Jakub Kubicki

Jakub Kubicki

Data i miejsce urodzenia	1758 Warszawa
Data i miejsce śmierci	13 czerwca 1833 Wilków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	klasycyzm
Ważne dzieła
Belweder w Warszawie Arkady Zamku Królewskiego w Warszawie Świątynia Egipska w Warszawie
Odznaczenia

© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0

Belweder w Warszawie, którego przebudowy dokonał Kubicki

© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0

Pałac Badenich w Bejscach

Arkady Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie

Projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie (1792)

Zameczek w Radziejowicach

(c) Rafał T / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0

Budynek loży wolnomularskiej w Radomiu

Jakub Kubicki (ur. 1758 w Warszawie, zm. 13 czerwca 1833 w Wilkowie) – polski architekt, przedstawiciel klasycyzmu, budowniczy generalny rządowy, członek przybrany Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w 1829 roku^[1].

Uczeń Domenica Merliniego.

Życiorys

Urodzony w 1758 w warszawskiej rodzinie mieszczańskiej Jakub Kubicki ukończył kolegium jezuickie, jednocześnie pobierając nauki u Dominika Merliniego. W 1777 zatrudnił go architekt Szymon Bogumił Zug przy budowie kościoła ewangelicko-augsburskiego św. Trójcy w Warszawie. W 1783 wyjechał na studia do Włoch jako stypendysta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego^[2] (wraz z bratem Maciejem), skąd wrócił w roku 1786. Po powrocie pracował w zawodzie architekta.

Około roku 1783 ożenił się z Anną Bletyng vel Pleting, z którą miał troje dzieci: Helenę (1784–1822), Józefę (1787–1812) i Izabelę Józefę (1791–1840)^[3].

W 1791 w uznaniu zasług został nobilitowany i otrzymał herb Kolumna Skrzydlata. Ponieważ posiadanie majątku ziemskiego było symbolem przynależności do stanu szlacheckiego, prawdopodobnie z tego powodu przez wiele lat dzierżawił dobra Wilków, w obwodzie czerskim. Możliwie, że chodziło po prostu o pomnożenie majątku, bowiem Kubicki dużo czasu poświęcał na prowadzenie gospodarki. Wieś tę w roku 1832 zakupił, za sumę 200 000 złp. W czasie insurekcji kościuszkowskiej był sędzią Sądu Kryminalnego Księstwa Mazowieckiego^[4].

W 1812 roku jako członek Towarzystwa Królewskiego Gospodarczo-Rolniczego przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego^[5].

Po upadku Królestwa Polskiego został urzędnikiem na stanowisku Naczelnego Intendenta Budowli Korony. Jakub Kubicki należał też do loży masońskiej Świątynia Izis, której był honorowym członkiem w latach 1811–1812. Był członkiem loży Jutrzenka Wschodząca w 1818^[6]

Zmarł 13 czerwca 1833 roku w Wilkowie.

Odznaczenia i upamiętnienie

Odznaczony Orderem Świętego Stanisława III klasy w 1818 roku i IV klasy w 1815 roku^[7].

Jedna z ulic w Warszawie na obszarze Wilanowa Wysokiego nosi imię Jakuba Kubickiego.

Działalność architektoniczna

Był autorem licznych pałaców. Jako architekt warszawski od 1807 stał się pośrednikiem między czystym klasycyzmem XVIII wieku i empirem. Dzieła Kubickiego są charakterystyczne ze względu na typowe dla jego projektów elementy: portyk kolumnowy i ryzalit ogrodowy. Reprezentował dojrzałą fazę klasycyzmu z wpływami palladianizmu i jest on autorem typowego polskiego dworu-pałacu.

Oprócz takich projektów jak pałace w Bejscach, Białaczowie, Młochowie, Nadzowie, Pławowicach, Radziejowicach, Sowińcu, Sterdyni i w Witkowicach części Ropczyc jest autorem wielu obiektów w Warszawie, jak również poza stolicą: kościoły w Mokobodach i Radziejowicach, a także ratusz w Łęczycy, Fabryka Broni w Kozienicach oraz budynek loży masońskiej w Radomiu.

Ważniejsze prace

• Pałac w Bejscach z 1802
• Pałac w Pławowicach z 1804–1805
• Przebudowa budynku Jezuitów na liceum Krzemienieckie (1805)
• Kościół pw. św. Klemensa i zajazd w Nadarzynie (1806)
• budynki Kampusu Głównego Uniwersytetu Warszawskiego (1815-1816)^[8]
• 18 pawilonów rogatkowych w Warszawie (1816–1823), po dwa w każdej lokalizacji: rogatki Mokotowskie, Grochowskie, Marymonckie, Wolskie, Jerozolimskie, Golędzinowskie, Powązkowskie, Ząbkowskie i Czerniakowskie^[9]
• Kaplica Prawosławna św. Trójcy w Warszawie na Podwalu (po 1818)
• plac Zamkowy w Warszawie (1818–1821)
• Arkady Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie (1819–21)
• dwie kordegardy przy ul. Wiejskiej w Warszawie^[10]
• Niezrealizowany projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie
• Kościół w Mokobodach (przypuszczalnie jego większa wersja była prezentowana jako projekt Świątyni Opatrzności Bożej)
• Brama egipska zamku w Tarnopolu
• Pałac w Białaczowie (ok. 1797)
• przebudowa zameczku w zespole pałacowo-parkowym w Radziejowicach
• Ratusz w Płocku (1827)
• Płockie Rogatki Miejskie (1816–1818, 1825): Warszawskie, Dobrzyńskie i Płońskie.
• Pałac w Ładyhach
• Pałac w Samczykach – projektant dekoracji sufitu w okrągłym salonie
• Bramy triumfalne na placu Trzech Krzyży w Warszawie (1809, 1815)
• Pałac w Radziejowicach (przebudowa z przełomu XVIII i XIX wieku)
• Kościół w Radziejowicach (1820)

Obiekty w warszawskich Łazienkach

• Belweder w Warszawie (przebudowa 1818–22)
• Świątynia Sybilli (ok. 1820)
• Maneż w obrębie Belwederu (1823–24)
• Stajnia Kubickiego (1825–1826)
• Nowa Kordegarda (1830).

Obiekty o niepewnym autorstwie

• Świątynia Egipska w Łazienkach Królewskich w Warszawie (1819–22)
• Koszary Kantonistów (Dom Inwalidów) w Łazienkach Królewskich w Warszawie (1826–29)
• Kompleks pałacowy w Folwarku Sielce w Warszawie; dawniej część Łazienek Królewskich (około 1820 roku, lub wcześniej)

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Wąsowski, Kubicki w Wilkowie, „Spotkania z Zabytkami”, 11/2002
• Wioletta Brzezińska-Marjanowska: Klasycystyczna architektura pałacowa na Wołyniu ok. 1780-1831 r.