Jan Woleński

Jan Woleński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 września 1940
Radom

Zawód, zajęcie

prawnik, filozof

Tytuł naukowy

doktor habilitowany nauk prawnych, profesor nauk humanistycznych

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Uczelnia

Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Komisji Edukacji Narodowej

Jan Woleński, właściwie Jan Wiktor Hertrich-Woleński (ur. 21 września 1940 w Radomiu)[1] – polski filozof analityczny, teoretyk prawa, logik, epistemolog i filozof języka, badacz koncepcji prawdy oraz dokonań szkoły lwowsko-warszawskiej, profesor nauk humanistycznych.

Członek Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, publicysta. W 2013 roku laureat Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej[2]. Doktor honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego.

Życiorys

Edukacja

W latach 1958–1963 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ), w latach 1960–1964 filozofię na tej samej uczelni.

W 1968 obronił pracę doktorską z analitycznej teorii prawa (Filozofia lingwistyczna a jurysprudencja analityczna) na Wydziale Prawa UJ napisaną pod kierunkiem prof. Kazimierza Opałka, zaś w 1972 uzyskał stopień doktora habilitowanego w zakresie teorii prawa (Logiczne problemy wykładni prawa) na tej samej uczelni.

Kariera naukowa

Działalność społeczna

Był członkiem PZPR od 1965 r. Opuścił szeregi tej partii po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 r. W latach 1980–1990 był członkiem NSZZ „Solidarność”.

W latach 1983–1985 był wydawcą podziemnej gazetki Riposta ukazującej się we Wrocławiu. Z powodu wystąpienia z PZPR nie otrzymywał paszportu w latach 1982–1986 i był objęty zakazem prowadzenia zajęć dydaktycznych na Politechnice Wrocławskiej w latach 1982–1988. W latach 1982–1988 wstrzymano wniosek o nadanie mu tytułu profesora.

Był jednym z założycieli Ruchu na Rzecz Demokracji w Krakowie w roku 2007. Jest członkiem Rady Programowej Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość”. Członek-założyciel reaktywowanego Żydowskiego Stowarzyszenia B'nai B'rith w Rzeczypospolitej Polskiej, a w latach 2007–2012 pełnił funkcję wiceprezydenta.

Jest ateistą[4][5][6]. W latach 60. XX wieku był związany ze Stowarzyszeniem Ateistów i Wolnomyślicieli. Od 2007 roku członek Komitetu Honorowego Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów.

Dorobek naukowy i popularnonaukowy

Jest uważany za kontynuatora tradycji szkoły lwowsko-warszawskiej. W 2013 r. otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w obszarze nauk humanistycznych i społecznych za wszechstronną analizę prac szkoły lwowsko-warszawskiej i wprowadzenie jej dokonań do międzynarodowego dyskursu współczesnej filozofii.

Jest autorem lub współautorem prawie 2000 publikacji naukowych i popularnych, z czego 650 zostało napisanych w językach obcych. W tym: książki – 29, artykuły naukowe – 620[7], autoreferaty i abstrakty – 84, skrypty –5, głosy w dyskusjach, polemiki, artykuły informacyjne, artykuły słownikowe, artykuły okolicznościowe, artykuły popularnonaukowe, przedmowy, posłowia i listy – 363, recenzje – 195, prace edytorskie – 30, przedruki – 15, przekłady – 6.

Był promotorem 25 prac doktorskich[7] i recenzentem 27 prac doktorskich i habilitacyjnych.

Członkostwo w towarzystwach naukowych

Jest też prezydentem Europejskiego Towarzystwa Filozofii Analitycznej wybranym na kadencję 2005–2008. Bierze udział w pracy komitetu redakcyjnego czasopisma Theoria[8] (en).

Nagrody

Nagrody naukowe

Doktoraty honorowe

Profesury honorowe

Ordery i odznaczenia

Nagrody kulturalne

Publikacje (wybór)

