Jan

Jan (stgr. Ἰωάννης od hebr. rdzenia יחנ – łaska) – imię męskie pochodzenia biblijnego. Po hebrajsku יוחנן (Jochanan) oznacza „Jahwe jest łaskaw”. Według Ewangelii imię to nosił prorok Jan Chrzciciel oraz apostoł Jan Ewangelista. Zostało ono przejęte najpierw do greki, a potem do łaciny. Rozpowszechniło się we wszystkich krajach chrześcijańskich.

W polskich dokumentach zapisywano najpierw to imię w postaci Ioannes, Iohannes (1012-18), później także Jan (1161), Jon (1302), Johan (1320), Jen (1366), Johans (1385) oraz Joan (forma kresowa, 1432). Największą popularność zyskała forma Jan, od czasów średniowiecza będąca jednym z najczęściej nadawanych imion. W 2022 r. imię Jan nosiło 493 283 osób w Polsce (6. miejsce wśród imion męskich pod względem popularności; jedynie dwa imiona żeńskie – Anna i Maria – były liczniej nadawane)[1].

Przekształcenia i zdrobnienia: Han, Hanek, Haniek, Hanisz, Hanus, Iwan, Iwasz, Jach, Jachu, Janczy, Janiec, Janicek, Janik, Janisław, Jano, Janek, Janko, Janosik, Jasiek, Jaszko, Jaś, Jaśko, Jasio, Janusz, Jasz[2].

Żeńskim odpowiednikiem jest Joanna, i – późniejszym – Janina.

Imieniny

Jan imieniny obchodzi 10 stycznia, 12 stycznia, 15 stycznia, 17 stycznia, 19 stycznia, 23 stycznia, 31 stycznia, 2 lutego, 4 lutego, 8 lutego, 20 lutego, 24 lutego, 3 marca, 5 marca, 8 marca, 11 marca, 19 marca, 24 marca, 27 marca, 30 marca, 3 kwietnia, 7 kwietnia, 13 kwietnia, 27 kwietnia, 6 maja, 7 maja, 10 maja, 12 maja, 13 maja, 15 maja, 18 maja, 19 maja, 21 maja, 22 maja, 23 maja, 24 maja, 27 maja, 30 maja, 3 czerwca, 11 czerwca, 12 czerwca, 16 czerwca, 20 czerwca, 22 czerwca, 24 czerwca, 26 czerwca, 27 czerwca, 30 czerwca, 8 lipca, 11 lipca, 21 lipca, 23 lipca, 31 lipca, 4 sierpnia, 8 sierpnia, 9 sierpnia, 13 sierpnia, 18 sierpnia, 19 sierpnia, 20 sierpnia, 29 sierpnia, 30 sierpnia, 31 sierpnia, 2 września, 3 września, 9 września, 11 września, 13 września, 14 września, 16 września, 20 września, 23 września, 27 września, 28 września, 1 października, 9 października, 10 października, 19 października, 23 października, 24 października, 1 listopada, 8 listopada, 11 listopada, 12 listopada, 13 listopada, 17 listopada, 24 listopada, 26 listopada, 1 grudnia, 4 grudnia, 5 grudnia, 9 grudnia, 14 grudnia, 15 grudnia, 17 grudnia i 27 grudnia.

Odpowiedniki w innych językach

  • angielski: John, Ian, Jack, Hank, Jon, Sean, Evan, Jonny/Johnny/Johnnie;
  • białoruski: Іван (Iwan), Ян (Jan), Янка (Janka), Ясь (Jaś);
  • bułgarski: Иван (Iwan), Йон (Jon), Йован (Jowan), Ванче (Wancze), Ванчо (Wanczo);
  • czeski: Jan, Ivan, Johan, Honza;
  • duński: Jens, Jais, Iben, Iven, Evan, Even;
  • esperanto: Johano[3]
  • fiński: Jukka, Juhani, Jussi, Janne;
  • francuski: Jean;
  • grecki: Ιωάννης (Joannes), Γιάννης (Giannes);
  • hiszpański: Juan;
  • interlingua: Jean, Johannes;
  • irlandzki: Seán, Shane, Shaine, Shaun, Shawn;
  • japoński: ヤン Yan;
  • kataloński: Joan;
  • litewski: Jonas, Jasius;
  • łacina: Joannes, Johannes;
  • łotewski: Jānis;
  • macedoński: Ivan, Jovan, Vančo, Vane;
  • niderlandzki: Johannes, Jan, Joannes, Johan;
  • niemiecki: Johannes, Johann, Hannes, Hanns, Hans, Heinz, Jan, Jens;
  • norweski: Johan, Jens, Hans, Jo, Evan;
  • portugalski: João;
  • rosyjski: Иван (Iwan), Иоанн (Ioann);
  • rumuński: Ioan, Ion, Ian, Iane, Ivan;
  • serbsko-chorwacki: Ivan, Jovan, Jovanka, Jovo;
  • słowacki: Ján, Ivan, Janko;
  • słoweński: Ivan, Jan, Janez, Janko, Jovan;
  • sycylijski: Giuvanni;
  • szwedzki: Johannes, Johan, Jöns, Jan, John, Hans, Ivan;
  • ukraiński: Іван (Iwan), Іоанн (Ioann);
  • węgierski: János, Iván;
  • włoski: Giovanni, Gianni, Giovannino, Vanni, Nanni.

