Góra Rudziewicz Gołdap. [dostęp 2011-11-06]. (pol.).
  8. Narty na Mazurach – Piękna Góra w Gołdapi. Zajazd Piękna Góra Rudziewicz Gołdap. [dostęp 2011-11-06].
  9. Aleksander Kamiński: Jaćwież. Terytorium, ludność, stosunki gospodarcze i społeczne. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 1953, s. 53. OCLC 69316019. Cytat: […] mapa Toeppena przesuwała granicę galindzko-jaćwieską bardziej na wschód i wyznaczała ją […] do rzeki Gołdap, gdzie dziś miasto Gołdap. Tu […] zaczynała się Nadrowia, której południowe krańce wyznaczył […] na rzece Gołdap. (pol.).
  10. Grzegorz Rąkowski: Mazury Garbate. Przewodnik dla turystów pieszych. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1989, s. 12. ISBN 83-7005-027-1. Cytat: Obszary na pn. od jez. Mamry i rzeki Gołdapy zamieszkiwało pruskie plemię Nadrowów (Nadrowia). Okolice jez. Mamry i Puszczy Boreckiej były częścią terytorium wyjątkowo silnie rozwiniętego w tym okresie plemienia Galindów (Galindia). Natomiast okolice jez. Gołdap i Wzgórz Szeskich oraz tereny położone dalej na wsch. zamieszkiwały plemiona jaćwieskie (Sudawia). (pol.).
  11. Jerzy Kwiatek, Teofil Lijewski: Leksykon miast polskich. Warszawa: MUZA SA, 1998, s. 199. ISBN 83-7079-926-4. Cytat: We wczesnym średniowieczu tereny nad Gołdapą zamieszkiwali pruscy Nadrowowie i Galindowie oraz Jaćwingowie […]. (pol.).
  12. Mały słownik historii Polski. Tadeusz Łepkowski (red. nacz.). Wyd. 3. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1964, s. 187. OCLC 6987514. Cytat: Mazury – region geograficzno-hist. na Pojezierzu Mazurskim, obecne pow.: […] Gołdap […]. (pol.).
  13. Jan Wyganowski: Królewiec znów litewski?. suwalki24.pl, 2015-04-19. [dostęp 2022-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-14)]. (pol.).
  14. Mazury Garbate – przewodnik turystyczny – Warto zobaczyć
  15. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
  16. Informacje ogólne. Historia Gołdapi.. Baza Informacji Lokalnej Gołdap (goldap.bil-wm.pl). [dostęp 2011-07-03].
  17. signi: Zaklęte w nazwach. goldap.org.pl, 2011-03-6. [dostęp 2011-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-17)].
  18. Piotr Skurzyński, Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8, s. 167
  19. Uchwała Nr XL/258/2017 Rady Miejskiej w Gołdapi z dnia 30 maja 2017 r., s. 38
  20. Uchwała Nr XL/258/2017 Rady Miejskiej w Gołdapi z dnia 30 maja 2017 r., s. 39
  21. Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 143.
  22. Marcin Zwolski: Ośrodek Odosobnienia dla Internowanych Kobiet w Gołdapi. Encyklopedia Solidarności. [dostęp 2020-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-05)].
  23. Internetowe wydanie Tygodnika Przegląd, przeglad-tygodnik.pl [dostęp 2017-11-23].
  24. Internetowy System Aktów Prawnych
  25. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2018 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 16-10-2019, s. 97. ISSN 1505-6716.
  26. a b Kwatera główna Naczelnego Dowództwa Wojsk Lotniczych: Oberbefehlshaber der Luftwaffe-Hauptquartier goldap.bil-wm.pl [dostęp 2011-07-05]
  27. Wykaz pomników przyrody w województwie warmińsko-mazurskim, RDOŚ Olsztyn, styczeń 2010. [dostęp 2013-04-29].
  28. Lista zborów. chwz.info.pl. [dostęp 2022-05-13].
  29. Zbory. kbwch.pl. [dostęp 2022-05-13].
  30. Suwałki. luteranie.pl. [dostęp 2022-05-13].
  31. Gołdap – Parafia pw. NMP Matki Kościoła. diecezjaelk.pl. [dostęp 2022-05-13].
  32. Gołdap – Parafia pw. św. Leona Wielkiego. diecezjaelk.pl. [dostęp 2022-05-13].
  33. Gołdap – Parafia pw. św. Józefa Robotnika. diecezjaelk.pl. [dostęp 2022-05-13].
  34. Kontakt, naskale.pl [dostęp 2022-11-10].
  35. Znajdź Kościół. kz.pl. [dostęp 2022-05-13].
  36. Kontakt – Zbory. zboryboze.pl. [dostęp 2022-05-16].
  37. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-19].
  38. Cmentarze ewangelickie w Gołdapi, gazetaolsztynska.pl [dostęp 2022-11-10].
  39. Jacek Rakowski: Dubna nowym miastem partnerskim Gołdapi. GOLDAP.INFO, 2010-05-14. [dostęp 2012-11-27]. (pol.).
  40. Gołdap. Member of the Polish National Network. cittaslow.org. [dostęp 2020-04-21].
  41. Gołdap zerwała współpracę z partnerami z Rosji. wgospodarce.pl. [dostęp 2022-03-28].

