Języki kentum

Języki kentum i satem na początku I tysiąclecia n.e. Kolor niebieski – języki kentum, czerwony – języki satem. Ciemnoczerwonym kolorem zaznaczono hipotetyczne centrum palatalizacji indoeuropejskiej.

Języki kentum (od łacińskiego słowa centum – według wymowy klasycznej: kentum – „100”) – grupa języków indoeuropejskich, w których spółgłoska palatalna k nie uległa – jak w językach satemowych – spirantyzacji, czyli nie przeszła w spółgłoskę szczelinową ś/s[1].

Należą do niej między innymi języki romańskie i germańskie[2] (ang. „sto” to hundred).

W łacinie ludowej od około VI do IX wieku naszej ery zaszła palatalizacja twardego „k” przed „e” oraz „i”, dając „cz” we włoskim i rumuńskim, a „s” we francuskim, przez co niektóre języki romańskie pomimo swego pochodzenia na pierwszy rzut oka wyglądają jak języki satemowe.

Języki kentum nie stanowią grupy genetycznej. W nowszej indoeuropeistyce zamiast dwóch grup, satemowej i kentumowej, wprowadza się podział na języki wschodnie i zachodnie[3].

Podział współczesnych języków indoeuropejskich na grupy kentum/satem


Przypisy

  1. Języki indoeuropejskie t. 1, pod red. Leszka Bednarczuka, np. s. 37 i 53
  2. Leszek Bednarczuk: Początki i pogranicza polszczyzny. Kraków: LEXIS, 2018, s. 23. ISBN 978-83-89425-96-6.
  3. satemové jazyky, [w:] Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, s. 376, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).

Media użyte na tej stronie

Centum Satem map.png
Autor: Dbachmann, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Języki kentum i satem w połowie I tysiąclecia p.n.e.
 
języki kentum
 
języki satem
 
hipotetyczne centrum palatalizacji indoeuropejskiej
Centum-Satem modern.png
Autor: Dbachmann, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Geograficzny podział kentumsatem w czasach współczesnych (języki kentumowe po lewej stronie czerwonej linii).