Imię to ma również kilka tradycyjnych zestawień z drugimi imionami:

W języku włoskim imię to występujące jako pierwsze jest często łączone z drugim imieniem, np. Giovanni Lorenzo = Gianlorenzo (Jan Wawrzyniec), Giovanni Carlo = Giancarlo (Jan Karol).

Przysłowia

  • Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał
  • Chrzest Jana w deszczowej wodzie trzyma zbiory na przeszkodzie
  • Jutro święty Janek, puśćmy na wodę wianek
  • Jaka na Jana od Krzyża pogoda się głosi, taką, jak starzy mówią, Nowy Rok przynosi
  • Na Święty Jan, jagód pełen dzban

Znane osoby noszące imię Jan

Władcy

Władcy Judei i Cesarstwa Rzymskiego

Jan II Komnen

Cesarze bizantyjscy

Jan od Książąt Litewskich

Królowie i książęta polscy

Królowie Portugalii

Jan II Dobry

Władcy francuscy

Władcy hiszpańscy

Władcy skandynawscy

Władcy brytyjscy

Książęta Liechtensteinu

Pozostali władcy

Duchowni

Jan VII
Jan XIX

Papieże

Patriarchowie Konstantynopola

Jan Chrzciciel
Jan XXIII

Święci i błogosławieni

Jan Stryprock
Jan Styrna

Biskupi polscy

Pozostałe osoby

  • Jochanan – postać biblijna, przywódca grupy uchodźców żydowskich zmierzającej do Egiptu
  • Janick Gers – gitarzysta heavy metalowego zespołu Iron Maiden

Ewan

Jan A.P. Kaczmarek
Jan Bazen
Jan Berzin
Jan Chrystian Kamsetzer

Jan

Jan Henryk Dąbrowski
Jan Dworak
Jan Heweliusz
Jan Jeziorański
Jan Karol Chodkiewicz
Jan Lesman-Brzechwa
Jan Maria Vianney
Jan Parandowski
Jan Plata-Przechlewski
Jan Rokita
Jan Schmid
Jan Śniadecki
Jan Twardowski
Jan Wincenty Bandtkie
Jan Zamoyski
Jan Železný
Giovanni Botero
Giovanni van Bronckhorst

Giovanni

Hannes

(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F079279-0005 / Engelbert Reineke / CC-BY-SA 3.0
Hans-Jürgen Wischnewski

Hans

Joanis Metaksas

Ian

Joanis

Ion

Iwan IV Groźny

Iwan

Janne Happonen

Janne

Janos Bolyai

Janos

Jean-Claude Duvalier
Jean de La Bruyère
Jean-Louis Tauran
Jean-Philippe Rameau
Jens Evensen

Jean

Jens

Joan

João

Johan Christian Fabricius

Johan

Johann Wolfgang von Goethe
Johan (Jan) Sebastian Bach

Johann

Johannes Chrysostomus Wolfgang Amadeus Mozart

Johannes

John Austin
John Christopher Smith
John Dolmayan
John Field
John Hadley
John Hersey
John Lennon
John Maynard Keynes
John Parrott
John Ruiz
John Wallis

John

Johnny Hallyday

Johnny

Jon Lord

Jon

Jons

Juan Sebastián Elcano

Juan

(c) photo by Alan Light, CC BY 2.0
Sean Connery

Jóannes

Jussi

Sean

Jan w kulturze

Zobacz też

Przypisy

  1. Otwarte Dane, dane.gov.pl [dostęp 2022-06-13].
  2. Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: H-Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 205. ISBN 83-7097-464-3.
  3. Kazimierz Tymiński: Mały słownik polsko-esperancki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 430. ISBN 83-214-0326-3.

