Grunwald (gmina)

Grunwald
	gmina wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
TERYT	2815032
Siedziba	Gierzwałd
Wójt	Adam Szczepkowski; (od 2018)
Powierzchnia	179,84 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 5764
• gęstość	32,0 os./km²
Nr kierunkowy	89
Tablice rejestracyjne	NOS
	Adres urzędu:14-107 Gierzwałd 33
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	20
Liczba miejscowości	37
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Grunwald
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Grunwald
	53°33′N 20°05′E/53,544722 20,088611
	Strona internetowa
	Portal Polska

Grunwald – gmina wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie olsztyńskim.

Siedziba gminy to Gierzwałd.

Według danych z 30 czerwca 2004^[2] gminę zamieszkiwało 5698 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku^[3] gminę zamieszkiwało 5638 osób.

Najludniejsze miejscowości gminy: Gierzwałd (której powstanie datuje się na XIV wiek) i Zybułtowo. Na terenie gminy znajduje się pole bitwy pod Grunwaldem z 1410.

Honorowe Obywatelstwo Gminy Grunwald nadano m.in. Ogólnopolskiemu Ruchowi Programowo-Metodycznemu Związku Harcerstwa Polskiego „Wspólnota Drużyn Grunwaldzkich” (2011) oraz jego twórczyni i wieloletniej przewodniczącej hm. Barbarze Bogdańskiej-Pawłowskiej (pierwsze nadanie w historii gminy).

Na terenie gminy funkcjonuje prywatne lądowisko Pałac Pacółtowo.

Hydrografia

Przez obszar gminy przepływają: Drwęca, Marózka, Grabiczek i Dylewka. Na jej terenie znajdują się także jeziora: Jezioro Tymawskie, Jezioro Lubiańskie, Jezioro Mielno^[4].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[5] gmina Grunwald ma obszar 179,84 km², w tym:

użytki rolne: 72%
użytki leśne: 18%

Gmina stanowi 10,19% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	5698	100	2806	49,2	2892	50,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	31,7		15,6		16,1

Piramida wieku mieszkańców gminy Grunwald w 2014 roku^[1].

Ochrona przyrody

Rezerwaty przyrody

Północną część gminy zajmuje Rezerwat przyrody Rzeka Drwęca chroniący całą długość Drwęcy^[4].

Obszary NATURA 2000

Na terenie gminy zlokalizowane są częściowo obszary Natura 2000^[4]:

część północno-zachodnia Dolina Drwęcy (PLH280001) SOO
część południowo-wschodnia Ostoja Dylewskie Wzgórza (PLH280043) SOO.

Obszary Chronionego Krajobrazu

Na terenie gminy znajdują się w poszczególnych rejonach^[4]:

Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Górnej Drwęcy – część zachodnia i centralna
Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Mielno – część południowo-zachodnia
Obszar Chronionego Krajobrazu Wgórz Dylewskich – część wschodnia.

Pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się 4 pomniki przyrody ożywionej i 4 nieożywionej^[6].

Zabytki i atrakcje

Pole bitwy pod Grunwaldem

Klasztor w Rychnowie

Zabytki na terenie gminy^[7]:

ruina kaplicy, pomnik na Polach Grunwaldzkich,
kościół filialny pw. Najświętszej Maryi Panny z XIV wieku, cmentarz, ruiny pałacu i park z przełomu XVII/XVIII Dylewie,
kapliczka przydrożna z końca XIX w. we Frygnowie
zespół kościoła metodystów (kościół i cmentarz z XVIII w.) w Gierzwałdzie,
zespół dworsko-folwarczny obejmujący: dwór z połowy XIX w., stajnię, stolarnię, trzy obory, kurnik, gorzelnię, lodownię, dom i park w Grunwaldzie,
kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pw. św. Piotra i Pawła z lat 1870-1900 w Kiersztanówku
cmentarz ewangelicki i wojenny z I wojny światowej w Mielnie,
pałac z XVIII w. i ruiny kościoła z XIV w. w Pacółtowie,
zespół kościoła ewangelickiego obecnie rzymskokatolickiego parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z roku 1727, dzwonnica z 1707 roku, kostnica z początku XIX w. w Rychnowie,
pałac klasztorny wraz z parkiem w Rychnowie,
kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafii pw. Św. Trójcy z 1681 roku w Stębarku,
zespół dworski, obejmujący: dwór i pak z końca XIX w. oraz cmentarz rodowy w Stębarku,
pałac z połowy XIX w. w Tymawie,
rządcówka z 1900 roku i spichrz folwarczny z XVIII w. w Zybułtowie,
dwór z końca XIX w. w Gierzwałdzie.