Bibliografia

  • Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 210-212
  • Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Gołdap - magazyn zbożowy.jpg
Autor: Zaneta3261, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Gołdap, magazyn zbożowy, pocz. XX
Kaplica ewangelicka Gołdap 1.jpg
Autor: Lesnydzban, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kaplica ewangelicka w Gołdapi
GOŁDAP, AB-138.jpg
Autor: Antekbojar, Licencja: CC BY-SA 4.0
PKP. Wieża Ciśnień.
Gołdap County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Gołdap County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.38 N
  • S: 54.14 N
  • W: 21.92 E
  • E: 22.83 E
Gołdap Plac Zwycięstwa 013.jpg
Autor: image/photo was taken by Wikipedia and Wikimedia Commons user Ludwig Schneider.

I would appreciate being notified if you use my work outside Wikimedia.

Do not copy this image illegally by ignoring the terms of the license below, as it is not in the public domain. If you would like special permission to use, license, or purchase the image please contact me to negotiate terms.

When reusing, please credit me as: Ludwig Schneider / Wikimedia., Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2012-36. (Zgłoś swój projekt!)
Gołdap, ul. Wolności 15.jpg
Autor: Zaneta3261, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Gołdap, dom, pocz. XX
GOŁDAP 04 Kościół p.w.Św.Józefa.jpg
Autor: Andrzej Błaszczak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Św. Józefa w Gołdapi
POL Gołdap flag.svg
Flaga miasta i gminy Gołdap
Gołdap, Poland - panoramio (2).jpg
(c) Michal Gorski, CC BY-SA 3.0
Gołdap, Poland
GOŁDAP 10 Starostwo Powiatowe.jpg
Autor: Andrzej Błaszczak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Starostwo Powiatowe w Gołdapi
Kosciol Leona.jpg
Autor: Zaneta3261, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Gołdap, kościół par. p.w. św. Leona, 1894
Gołdap Kościół NMP Matki Kościoła 014.jpg
Autor: image/photo was taken by Wikipedia and Wikimedia Commons user Ludwig Schneider.

I would appreciate being notified if you use my work outside Wikimedia.

Do not copy this image illegally by ignoring the terms of the license below, as it is not in the public domain. If you would like special permission to use, license, or purchase the image please contact me to negotiate terms.

When reusing, please credit me as: Ludwig Schneider / Wikimedia., Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2012-36. (Zgłoś swój projekt!)
Tężnie w Gołdapi 05.jpg
Autor: Krokus, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tężnie w Gołdapi
Gołdap - cmentarz parafialny.jpg
Autor: Zaneta3261, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Gołdap, cmentarz parafialny, ul. Cmentarna
GOŁDAP 14 Urząd miasta.jpg
Autor: Andrzej Błaszczak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Magistrat w Gołdsapi
Gołdap Widok Ogólny 024.jpg
Autor: image/photo was taken by Wikipedia and Wikimedia Commons user Ludwig Schneider.

I would appreciate being notified if you use my work outside Wikimedia.

Do not copy this image illegally by ignoring the terms of the license below, as it is not in the public domain. If you would like special permission to use, license, or purchase the image please contact me to negotiate terms.

When reusing, please credit me as: Ludwig Schneider / Wikimedia., Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2012-36. (Zgłoś swój projekt!)
Gołdap - dawne kasyno oficerskie.jpg
Autor: Zaneta3261, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Gołdap, kasyno oficerskie, 1906-1910