Media użyte na tej stronie

FIS Worldcup Nordic Combined Ramsau 20161218 DSC 8166.jpg
Autor: Granada, Licencja: CC BY-SA 3.0
FIS Worldcup Nordic Combined Ramsau 2016. Bild zeigt Jan Schmid (NOR)
Ioannis Metaxas 1937 cropped.jpg
Ioannis Metaxas, prime minister and dictator of Greece 1936-1941
Hw-ivan4.jpg
Ivan IV Vasilevich (Ivan the Terrible) (1530-1584)
Giovanni van Bronckhorst 25nov2006.jpg
Autor: Darz Mol, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Futbol Club Barcelona's player Giovanni van Bronckhorst during the match FC Barcelona-Villareal CF.
Johannes II, polsk biskop (1355-73), målad 1688-1703 - Skoklosters slott - 98167.tif
Uwaga: For documentary purposes the original description has been retained. Factual corrections and alternative descriptions are encouraged separately from the original description.
Johannes II, polsk biskop (1355-73), målad 1688-1703.
Nyckelord: Krigsbyte, Katolskt, Porträtt, Kors, Föremålsbild, Ansikten
Pope John XIX.jpg
This illustration is from The Lives and Times of the Popes by Chevalier Artaud de Montor, New York: The Catholic Publication Society of America, 1911. It was originally published in 1842. This Pope was in the past erroneously referred to as John XX, but on modern lists of popes there is no Pope John XX.
Jean-Louis Tauran Vienna 20121126.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Jean-Louis Cardinal Tauran in Vienna (November 2012)
John from Lithuanian Dukes.PNG
John from Lithuanian Dukes
John Hadley.jpg
(PD by age)
Jan Zelezny.jpg
Autor: Chell Hill, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jan Zelezny at the 2015 Bislett Games
Bolyai János-szobor.jpg
Autor: Attila Terbócs aka User:Pasztilla, Licencja: CC BY-SA 3.0
Statue of János Bolyai (Cluj)
PiPiDżej1-Polcon2007.jpg
Jan Plata-Przechlewski na konwencie Polcon 2007 w Warszawie
JKRUK 20090906 BP JAN STYRNA IMG 8139B.jpg
Autor: Jarosław Roland Kruk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Biskup Elbląski Jan Styrna, Jasna Góra, 6 września 2009 r.
John II Komnenos.jpg
Copyright expiré, créateur mort il y a plus de 70 ans. L'Empereur Jean II Komnenos, extrait d'une mosaïque de l'Eglise Sainte-Sophie à Istanbul.
Jan Jeziorański.PNG
Jan Jeziorański
Hans.Eysenck.jpg
(c) Sirswindon z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
This photograph is being given to Wikipedia for placing on the article: Hans Eysenck (by his wife Sybil Eysenck).
Jan Brzechwa.jpg
Jan Brzechwa
Jan Rokita 2013.jpg
Autor: Piotr Drabik from Poland, Licencja: CC BY 2.0
Jan Rokita, polityk. Zdjęcie zrobione podczas XXIII Forum Ekonomicznego w Krynicy-Zdroju.
John field.jpg
Przedstawiona osoba: John Field (composer)
Warszawa-Twardowski monument.jpg
Autor: Mariochom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Jana Twardowskiego w Warszawie.
John Parrott2.jpg
Autor: Gazraa, Licencja: CC BY-SA 2.0
English snooker player John Parrott at a KidsOut charity Question of Sport night at the Hilton Hotel, Beetham Tower
Anthony Ruiz.jpg
Mixed Martial Artist Anthony Ruiz, raises his arms in victory after winning the PureCombat championship belt from Kenny “The Crusher” McCorkell at the MMA Cage Fight Night at Camp Pendleton’s 11 Area field, May 7. The Marine Corps Community Services sponsored event, featured 18 competitors from PureCombat and Hitman Fights organizations, and was free for all base occupants. The fight night included 9 brawls, with the final bout being a competition for the PureCombat championship belt. (the extract from an original text)
Johnny hallyday (2003).jpg
Autor: Frédéric Loridant, Licencja: FAL