Sołectwa

Domkowo, Dylewo, Frygnowo, Gierzwałd, Glądy, Góry Lubiańskie, Grunwald, Kiersztanowo, Kiersztanówko, Kitnowo, Łodwigowo, Marcinkowo, Mielno, Pacółtowo, Rychnowo, Rychnowska Wola, Stębark, Szczepankowo, Zapieka, Zybułtowo.

Pozostałe miejscowości

Dąbrowo, Dylewko, Grabiczki, Grunwald (osada), Jędrychowo, Kalwa, Korsztyn, Lipowa Góra, Lubian, Lubianek, Łącko, Omin, Pacółtówko, Rzepki, Tymawa, Ulnowo, Wróble.

Sąsiednie gminy

Dąbrówno, Kozłowo, Olsztynek, Ostróda

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Grunwald w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ ^a ^b ^c ^d Geoserwis GDOŚ. [dostęp 2013-09-25].
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Wykaz pomników przyrody w województwie warmińsko-mazurskim, RDOŚ Olsztyn. [dostęp 2013-09-26].
↑ Wykaz zabytków w województwie warmińsko-mazurskim. [dostęp 2021-05-23].

[populacja2016-1] Gmina Grunwald w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[autonazwa2-2] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[3] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[geo-4] Geoserwis GDOŚ. [dostęp 2013-09-25].

[autonazwa1-5] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[6] Wykaz pomników przyrody w województwie warmińsko-mazurskim, RDOŚ Olsztyn. [dostęp 2013-09-26].

[7] Wykaz zabytków w województwie warmińsko-mazurskim. [dostęp 2021-05-23].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Sołectwa	Domkowo Dylewo Frygnowo Gierzwałd Glądy Góry Lubiańskie Grunwald Kiersztanowo Kiersztanówko Kitnowo Łodwigowo Marcinkowo Mielno Pacółtowo Rychnowo Rychnowska Wola Stębark Szczepankowo Zapieka Zybułtowo
Miejscowości niesołeckie	Dąbrowo Dylewko Grabiczki Grunwald (osada) Jędrychowo Kalwa Korsztyn Lipowa Góra Lubian Lubianek Łącko Omin Pacółtówko Rzepki Tymawa Ulnowo Wróble

Miasta	Miłakowo Miłomłyn Morąg Ostróda
Gminy miejskie	Ostróda
Gminy miejsko-wiejskie	Miłakowo Miłomłyn Morąg
Gminy wiejskie	Dąbrówno Grunwald Łukta Małdyty Ostróda

Przynależność wojewódzka	okręg mazurski (1945–46) woj. olsztyńskie (od 1946)
Miasta	Dąbrówno (Dąbrowno) (do 1946) Miłomłyn (do 1945) Olsztynek (do 1972 →) Ostróda
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Biesal (Bisuły) (1945–54) Brzydowo (1945) Dąbrówno (Dąbrowno) (1945–54 i od 1973) Gierzwałd (1945) Grunwald (1945–54 i od 1973) Łukta (1945–54 i od 1973) Miłomłyn (1945–54 i od 1973) Olsztynek (1945–54) Ostróda (1945–54 i od 1973) Pawłowo (1945) Pietrzwałd (Pietrzylas) (1945–54 i od 1973) Reszki (1945) Stare Miasto (1945) Szyldak (Szyldek) (1945–54) Tyrowo (1945–54) Waplewo (1945–54) Witramowo (1945)
Gromady (1954–72)	Biesal (1954–72) Brzydowo (1954–61) Bynowo (1954–59) Dąbrówno (1954–72) Elgnowo (1954–59) Elgnówko (1954–61) Gierzwałd (1954–71) Grunwald (1954–72) Kajkowo (1954–72) Królikowo (1954–57) Kurki (1954–61 →) Liwa (1954–61) Lubajny (1954–61) Łukta (1954–72) Mańki (1954–59) Marwałd (1954–71) Mierki (1954–57) Miłomłyn (1954–72) Mostkowo (1954–57 → i ←~~1961~~) Olsztynek (1958–72) Pawłowo (1954–61) Pietrzwałd (1954–72) Reszki (1954–68) Ruszkowo (1954–57 →) Rychnowo (1954–59) Rychnowo (1971–72) Samborowo (1954–72) Stare Jabłonki (1954–61) Stębark (1954–59) Szczepankowo (1954–59) Szyldak (1954–71) Tyrowo (1954–61) Waplewo (1954–57 →) Wygoda (1954–61)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne