HMS Rawalpindi
| ||
.jpg) | ||
| Bandera |  Wielka Brytania | |
| Port macierzysty | Greenock | |
| Armator | Peninsular & Oriental Line | |
| Dane podstawowe | ||
| Typ | statek pasażerski | |
| Historia | ||
| Stocznia | Harland and Wolff | |
| Data wodowania | 26 marca 1925 | |
| Dane techniczne | ||
| Liczba członków załogi | 380 | |
| Liczba pasażerów | 600 | |
| Długość całkowita (L) | 173,2 m | |
| Szerokość (B) | 21,7 m | |
| Zanurzenie (D) | 8,7 m | |
| Pojemność | brutto 16 697 RT | |
| Napęd mechaniczny | ||
| Silnik | maszyny parowe poczwórnego rozprężania, 15.000 KM | |
| Liczba śrub napędowych | 2 | |
| Prędkość maks. | 17 w. | |
| ||
Model "Rawalpindi" | ||
| Historia | ||
 Royal Navy | ||
| Wejście do służby | 24 sierpnia 1939 | |
| Zatopiony | 23 listopada 1939 | |
| Dane taktyczno-techniczne | ||
| Uzbrojenie | ||
| 8 dział 152 mm (8xI) 2 działa 76 mm plot (2xI) | ||
| Załoga | ok. 320 | |
HMS Rawalpindi – brytyjski statek pasażerski, służący w okresie II wojny światowej jako krążownik pomocniczy. Został zatopiony przez niemieckie pancerniki 23 listopada 1939.
Budowa i służba jako statek
Statek wodowano 26 marca 1925 w stoczni Harland and Wolff w Greenock (numer budowy 660), a ukończono 3 września 1925. Należał do serii czterech statków tego typu: "Rajputana", "Ranchi" i "Ranpura", przeznaczonych na trasę Londyn-Bombaj, dla brytyjskiego armatora Peninsular & Oriental Line (P&O) (w tej samej stoczni został zbudowany "Rajputana")[1]. Nazwa pochodziła od miasta w brytyjskich Indiach (ob. w Pakistanie) Rawalpindi.
Był to średniej wielkości dwukominowy dwuśrubowy parowiec, o pojemności początkowo 16 619 BRT, a od 1931 – 16 697 BRT. Zabierał 310 pasażerów w I klasie i 290 w II klasie, a załoga liczyła 380 osób[1].
Służba jako krążownik pomocniczy
Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, 24 sierpnia 1939 statek został przejęty przez rząd brytyjski i przebudowany następnie przez R & H Green & Silley Weir w stoczni Royal Albert Dock w Londynie na krążownik pomocniczy HMS "Rawalpindi". Uzbrojenie składało się z 8 pojedynczych armat 152 mm MK VII i dwóch armat przeciwlotniczych 76 mm. Okręt stał się jednokominowcem, przez usunięcie tylnego komina. Zapas paliwa wynosił 2100 ts[1].
Okręt wszedł do służby już we wrześniu 1939 (według niektórych danych w październiku), po czym został skierowano do służby w ramach Patrolu Północnego (Northern Patrol) – patrolowania wód na północ od Wielkiej Brytanii w celu uniemożliwienia przedzierania się niemieckich jednostek na Atlantyk i z powrotem. Dowódcą był komandor Edward Kennedy. 19 października 1939 na północnym Atlantyku przechwycił niemiecki statek "Gonzenheim" (4574 BRT), który dokonał samozatopienia[1].
23 listopada 1939 o 15.51, patrolując między Wyspami Owczymi a Islandią, krążownik natknął się na niemiecki zespół pancerników "Scharnhorst" i "Gneisenau", udających się w rejsie rajderskim na północny Atlantyk, w celu odciągnięcia sił brytyjskich od krążownika "Admiral Scheer". Brytyjczycy przy tym błędnie rozpoznali pancernik jako krążownik ciężki "Deutschland"[2]. Dowódca "Rawalpindi" postawił zasłonę dymną i podjął walkę, skracając dystans, bez żadnych szans na powodzenie[1]. O 16.03 "Scharnhorst", a o 16.11 "Gneisenau" otworzyły ogień[2]. W krótkim czasie "Rawalpindi" został trafiony wielokrotnie pociskami 283 mm "Scharnhorsta", po czym o 16.16, płonący, został opuszczony przez załogę[1]. Sam zdołał trafić "Scharnhorsta" jednym pociskiem 152 mm w rufę, powodując lekkie obrażenia załogi[2]. Na miejsce akcji przypłynął krążownik lekki HMS "Newcastle", lecz niemieckie okręty już odpłynęły. Około godziny 20[2] opuszczony "Rawalpindi" zatonął na pozycji 63°40′N 12°31′W/63,666667 -12,516667, jako pierwszy brytyjski krążownik pomocniczy podczas tej wojny[1]. Zginęło 279 ludzi załogi[3], a 21 zostało uratowanych i wziętych do niewoli przez "Gneisenau" i 6 przez "Scharnhorsta", po czym następnego dnia jeszcze 11 odnalazł brytyjski krążownik pomocniczy HMS "Chitral". Mimo podjętych przez Brytyjczyków poszukiwań niemieckich pancerników, 27 listopada powróciły one do Niemiec z niewielkimi uszkodzeniami spowodowanymi przez sztorm[2].
Komandor Edward Coverley Kennedy, który zginął podczas starcia, został uhonorowany Mentioned in Despatches[4].
Przypisy
Bibliografia
- Jacek Jarosz, Brytyjskie krążowniki pomocnicze II wojny światowej w: Morza, Statki i Okręty nr 6/2005, s.43
Zobacz też
Media użyte na tej stronie
Model of the armed merchant cruiser HMS Rawalpindi.
Harland and Wolff built the ship in Greenock and launched her in 1925 as a 16,619 GRT P&O passenger liner. The Admiralty requisitioned her in September 1939 and had her converted into an armed merchant cruiser. On 23 November 1939 the German battleships Scharnhorst and Gneisenau sank her by gunfire betwen Iceland and the Faroe Islands.