Johnny Hallyday - in July 2003 in Villeneuve d'Ascq
Bierzin 1937.jpg
Ian Karlovich Bierzin (1889-1938) Rus. Берзин, Ян Карлович –Soviet military, chief of Soviet military intelligence (Razvedupr) Arrested and executed by NKVD during the Great Purge.
Jon Lord (1976).JPG
Deep Purple's organ player Jon Lord.
Janne Happonen.jpg
Autor: Alexander Nilssen from Tromsø, Norway, Licencja: CC BY-SA 2.0
From the 2008 World Cup ski jumping event in Holmenkollen.
Jens Evensen (cropped).jpg
Autor: Angelus89, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jens Evensen til høyre.
John Maynard Keynes.jpg
Джон Мейнард Кейнс
Hevelius.jpg
Johannes Hevelius (1611-1687)
  • Portrait aus der Selenographia (1647)
  • Gemeinfrei durch Alter
JAPKaczmarek.jpg
Autor: Kontrola, Licencja: CC BY-SA 4.0
J.A.P. Kaczmarek during Warsaw Film Festival in Warsaw (2009).
SeanConnery88.jpg
(c) photo by Alan Light, CC BY 2.0
1988 Academy Awards. Scanned from the original 35MM film negative.
John Austin.jpg
This work is in the public domain in the United States, and those countries with a copyright term of life of the author plus 100 years or less.
Portrait de Jean de La Bruyère.JPG
Portrait de Jean de La Bruyère
John the Alchemist.jpg
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC BY-SA 4.0
John the Alchemist
JohnDolmayan2011.jpg
Autor: Carlos Varela, Licencja: CC BY 2.0
John Dolmayan (with System of a Down) in Chile on October 7, 2011.
John Lennon rehearses Give Peace A Chance cropped.jpg
Autor: Roy Kerwood, Licencja: CC BY 2.5
John Lennon rehearses Give Peace A Chance by Roy Kerwood
Ioannes XXIII, by De Agostini, 1958–1963.jpg
Portret Jan XXIII (1881 – 1963)
Baby Doc.jpg
Autor: Marcello Casal Jr/ABr, Licencja: CC BY 3.0 br
Jean-Claude "Baby Doc" Duvalier, como é conhecido o ex-presidente haitiano, apareceu na janela de seu quarto em um hotel de luxo em Porto Príncipe, capital do Haiti, e foi saudado por cerca de 100 pessoas que se concentravam na porta do edifício.
Jan Wincenty Stezynski Bandtkie.JPG
Autor: Elvino, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jan Wincenty Stężyński Bandtkie (1783-1846), profesor prawa rzymskiego i polskiego. Miniaturowy portret gipsowy, ok. 1850.
Giovanni Botero.jpg
Giovanni Botero (1543-1617), philosopher
Jan Dworak Sejm 2016.JPG
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Jan Dworak w Sejmie
Bundesarchiv B 145 Bild-F079279-0005, Münster, SPD-Parteitag, Wischnewski.jpg
(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F079279-0005 / Engelbert Reineke / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
30.8.-2.9.1988
SPD-Parteitag in Münster, Halle Münsterland
Jan Parandowski.jpg
Jan Parandowski, Polish writer.
John Wallis by Sir Godfrey Kneller, Bt.jpg

John Wallis, by Sir Godfrey Kneller, Bt (died 1723). See source website for additional information.

This set of images was gathered by User:Dcoetzee from the National Portrait Gallery, London website using a special tool. All images in this batch have been confirmed as author died before 1939 according to the official death date listed by the NPG.
JeanIIdFrance.jpg
Johann II. Edytuj to w Danych Strukturalnych na Commons
Bach.jpg
Johann Sebastian Bach (aged 61) on a portrait, copy or second version of the 1746 canvas
San Juan Bautista - El Greco - Lienzo - hacia 1600 - 1605.jpg
La obra representa al profeta San Juan Bautista, precursor del Mesías y decapitado por orden del rey Herodes Antipas.
Jan Bazen 1970.jpg
Autor: Evers, Joost / Anefo, Licencja: CC BY-SA 3.0 nl
Heren Schaatskernploeg vertrekt van Schiphol naar Inzell. Jan Bazen