Kalendarium II wojny światowej

Kalendarium II wojny światowej

Wojna w Europie

Wojna w Afryce Północnej

1940

  • 10 czerwca – Włochy wypowiedziały wojnę Francji i Wielkiej Brytanii.
  • 18 czerwca – armia włoska rozpoczęła inwazję na Somali Francuskie.
  • 28 czerwca – namiestnik włoskiej Libii marszałek Italo Balbo zginął w wyniku omyłkowego zestrzelenia jego samolotu przez własną obronę przeciwlotniczą.
  • 3-5 lipca – marynarka brytyjska zniszczyła zespół floty francuskiej w bazie Mers el-Kebir w Algierii (operacja Catapult).
  • 3 sierpnia – wojska włoskie rozpoczęły inwazję na Somali Brytyjskie.
  • 13 września – armia włoska pod dowództwem marszałka Grazianiego rozpoczęła z terenu Libii atak na Egipt.
  • 16 września – Włosi zajęli miasto Sidi Barrani. Marszałek Graziani wstrzymał włoską ofensywę w celu podciągnięcia zaopatrzenia.
  • 23-25 września – nieudany atak sił brytyjskich i Wolnej Francji na Dakar w Senegalu (operacja Menace).
  • 27 października – 19 listopada – Kampania o Gabon: siły Wolnej Francji i brytyjskie opanowały Gabon.
  • 7 grudnia – wojska alianckie zaatakowały siły włoskie w zachodnim Egipcie i wschodniej Libii (operacja Compass).
  • 10 grudnia – początek brytyjskiej ofensywy pod dowództwem gen. Archibalda Wavella przeciwko wojskom włoskim, którego efektem było wyparcie ich z Cyrenajki i niemal całkowite zniszczenie włoskiej Grupy Armii Libia.

1941

1942

  • 21 stycznia – rozpoczęła się niemiecko-włoska kontrofensywa w Cyrenajce.
  • 5 maja – rozpoczęła się bitwa o Madagaskar.
  • 26 maja:
  • 11 czerwca – taktyczne zwycięstwo wojsk Osi w bitwie o Bir Hakeim w Libii.
  • 20 czerwca – Niemcy rozpoczęli atak na Tobruk.
  • 21 czerwca – wojska niemieckie gen. Rommla wkroczyły do zdobytego Tobruku.
  • 23 czerwca – wojska niemieckie feldmarszałka Rommla dotarły do granicy egipskiej.
  • 1 lipca – rozpoczęła się I bitwa pod El Alamein, zakończona sytuacją patową.
  • 22 lipca – nieudany atak wojsk brytyjskich na pozycje włoskie w Libii. Alianci stracili 146 czołgów, a 1400 żołnierzy wzięto do niewoli. Straty włoskie były znikome.
  • 27 lipca – zakończyła się I bitwa pod El Alamein, której skutkiem było zatrzymanie ofensywy Afrika Korps na Aleksandrię.
  • 30 sierpnia – rozpoczęła się bitwa pod Alam Halfa, na południowy wschód od El Alamein w Egipcie.
  • 12 września – o godzinie 22 niemiecki okręt podwodny U-156 zatopił u wybrzeży Afryki Zachodniej brytyjski statek „Laconia” ze 136-osobową załogą, 80 cywilami, 268 brytyjskimi żołnierzami oraz 1800 włoskimi jeńcami strzeżonymi przez 160 żołnierzy polskich.
  • 23 października – uderzenie brytyjskiej 8 Armii pod dowództwem gen. Bernarda Law Montgomery’ego na oddziały Afrika Korps przeważyło szalę zwycięstwa w II bitwie pod El Alamein na stronę aliantów.
  • 5 listopada – koniec II bitwy pod El Alamein, odwrót Afrika Korps.
  • 6 listopada – zwycięstwo Brytyjczyków nad wojskami Francji-Vichy i japońską flotą w bitwie o Madagaskar.
  • 8 listopada – lądowanie wojsk amerykańsko-brytyjskich w portach Francuskiej Afryki Zachodniej (operacja Torch).
  • 12 listopada – po klęsce pod El Alamein wojska niemieckie i włoskie opuściły Tobruk.

1943

  • 14 stycznia – początek konferencji alianckiej w Casablance.
  • 23 stycznia – ewakuacja niemieckiej Armii Pancernej Afryka z Trypolisu i początek odwrotu w kierunku Tunezji.
  • 24 stycznia – zakończyła się konferencja w Casablance, na której ustalono, że wojna będzie prowadzona aż do bezwarunkowej kapitulacji państw Osi.
  • 14 lutego – rozpoczęła się niemiecko-włoska ofensywa w Tunezji, która doprowadziła do bitwy o przełęcz Kasserine.
  • 25 lutego – zwycięstwo wojsk włosko-niemieckich w bitwie na przełęczy Kasserine.
  • 9 marca – feldmarszałek Erwin Rommel przekazał dowództwo Grupy Armii Afryka generałowi Hansowi Jürgenowi von Arnimowi, a sam udał się na urlop zdrowotny.
  • 7 maja – wojska brytyjskie wyzwoliły Tunis.
  • 13 maja – kapitulacja ostatnich oddziałów niemiecko-włoskich w Afryce.

