Jimmy Smits
 (c) Gage Skidmore, CC BY-SA 3.0 Jimmy Smits (2016) | |
| Data i miejsce urodzenia | 9 lipca 1955 |
|---|---|
| Zawód | aktor, producent |
| Współmałżonek | Barbara Smits |
| Lata aktywności | od 1984 |
Jimmy L. Smits[1][2] (ur. 9 lipca 1955 w Nowym Jorku[3]) – amerykański aktor i producent filmowy i telewizyjny pochodzenia portorykańskiego. Laureat nagrody Złotego Globu (1996)[4].
W 2021 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6100 Hollywood Boulevard[5][6].
Życiorys
Wczesne lata
Urodził się i dorastał w pobożnej rodzinie rzymskokatolickiej Emiliny (z domu Pola; 1930–2015), portorykańskiej pielęgniarki, i Cornelisa Leenderta Smitsa (1929–2015), dyrektora fabryki technik drukowania bezpośredniego, surinamskiego imigranta z holenderskim pochodzeniem[7]. Wychowywał się z dwiema siostrami: Yvonne i Dianą[7][8].
Uczęszczał do Thomas Jefferson High School w nowojorskim Brooklynie. W 1980 ukończył studia na wydziale teatralnym Brooklyn College[9]. W 1982 otrzymał tytuł magistra na Uniwersytecie Cornella w Ithaca, w stanie Nowy Jork. Był aresztowany za swój udział w protestach przeciwko Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych praktykującej bombardowanie na brzegu wyspy Vieques w Portoryko.
Kariera
Swoją karierę zapoczątkował występem na scenie Off-Broadwayu w szekspirowskiej tragedii Hamlet (1982) na New York Shakespeare Festival, Małe wygrane (Little Victories) z Lindą Hunt oraz przedstawieniu Ballada o Soapy Smith (The Ballad of Soapy Smith, 1984)[10].
Przed kamery telewizyjne trafił po raz pierwszy w jednym z odcinków serialu NBC Policjanci z Miami (Miami Vice, 1994)[7] w roli Eddiego Rivery, tylko na krótko pierwszego oryginalnego partnera Sonny’ego Crocketta (Don Johnson), który zostaje zabity. Jego debiutem kinowym był film Zapomnieć o strachu (Running Scared, 1986) u boku Billy’ego Crystala, Stevena Bauera i Joego Pantoliano. W obrazie Stary Gringo (Old Gringo, 1989) jego ekranowymi partnerami byli Jane Fonda i Gregory Peck. Uznanie w oczach telewidzów i krytyków zdobył rolą adwokata Victora Sifuentesa w serialu NBC Prawnicy z Miasta Aniołów (L.A. Law, 1986-92), za którą otrzymał nagrodę Emmy i nominację do Złotego Globu. Był gospodarzem programu rozrywkowego NBC Saturday Night Live (1990)[11].
Wcielił się w postać króla Salomona w [11]telefilmie biblijnym Showtime Król Salomon i królowa Saby (Solomon & Sheba, 1995) z Halle Berry w roli królowej Saby. Powszechną sławę zdobył jako senator Bail Organa w filmie sci-fi Gwiezdne wojny: część II – Atak klonów (Star Wars: Episode II – Attack of the Clones, 2002) i sequelu Gwiezdne wojny: część III – Zemsta Sithów (Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith, 2005)[12]. Rola detektywa Bobby’ego Simone w serialu ABC Nowojorscy gliniarze (NYPD Blue, 1994-98) przyniosła mu nagrodę Złotego Globu.
Wziął udział w koncertach charytatywnych: America: A Tribute to Heroes (2001) i Live 8 (2005).
W 2003 zadebiutował na Broadwayu jako Juan Julian w sztuce Anna w tropikach[13].
Smits przekazał darowizny kilku organizacjom, w tym Czerwonemu Krzyżowi, New York Cares i Stand up to Cancer.
Życie osobiste
Od 10 czerwca 1980 do 1987 był żonaty z Barbarą Smits[14], z którą ma dwójkę dzieci: córkę Tainę (ur. 1973) i syna Joaquina (ur. 1983). Od 1986 związał się z aktorką Wandą De Jesus, która zagrała m.in. w filmie Krwawa profesja z Clintem Eastwoodem i Anjelicą Huston. Zamieszkali razem w Los Angeles.
