Joost van den Vondel

Portret Joosta van den Vondela autorstwa Philipa de Konincka

Joost van den Vondel

Joost van den Vondel (ur. 17 listopada 1587 w Kolonii, zm. 5 lutego 1679 w Amsterdamie) – niderlandzki dramatopisarz i poeta klasycznej doby niderlandzkiej.

Vondel uważany jest obok Gerbranta Bredero i Pietera Corneliszoona Hoofta za najważniejszego pisarza niderlandzkiego złotego okresu Holandii. Należał do założonego przez Hoofta kręgu przyjaciół sztuki Muiderkring^[1]. Jego rodzice byli mennonitami i uciekli przed prześladowaniami religijnymi z katolickiej Kolonii. Jako liryk w doskonałej, wzniosłej i pełnej uczucia formie opiewał swój kraj, Ren i śmierć swoich ukochanych, w satyrach politycznych występował głównie przeciw fanatykom kalwińskim (sam od roku 1641 był katolikiem). Jego dramaty należą do najlepszych w literaturze niderlandzkiej. Wydania zbiorowe poezji Vondela ukazywały się w latach (1850–1869) i obejmowały 12 tomów. Jego postać została wspomniana w powieści Odkrycie nieba Harry'ego Mulischa.

Poezje

• Den Gulden Winckel der Konstlievende Nederlanders (1613)
• Hymnus ofte Lofgesangh over de wijdberoemde scheepvaert der Vereenigde *Nederlanden (1613)
• Vorstelijcke warande der dieren (1617)
• Op de jongste Hollantsche Transformatie (1618)
• De Helden Godes (1620)
• Het lof der zeevaert (1623)
• Geboortklock van Willem van Nassau (1626)
• Bruyloftbed van P.C. Hooft en Helionora Hellemans (1627)
• Rommelpot van 't Hane-kot (1627)
• Verovering van Grol door Frederick Henrick, Prince van Oranje (1627)
• De Rynstroom (1630)
• Roskam (1630)
• Harpoen (1630)
• Een otter in 't bolwerck (1630)
• Geuse-vesper (1631)
• Decretum horribile (1631)
• Op Huygh de Groots verlossing (1632)
• Inwying der doorluchtige Schoole t'Amsterdam (1632)
• Kinderlijck (1632)
• Uitvaert van mijn dochterken (1633)
• Lyckklaght aan het Vrouwekoor, over het verlies van mijn ega (1635)
• Brieven der Heilige Maeghden, Martelaressen (1642)
• Aen de Beurs van Amsterdam (1643)
• J.J. Vondels Verscheide Gedichten (1644)
• Altaergeheimenissen (1645)
• Poezy (verzamelbundel) (1650)
• Inwijdinge van 't Stadhuis t'Amsterdam (1655)
• Het stockske van Joan van Oldenbarnevelt (1657)
• Zeemagazyn (1658)
• Wildzang (1660)
• Toneelschilt oft Pleitrede voor het toneelrecht (1661)
• Bespiegelingen van Godt en Godtsdienst (1662)
• Joannes de Boetgezant (1663)
• De Heerlijckheid der Kercke (1663)
• Uitvaert van Maria van den Vondel (1668)

Dramaty

• Het Pascha ofte de Verlossing Israels uit Egypten (1610)
• Hiërusalem verwoest (1620)
• Palamedes of Vermoorde Onnooselheijd (1625)
• Jozef of Sofompaneas (1635)
• Gijsbrecht van Aemstel (1637)
• Maeghden (1639)
• Gebroeders (1640)
• Joseph in Dothan (1640)
• Joseph in Egypten (1640)
• Peter en Pauwels (1641)
• Maria Stuart of Gemartelde Majesteit (1646)
• Leeuwendalers, lantspel (1647)
• Salomon (1648)
• Lucifer (1654)
• Salmoneus (1657)
• Jeptha of Offerbelofte (1659)
• David in Ballingschap (1660)
• David hersteld (1660)
• Samson of Heilige wraak (1660)
• Adonias of Rampsalighe kroonzucht (1661)
• Batavische gebroeders of Onderdruckte vryheit (1663)
• Faëton of Reuckeloze stoutheit (1663)
• Adam in Ballingschap of Aller treurspelen Treurspel (1664)
• Zunchin of Ondergang der Sineesche heerschappije (1667)
• Noah of Ondergang der eerste wereld (1667)

Krótkie wiersze

• 1627 – Bruyloftbed van Pieter Cornelisz. Hooft en Helionora Hellemans
• 1633 – Kinder-lyck (naar aanleiding van het overlijden van zijn zoon Constantijn)
• 1668 – Uitvaert van Maria van den Vondel

Przekład

Fragment poematu Nurty Reny ukazał się po polsku w tłumaczeniu Wł. Trąmpczyńskiego w antologii Piotra Chmielowskiego i Edwarda Grabowskiego Obraz literatury powszechnej^[2].

Przypisy