Wojna w Azji i na Pacyfiku

1937

  • 7 lipca – incydent na moście Marco Polo w Fengtai, południowym przedmieściu Pekinu.
  • Początek lipca – rozpoczęła się bitwa pod Tiencinem.
  • Początek sierpnia – zakończyła się bitwa pod Tiencinem.
  • Sierpień – operacja Chahar.
  • Sierpień – rozpoczęła się operacja zajęcia linii kolejowej z Tiencinu do Pukou.
  • Sierpień – rozpoczęła się operacja zajęcia linii kolejowej z Pekinu do Hankou.
  • 13 sierpnia – rozpoczęła się bitwa pod Szanghajem.
  • 1 września – rozpoczęła się bitwa pod Taiyuan.
  • 13 września – rozpoczęła się bitwa pod Xinkou.
  • 9 listopada – zakończyła się bitwa pod Taiyuan.
  • 11 listopada – zakończyła się bitwa pod Xinkou.
  • 26 listopada – zakończyła się bitwa pod Szanghajem.
  • Grudzień – zakończyła się operacja zajęcia linii kolejowej z Pekinu do Hankou.
  • 9 grudnia – rozpoczęła się bitwa pod Nankinem.
  • 13 grudnia – armia japońska zdobyła Nankin, który stał się stolicą marionetkowego państwa chińskiego. Żołnierze rozpoczęli masakrę ludności cywilnej.

1938

  • 31 stycznia – zakończyła się bitwa pod Nankinem.
  • 24 marca – rozpoczęła się bitwa pod Xuzhou i bitwa pod Tai’erzhuang.
  • 7 kwietnia – zakończyła się bitwa pod Tai’erzhuang.
  • 1 maja – zakończyła się bitwa pod Xuzhou.
  • 10 maja – rozpoczęła się operacja Amoy.
  • 12 maja – zakończyła się operacja Amoy.
  • 11 czerwca – rozpoczęła się bitwa pod Wuhan.
  • Październik – rozpoczęła się operacja Canton.
  • 27 października – zakończyła się bitwa pod Wuhan.
  • Grudzień – zakończyła się operacja Canton.

1939

  • 17 marca – rozpoczęła się bitwa pod Nanchang.
  • 20 kwietnia – rozpoczęła się bitwa pod Suizhou i Zaoyang.
  • 9 maja – zakończyła się bitwa pod Nanchang.
  • 24 maja – zakończyła się bitwa pod Suizhou i Zaoyang.
  • 20 sierpnia – Sowieci przerzucili znaczne siły na front dalekowschodni i rozpoczęli atak na Japończyków.
  • 13 września – rozpoczęła się bitwa pod Changsha.
  • 15 września – ZSRR podpisał rozejm z Japonią.
  • 8 października – zakończyła się bitwa pod Changsha.
  • 15 listopada – rozpoczęła się bitwa o południowe Kuangsi.

