Imperium, nad którym nigdy nie zachodzi słońce

Imperium hiszpańskie
Imperium brytyjskie w 1921 roku

Imperium, nad którym nigdy nie zachodzi słońce (ang. the empire on which the sun never sets, hiszp. el imperio en el que nunca se pone el sol) – określenie używane w odniesieniu do imperium o terytorium tak rozległym, że w dowolnym momencie jest takie miejsce na jego powierzchni, gdzie trwa dzień. W zasadzie dotyczyło ono dwóch światowych mocarstw dominujących w skali globalnej: imperium hiszpańskiego i imperium brytyjskiego.

Historia

Hiszpania

Słowa te zostały po raz pierwszy użyte w odniesieniu do XVI-wiecznej Hiszpanii przez Karola V Habsburga. Imperium, którym zarządzał, obejmowało obok Półwyspu Iberyjskiego, południowej części Półwyspu Apenińskiego, Austrii i Niderlandów liczne kolonie hiszpańskie w Ameryce.

Określenie to używane było również względem państwa należącego do syna Karola – Filipa II Hiszpańskiego. W 1556 odziedziczył on wszystkie posiadłości swojego ojca (z wyjątkiem Świętego Cesarstwa Rzymskiego), a w 1581, po bezpotomnej śmierci króla Portugalii, Henryka I, Filip został jej królem, co zapoczątkowało trwającą do 1640 unię personalną między oboma krajami (tzw. unię iberyjską). Wcześniej, w 1565, Hiszpanie rozpoczęli kolonizację Filipin, więc imperium Filipa Hiszpańskiego rozciągało się na wszystkie kontynenty poza Australią i Antarktydą (ówcześnie nieznane).

Wielka Brytania

W XIX wieku określenie ponownie odżyło, tym razem jako określenie imperium brytyjskiego (zwłaszcza w czasie epoki wiktoriańskiej), które u szczytu swojej potęgi osiągnęło rozmiar ponad 33 mln km², co stanowi około 1/4 całkowitej powierzchni lądów[1], będąc największym imperium w historii świata.

Stany Zjednoczone

Podobnych słów używano również w odniesieniu do strefy wpływów Stanów Zjednoczonych, m.in. w artykule z 1897, w którym napisano, że „słońce nigdy nie zachodzi nad Wujem Samem” (The sun never sets on Uncle Sam)[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. Niall Ferguson: Empire: The Rise and Demise of the British World Order. Basic Books, 2004, s. 15. ISBN 0-465-02328-2.
  2. Kaitlyn Kayer: Symbols of Nationalism in the Ladies Home Journal, 1890-1900. [dostęp 2009-04-06]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Flag of Japan (1870–1999).svg
Variant version of a flag of Japan, used between January 27, 1870 and August 13, 1999 (aspect ratio 7:10).
Flag of the German Empire.svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (1867–1918).svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Italy (1861–1946).svg
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
British Empire 1921.png
A map of the British Empire in 1921 when it was at its height, just before the Anglo-Irish Treaty of 1921.
(But 1921-1937 Ireland continued to have the same status as Canada, Newfoundland, the South African Union, Australia and New Zealand, that is to be part of the British Empire as a dominion)
Flag of Russia (1914-1917).svg
Autor: Srg36, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flag of the Russian Empire for private use (1914-1917).
Flag of Cross of Burgundy.svg
Autor: Ningyou., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Flag with the cross of Burgundy (saltire). Also named Cross of Burgundy flag. It was used in the Catholic Monarchy and in its viceroyalties such as New Spain and Peru. It was also used by Spain as a military or king flag. Used by the Carlist movement.
Spanish Empire Anachronous en.svg
Autor: Trasamundo, Licencja: CC BY-SA 3.0
Anachronous map of the Spanish Empire
 
Territories of the Portuguese empire during the Iberian Union (1580-1640)
 
Territories until the Treaties of Utrecht-Baden (1713–1714)
 
Territories until the Spanish-American War (1898-1899)
 
Territories granted independence during the Decolonization of Africa (1956-1976)
 
Current territories administered by Spain