  • Wstęp do nauki o państwie i prawie, wraz z Marią Borucką-Arctową, UJ, Kraków, 1972 (wyd. 3.).
  • Z zagadnień analitycznej filozofii prawa, Quaestiones ad philosophiam analyticam iuris pertinentes, Warszawa, PWN, 1980.
  • Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, Warszawa, PWN, 1985.
  • Logic and philosophy in the Lvov-Warsaw school, Dordrecht, London, Kluwer, 1989.
  • Kotarbiński, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1990.
  • Kotarbinski: logic, semantics and ontology (ed.), Dordrecht, Kluwer Academic Publishers, 1990.
  • Metamatematyka a epistemologia, Warszawa, PWN, 1993.
  • Philosophical Logic in Poland (ed.), Dordrecht, London, Kluwer Academic Publishers, 1994.
  • Wstęp do prawoznawstwa, wraz z Marią Borucką-Arctową, WPiAUJ, Kraków, 1995.
  • W stronę logiki, Aureus, Krakow, 1996. (Wybór artykułów.)
  • Szkoła Lwowsko-Warszawska w polemikach, Warszawa, Scholar, 1997.
  • Alfred Tarski and the Vienna circle : Austro-Polish connections in logical empiricism, wydane wraz z Eckehartem Köhlerem, Dordrecht, London, Kluwer Academic, 1999.
  • Okolice filozofii prawa, Universitas, Kraków, 1999.
  • Epistemologia, 3 tomy, Aureus, Kraków, 2000.
  • Myśli filozoficzne i jeszcze inne, Universitas, Kraków, 2000.
  • Granice niewiary, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2004.
  • Epistemologia. Poznanie, prawda, wiedza i realizm, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2006.
  • Lustracja jako zwierciadło, Universitas, 2007.
  • Historia filozofii polskiej, wraz z Janem Skoczyńskim, Wydawnictwo WAM, Kraków, 2010Szkice o kwestiach żydowskich, Wydawnictwo Austeria Klezmerhojs, Kraków, Budapeszt, 2011Essays on Logic and Its Applications in Philosophy, Peter Lang, Frankfurt am Main 2011,
  • L’école de Lvov-Varsovie : Philosophie et logique en Pologne (1895-1939), Vrin, Paris 2011.
  • Historico-Philosophical Essays, v. 1, Copernicus Center Press, Kraków 2013
  • Wykłady z analitycznej filozofii balangi, Brosz, Rzeszów 2013
  • Jan Woleński. Wierzę w to, co potrafię zrozumieć, rozmawiają S. Kołodziejczyk, J. Prusak i J. Workowska, Copernicus Center Press, Kraków 2014
  • Wykłady o naturalizmie, Wydawnictwo UMK, Toruń 2016
  • Logika i inne sprawy, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, Rzeszów/Copernicus Center Press, Kraków 2017, 330 s.
  • Logic and Its Philosophy, Peter Lang, Berlin 2018
  • Dwa szkice o Holokauście, Austeria, Kraków 2019
  • Semantics and Truth, Springer Nature, Heidelberg 2019
  • Rozmaitości filozoficzne i inne, Universitas, Kraków 2022
  • Hasło Systemy Leśniewskiego w Encyklopedii PWN[16].

Przypisy

  1. ↑ Woleński Jan, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-03-25].
  2. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Laureat Nagrody FNP w obszarze nauk humanistycznych i społecznych, prof. Jan Woleński, kanał Fundacji na rzecz Nauki Polskiej na YouTube, 17 grudnia 2013 [dostęp 2021-09-19].
  3. ↑ prof. dr hab. Jan Woleński, www.wsiz.rzeszow.pl [dostęp 2018-01-04].
  4. ↑ Jan Woleński: Granice niewiary. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2004.
  5. ↑ Jan Woleński: Wierzę w to, co potrafię zrozumieć. Kraków: Copernicus Center Press, 2014, s. 145. Cytat: Jestem agnostykiem, ale ze wskazaniem ateistycznym (...). Uważam, że nie potrafię udowodnić ani istnienia Boga, ani nieistnienia Boga, ale muszę wybrać. I wybieram niewiarę. (...) Teza „za” ma być udowodniona, a nie teza „przeciw”. Ja nie akceptuję tezy „za”, bo potrafię pokazać rozmaite kłopoty pojęciowe i logiczne, ale muszę wybrać jakąś ewentualność, a nie poprzestać na postawie negatywnej. To jest ateizm praktyczny, ale nie jest to teoria świata, bo być nią nie może.
  6. ↑ Małgorzata I. Niemczyńska: Książka dla studentów: Dowód na nieistnienie. wyborcza.pl, 29 września 2012. [dostęp 2016-09-04].
  7. ↑ a b Prof. dr hab. Jan Woleński - laureat Nagrody FNP 2013, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej [dostęp 2021-01-06] (pol.).
  8. ↑ Theoria:Editorial Board
  9. ↑ Informcje na stronie internetowej Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
  10. ↑ Prof. Jan Woleński doktorem honoris causa UŁ. Uniwersytet Łódzki, 15 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-22].
  11. ↑ Łukasz Wspaniały: Jan Woleński profesorem honorowym Uniwersytetu Jagiellońskiego. uj.edu.pl, 17 października 2022. [dostęp 2022-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  12. ↑ Klaudia Warzecha: Kraków. Profesor Jan Woleński dołączył do grona profesorów honorowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. dziennikpolski24.pl, 17 października 2022. [dostęp 2022-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  13. ↑ M.P. z 2011 r. nr 111, poz. 1116
  14. ↑ Ordery dla zasłużonych wykładowców i pracowników naukowych UJ. prezydent.pl, 2011-10-01. [dostęp 2011-10-03].
  15. ↑ 24 lutego 2020 – Relacja z uroczystości wręczenia Kowadła Kuźnicy prof. Janowi Woleńskiemu. Kuźnica, 25 lutego 2020. [dostęp 2020-04-17].
  16. ↑ Leśniewskiego systemy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-09-17].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Jan-wolenski-2009.jpg
Autor: prof. Adam Walanus, Licencja: CC BY-SA 4.0
Prof. Jan Woleński w 2008, for. Adam Walanus