1940

1941

1942

1943

1944

1945

  • 9 stycznia – podczas nalotu na Takao amerykańskie samoloty uszkodziły statek „Enoura Maru”, zabijając około 300 amerykańskich jeńców wojennych.
  • 27 stycznia – została odblokowana tzw. Droga Birmańska, łącząca pozycje zajmowane przez wojska alianckie i chińskie.
  • 28 stycznia – z japońskiego obozu jenieckiego w Sandakanie na Borneo wyruszył pierwszy marsz śmierci.
  • 29 stycznia – do portu Moji zawinął japoński piekielny statekBrazil Maru”. W czasie piętnastodniowego rejsu z Formozy zmarła blisko połowa z ponad 900 przewożonych w jego ładowniach amerykańskich jeńców.
  • 3 lutego – rozpoczęła się bitwa o stolicę Filipin Manilę.
  • 5 lutego – wojska amerykańskie zajęły stolicę Filipin Manilę.
  • 16 lutego – rozpoczęła się bitwa o wyspę Corregidor.
  • 19 lutego – oddziały amerykańskie wylądowały na wyspie Iwo Jima.
  • 23 lutego – Amerykanie zatknęli swoją flagę na japońskiej wyspie Iwo Jima.
  • 23/24 lutego – w nocy na Tokio zrzucone zostały pierwsze amerykańskie bomby zapalające, niszcząc około 2 km² miasta.
  • 24 lutego – amerykańskie oddziały piechoty zdobyły zaciekle bronione przez Japończyków wzgórze Suribachi na wyspie Iwo Jima.
  • 26 lutego – zwycięstwo wojsk amerykańskich w bitwie o Corregidor na Filipinach.
  • 3 marca – wojska amerykańskie wyzwoliły stolicę Filipin Manilę.
  • 9 marca/10 marca – w nocy 279 bombowców B-29 przeprowadziło nalot dywanowy na Tokio, zrzucając 1650 ton bomb zapalających na drewnianą zabudowę miasta. W wyniku powstałej burzy ogniowej zginęło ok. 120 tys. osób (niektóre dane mówią nawet o prawie 200 tys. ofiar).
  • 11 marca – nieudany japoński atak na główne kotwicowisko okrętów alianckich na wodach atolu Ulithi na Karolinach, przeprowadzony przez 24 samoloty-kamikaze i 6 ciężkich łodzi latających, które miały zbombardować okręty przeciwnika.
  • 17 marca – w japońskim Kobe po amerykańskim nalocie bombowym wybuchła burza ogniowa pochłaniając ponad 8 tys. ofiar.
  • 19 marca – 724 marynarzy zginęło, a 265 zostało rannych w wyniku japońskiego ataku bombowego na lotniskowiec USS Franklin.
  • 21 marca – alianci zdobyli Mandalay w Birmie.
  • 25 marca – koniec japońskiego oporu na Iwo Jimie.
  • 26 marca – zakończyła się bitwa o Iwo Jimę. Z liczącego około 21 tys. żołnierzy japońskiego garnizonu do niewoli oddało się zaledwie 200. W walkach o wyspę zginęło 7 tys. żołnierzy amerykańskich, a 19 tys. zostało rannych.
  • 27 marca – w Birmie wybuchło powstanie antyjapońskie.
  • 28 marca – wojska amerykańskie wyzwoliły Talisay na filipińskiej wyspie Cebu.
  • 1 kwietnia – o godz. 8.30 czasu miejscowego rozpoczęła się inwazja wojsk amerykańskich na Okinawę.
  • 7 kwietnia – w czasie bitwy o Okinawę lotnictwo amerykańskie zatopiło pancernik japoński Yamato i niszczyciel Hamakaze.
  • 3 maja – Japończycy skapitulowali w Rangunie.
  • 14 maja – w wyniku amerykańskiego nalotu bombowego spłonął zamek w japońskiej Nagoi.
  • 16 maja – brytyjska 26. Flotylla Niszczycieli zatopiła w cieśninie Malakka japoński ciężki krążownikHaguro”. Zginęło około 900 członków załogi.
  • 26 maja – 464 amerykańskie bombowce B-29 dokonały nalotu bombowego na Tokio.
  • 10 czerwca – oddziały australijskie wylądowały w Brunei na Borneo. Tego samego dnia japońscy żołnierze zamordowali 44 alianckich jeńców w rejonie Miri.
  • 13 czerwca – w Japonii rozwiązano Stowarzyszenie Wspierania Władzy Cesarskiej.
  • 18 czerwca – filipińska wyspa Mindanao została wyzwolona spod okupacji japońskiej.
  • 21 czerwca – wojska amerykańskie zdobyły Okinawę.
  • 24 lipca – poddały się ostatnie stawiające opór jednostki japońskie na Okinawie.
  • 6 sierpnia – o godz. 8.15 czasu miejscowego eksplodowała bomba atomowa zrzucona przez amerykański bombowiec B-29 na japońskie miasto Hiroszima.
  • 8 sierpnia – pomimo podpisanego w dniu 13 kwietnia 1941 roku paktu o neutralności, Związek Radziecki wypowiedział Japonii wojnę.
  • 9 sierpnia – o godz. 0.10 czasu miejscowego Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę w Mandżurii przeciwko japońskiej Armii Kwantuńskiej.
  • 9 sierpnia – o godz. 11.01 czasu miejscowego bombowiec amerykański zrzucił drugą bombę atomową. Celem było japońskie miasto Nagasaki.
  • 15 sierpnia – cesarz Japonii Hirohito ogłosił osobiście przez radio kapitulację kraju.
  • 19 sierpnia – japońska delegacja w bombowcu Mitsubishi G4M ląduje na wyspie Iwo Jima w celu podpisania kapitulacji.
  • 22 sierpnia – dowódca Armii Kwantuńskiej podpisał kapitulację.
  • 2 września – o godz. 10.30 czasu miejscowego, w Zatoce Tokijskiej na pokładzie amerykańskiego pancernika Missouri minister spraw zagranicznych Japonii – Shigemitsu i generał Umezu – szef japońskiego Sztabu Generalnego podpisali akt bezwarunkowej kapitulacji Japonii. Ze strony aliantów akt podpisał generał Douglas MacArthur.
  • 4 września – garnizon japoński na atolu Wake poddał się Amerykanom.
  • 9 września – skapitulowała armia japońska w Chinach.
  • 24 września – skapitulowały ostatnie garnizony japońskie na Pacyfiku oraz na kontynencie.