Filmografia
Filmy fabularne
- 1986: Zapomnieć o strachu (Running Scared) jako Julio Gonzales
- 1987: Wyznawcy zła (The Believers) jako Tom Lopez
- 1987: Hotshot jako pamiętna gwiazdna zespołu
- 1989: Stary Gringo (Old Gringo) jako generał Tomas Arroyo
- 1990: Oznaki życia (Vital Signs) jako David Redding
- 1991: Switch: Trudno być kobietą (Switch) jako Walter Stone
- 1993: Rażące wykroczenie (Gross Misconduct) jako Justin Thorne
- 1995: Moja rodzina (My Family) jako Jimmy Sanchez
- 2000: Million Dollar Hotel jako Geronimo
- 2000: Cena sławy (Price of Glory) jako Arturo Ortega
- 2000: Próba sił (Bless the Child) jako John Travis
- 2002: Gwiezdne wojny: część II – Atak klonów (Star Wars: Episode II – Attack of the Clones) jako senator Bail Organa
- 2005: Gwiezdne wojny: część III – Zemsta Sithów (Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith) jako senator Bail Organa
- 2007: Rozważni i romantyczni – Klub miłośników Jane Austen (The Jane Austen Book Club) jako Daniel Avila
- 2009: Matka i dziecko (Mother and Child) jako Paco
- 2009: Backyard jako Mickey Santos
- 2016: Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie (Rogue One: A Star Wars Story) jako Bail Organa
- 2017: Who We Are Now jako Carl
Filmy TV
- 1986: Rockabye jako drugi policjant
- 1987: Przerażenie na Blacktop (The Highwayman) jako Bo Ziker
- 1987: Niebezpieczne uczucie (Stamp of a Killer) jako Richard Braden
- 1988: Sześćdziesiąte urodziny Mickeya (Mickey’s 60th Birthday) jako Victor Sifuentes
- 1993: Stukostrachy (The Tommyknockers) jako Jim 'Gard' Gardner
- 1994: Cisco Kid (The Cisco Kid) jako Cisco Kid
- 1995: Salomon i królowa Saby (Solomon & Sheba) jako król Salomon
Seriale TV
- 1984: Policjanci z Miami (Miami Vice) jako Eddie Rivera
- 1986: Spenser: For Hire jako Hector Valdes
- 1986-1992: Prawnicy z Miasta Aniołów (L.A. Law) jako Victor Sifuentes
- 1990: Saturday Night Live jako gospodarz
- 1994-1998, 2004: Nowojorscy gliniarze (NYPD Blue) jako detektyw Bobby Simone
- 2004-2006: Prezydencki poker (The West Wing) jako kongresmen Matt Santos
- 2008: Dexter jako Miguel Prado
- 2010: The Tonight Show jako gość
- 2012–2014: Synowie Anarchii jako Neron 'Nero' Padilla
- 2016-2017: The Get Down jako Francisco 'Papa Fuerte' Cruz
- 2019: Bluff City Law jako Elijah Strait
- 2022: Obi-Wan Kenobi jako senator Bail Organa
Nagrody
| Rok | Nagroda | Kategoria | Tytuł |
|---|---|---|---|
| 1990 | Nagroda Emmy | Najlepszy aktor drugoplanowy w serialu dramatycznym[15] | Prawnicy z Miasta Aniołów |
| 1995 | Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych | Wybitna kreacja obsady w serialu dramatycznym[16] | Nowojorscy gliniarze |
| 1996 | Złoty Glob | Najlepszy aktor w serialu dramatycznym[16] | |
| 1998 | Nagroda Satelita | Najlepszy aktor w serialu dramatycznym[16] | |
| 2006 | ALMA Award | Wybitny aktor w serialu dramatycznym[16] | Prezydencki poker |
| 2009 | Nagroda Saturn | Najlepsza rola gościnna w telewizji[16] | Dexter |
Przypisy
- ↑ Personalidade: Jimmy Smits (EUA) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2017-07-21].
- ↑ Jimmy Smits (ang.). Listal. [dostęp 2017-03-16].
- ↑ Jimmy Smits Actor (ang.). TVGuide.com. [dostęp 2016-09-09].
- ↑ Artista Jimmy Smits (9 de Julho de 1955) (port.). Filmow. [dostęp 2017-07-21].
- ↑ Jimmy Smits (ang.). Walk of Fame. [dostęp 2022-07-12].
- ↑ Jenelle Riley: Walk of Fame Honoree Jimmy Smits and His Long History with ‘In the Heights’ (ang.). „Variety”, 2021-06-02. [dostęp 2022-07-12].
- ↑ a b c Jimmy Smits Biography (ang.). TVGuide.com. [dostęp 2016-09-09].
- ↑ Jimmy Smits What Nationality Ancestry Race (ang.). Ethnicity of Celebs. [dostęp 2012-07-12].
- ↑ Jimmy Smits Pictures (ang.). FanPix.Net. [dostęp 2022-07-09].
- ↑ Jimmy Smits (ang.). Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2022-07-12].
- ↑ a b Hal Erickson: Jimmy Smits Biography (ang.). AllMovie. [dostęp 2020-08-16].
- ↑ Jimmy Smits (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-09-09].
- ↑ Jimmy Smits (ang.). Internet Broadway Database. [dostęp 2022-07-12].
- ↑ Jimmy Smits Biography (1955?-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2014-08-06].
- ↑ Jimmy Smits Awards (ang.). AllMovie. [dostęp 2020-08-16].
- ↑ a b c d e Jimmy Smits Awards (ang.). FamousFix.com. [dostęp 2022-07-12].
Linki zewnętrzne
- Jimmy Smits w bazie IMDb (ang.)
- Jimmy Smits w bazie Filmweb
- Jimmy Smits w bazie Notable Names Database (ang.)
Media użyte na tej stronie
Autor: User:Bryan Derksen, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Stylized silhouette of the Golden Globe award, for use as an icon.
(c) Gage Skidmore, CC BY-SA 3.0
Jimmy Smits speaking at the 2016 San Diego Comic-Con International in San Diego, California.