Jan Litewski

Jan Litewski
Ilustracja
podpułkownik kawalerii podpułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia

2 stycznia 1893
Raciąż

Data i miejsce śmierci

11 września 1939
Długobórz

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie
Odznaka I korpus w Rosji.jpg I Korpus Polski

Jednostki

Legion Puławski
Szkoła Podchorążych Kawalerii
1 Pułk Ułanów Krechowieckich

Stanowiska

kwatermistrz pułku
z-ca d-cy pułku
komendant szkoły podchorążych
d-ca pułku kawalerii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Jan Hipolit Litewski (ur. 2 stycznia 1893 w Raciążu, zm. 11 września 1939 pod Długoborzem) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 2 stycznia 1893 w Raciążu w rodzinie Witalisa i Stanisławy z Jerzmanowskich[1]. Ukończył 6 klas gimnazjum w Płocku. W 1905 brał udział w strajku szkolnym. Od 13 stycznia 1915 w składzie szwadronu Legionu Puławskiego. Absolwent Oficerskiej Szkoły Kawalerii w Twerze. Od grudnia 1917 w I Korpusie Polskim w Rosji w szeregach 1 pułku ułanów Krechowieckich. Po rozwiązaniu Korpusu Polskiego w Warszawie brał udział w rozbrajaniu niemieckich żołnierzy w listopadzie 1918. Do grudnia 1918 jako dowódca plutonu odtworzonego 1 pułku ułanów Krechowieckich brał udział w odsieczy Lwowa. Odznaczony za udział Orderem Virtuti Militari[1].

W uzasadnieniu VM zapisano „operując plutonem od strony Drozdowicz na Nowe miasto /Galicja/ nie bacząc na silny ogień komp. ukraińskiej piechoty, przeprowadził szarżę na okopy. Mimo czterokrotnej przewagi Ukraińców, działając tylko białą bronią, zdobył km i pozostawił na polu około 40 nieprzyjaciół, a resztę wziął do niewoli”[1].

Następnie w 1921 szkolił się w Centrum Wyszkolenia Kawalerii[1]. 18 lutego 1928 awansował na majora ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 16. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[2]. W kwietniu tego roku został przesunięty ze stanowiska oficera materiałowego na stanowisko kwatermistrza pułku[3]. W marcu 1931 został przesunięty ze stanowiska kwatermistrza na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[4][5]. 17 stycznia 1933 został awansowany do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 9. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[6][7]. 4 lipca 1935 został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Kawalerii[8][9].

14 maja 1938 roku objął dowództwo 1 pułku Ułanów Krechowieckich w Augustowie[10]. Na czele pułku walczył w kampanii wrześniowej. 11 września 1939 zginął pod Długoborzem od bratobójczego ognia żołnierzy II batalionu 71 pułku piechoty[10][11]. Rano 12 września został pochowany pod polną gruszą, w lesie, 0,5 km na północny zachód od wsi Dąbrowa Wielka. Ekshumowany i pochowany 8 maja 1956 w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 282 wprost-6-23)[12]. Pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika[10][11][13].

Był żonaty ze Stanisławą z Komorowskich (1903–1991), z którą miał dwie córki: Annę Stanisławę po mężu Tschistopolską (1928–2006)[12] i Marię Teresę (ur. 1930)[13].

Awanse

  • podporucznik - 1919
  • porucznik - 1921
  • rotmistrz - 1922
  • major - 1928
  • podpułkownik - 1933
  • pułkownik - pośmiertnie

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Tablica pamiątkowa płk. Jana Hipolita Litewskiego w krużgankach kościoła św. Antoniego z Padwy przy ul. Senatorskiej 31 w Warszawie.

Tablica upamiętniająca Jana Hipolita Litewskiego w krużganku kościoła św. Antoniego Padewskiego w Warszawie

Przypisy

  1. a b c d e Polak (red.) 1993 ↓, s. 118.
  2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 47.
  3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 174.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 14, ogłoszono jego przeniesienie do 8 pułku ułanów w Krakowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 118, 132, unieważniono zarządzenie w sprawie przeniesienia do 8 puł.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 18 stycznia 1933 roku, s. 1.
  7. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 128.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 96.
  9. Nowi dowódcy i zastępcy dowódców pułków. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 155 z 11 lipca 1935. 
  10. a b c d Szlaszyński 2011 ↓, s. 62.
  11. a b A.K. Kunert, Z. Walkowski, Kronika kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo Edipresse Polska, Warszawa 2005, ISBN 83-60160-99-6, s. 49.
  12. a b Cmentarz Stare Powązki: PAWEŁEK KOMOROWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-19].
  13. a b c d e f g Polak (red.) 1993 ↓, s. 119.
  14. Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 370.
  15. Dekret Wodza Naczelnego L. 3136 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 4)
  16. M.P. z 1933 r. nr 171, poz. 208 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  17. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 68)
  18. Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 6285/22 G.M.I. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 11, s. 348)
  19. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  20. a b c Fotografia Jana Hipolita Litewskiego

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Tablica upamiętniająca Jana Litewskiego w Warszawie.JPG
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica upamiętniająca Jana Hipolita Litewskiego w krużganku Kościoła św. Antoniego Padewskiego w warszawskim Śródmieściu Północnym przy ulicy Senatorskiej 31/33.
Odznaka I korpus w Rosji.jpg
Autor: Anwit, Licencja: CC BY-SA 3.0
Odznaka I Korpusu w Rosji
PL Epolet pplk.svg
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Ppłk Jan Litewski.jpg
Autor: Nal Mat, Licencja: CC BY-SA 4.0
Podpułkowniki Jan Litewski na koniu.
Jan Litewski.jpg
Autor: Nal Mat, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jan Litewski