Kazimierz Laskowski (sportowiec)

Kazimierz Laskowski

major
Data i miejsce urodzenia	7 listopada 1899 Troick
Data i miejsce śmierci	20 października 1961 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	od 1918
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	14 Pułk Piechoty 44 Pułk Piechoty 95 Pułk Piechoty
Stanowiska	dowódca plutonu dowódca kompanii
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Późniejsza praca	po kierownika Katedry Szermierki, Boksu i Strzelectwa Sportowego w AWF Warszawa
Odznaczenia

Kazimierz Laskowski^[a] h. Korab, ps. „Kazik” (ur. 7 listopada 1899 w Troicku, zm. 20 października 1961 w Warszawie) – polski sportowiec, zawodnik, instruktor, trener, sędzia oraz działacz społeczny i popularyzator sportu oraz wychowania fizycznego, major Wojska Polskiego.

Kazimierz Laskowski w młodości

Kazimierz Laskowski jako sędzia bokserski

Kazimierz Laskowski jako trener reprezentacji w 1959

Rodzina

Jego dziadkowie brali udział w powstaniu styczniowym. Był czwartym dzieckiem inżyniera-technologa Wacława Jacka i Marii Joanny z Missunów. Ojciec zesłany został na Syberię za udział w zamachu na cara Aleksandra III^[2]. Miał brata Ottona. Był dwukrotnie żonaty – pierwszy raz w 1929 z Amelią Gabrielą Pawicką (z Podczaskich), która w okresie międzywojennym była znaną florecistką, kierowała referatem kobiecym w PZSz; drugi raz z Marią Teresą z Rychterów. Z drugą żoną miał dwóch synów: Kazimierza Wacława (ur. 1952) i Wacława Ottona (ur. 1955).

Nauka

Uczył się początkowo w domu rodzinnym, a następnie w gimnazjach: w Troicku (1910–1911), Witebsku (1911–1914) oraz w Gimnazjum Towarzystwa Ziemi Mazowieckiej w Warszawie przy ulicy Klonowej (1914–1918)^[3].

Od 20 października 1921 uczestniczył w pierwszym kursie dla nauczycieli wychowania fizycznego zorganizowanym wspólnie przez Centralną Wojskową Szkołę Gimnastyki i Sportów oraz Studium Wychowania Fizycznego przy Uniwersytecie Poznańskim, który ukończył we wrześniu 1922^[4]. Był w tym czasie uczniem Eugeniusza Nowaka (boks) oraz Gollinga i Leopolda Talglera (szermierka).

W 1923 dokończył edukację ogólną zdając maturę w gimnazjum w Równem.

W latach 1924–1938 odbywał studia i staże na uczelniach i w ośrodkach sportowych Francji, Włoch, Węgier, Niemiec i Holandii, poznając u źródła teorię, metodykę i praktykę nauczania sportów walki (boks, savate, jujutsu, szermierka) oraz dodatkowo ratownictwa wodnego. Doskonalił własne umiejętności (technikę i taktykę walki) trenując w Salle de Boxe Leclerca w Paryżu (m.in. z Emile Romerio) czy biorąc lekcje u takich sław szermierczych jak: Luigi Barbasett, Aldo Nadi, Italo Santelli, Rakossy czy László Borsody.

Formalne wykształcenie wyższe uzupełnił po II wojnie światowej zdając w 1950 egzamin magisterski, jako ekstern^[5].

Służba wojskowa i praca

Podstawowe przeszkolenie wojskowe zdobył w warszawskim gnieździe Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, którego był członkiem od 1916. Brał udział w rozbrajaniu Niemców jesienią 1918. 9 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego Skierowany do Szkoły Podchorążych Piechoty (Ostrów Mazowiecka i Warszawa) – klasa H, którą ukończył 24 czerwca 1919. Został mianowany podporucznikiem 1 lipca 1919. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 jako dowódca plutonu 7 kompanii w 14 pułku piechoty, a następnie dowódca plutonu i kompanii w 44 pułku Strzelców Kresowych. Wyróżnił się 14 lipca 1920 w starciu pod Kuszlinem na Ukrainie za co został odznaczony Krzyżem Walecznych. 1 stycznia 1923 został awansowany do stopnia porucznika (ze starszeństwem z dniem 1 grudnia 1920).

W latach 1922–1923 był instruktorem boksu i szermierki w Centralnej Wojskowej Szkole Gimnastyki i Sportów w Poznaniu.

Od 1923 do 1926 r. pełnił funkcje instruktora, pomocnika kierownika i kierownika wychowania fizycznego w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. Równolegle był instruktorem sportu w Państwowym Instytucie Wychowania Fizycznego. Lata 1926–1929 spędził ponownie w Poznaniu jako instruktor i kierownik kursu szermierki w CWSGiS^[6]. W 1929 przeniesiony wraz z kadrą CWSGiS do Warszawy nauczał szermierki, boksu, walki wręcz i ratownictwa wodnego w CIWF (później AWF). W grudniu 1929 otrzymał z nadania PUWFiPW jako pierwszy w Polsce tytuł fechmistrza amatora (wraz z Adamem Papée) i wszedł w skład komisji egzaminacyjnej dla kandydatów na fechmistrzów. W 1930 został kierownikiem dwuletnich kursów fechmistrzowskich zorganizowanych na terenie CIWF. W latach 1931–1939 prowadził dział wychowania fizycznego i sportu w wydawanej przez brata Ottona Laskowskiego Encyklopedii Wojskowej. Był także autorem wielu artykułów dotyczących sportu i wychowania fizycznego w czasopismach specjalistycznych i ogólnotematycznych. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 20. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[7][8]. W marcu 1939 pełnił służbę w Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie na stanowisku dowódcy kompanii szermierzy oddziału wojskowego^[9].

W kampanii wrześniowej dowodził 2. kompanią strzelecką rezerwowego 95 pułku piechoty, w składzie 39 Dywizji Piechoty Rezerwowej. 27 września 1939 dostał się do niewoli niemieckiej, w której przebywał do 2 maja 1945. Większość czasu spędził w Oflagu II C Woldenberg. W obozie był członkiem Koła Nauczycieli WF, inicjatorem prowadzenia wszechstronnych ćwiczeń fizycznych wśród jeńców, a także organizatorem zawodów bokserskich. W ramach tajnej działalności wyszkolił około 200 jeńców w walce wręcz.

Uwolniony przez oddziały armii amerykańskiej pozostał na terenie Niemiec przyjmując pracę na rzecz UNRRA. W latach 1945–1946 był komendantem OXFORD CAMP – obozu dla tzw. Dipisów narodowości litewskiej, łotewskiej i estońskiej w brytyjskiej strefie okupacyjnej.

Od połowy 1946 przeszedł do Polskiej Misji Wojskowej, a następnie Konsulatu RP w Berlinie, jako kierownik referatu transportowego oraz przedstawiciel Polski w Zjednoczonej Egzekutywie Repatriacyjnej przy Sojuszniczej Radzie Kontroli Niemiec^[5]. Wrócił do kraju w maju 1948 w stopniu majora. W grudniu 1948 skierowany do pracy w Komendzie Głównej PO „Służba Polsce”. W grudniu 1949 przeniesiony do AWF w Warszawie, początkowo jako adiunkt Działu Ciężkiej Atletyki, następnie adiunkt Ośrodka Metodycznego Wydziału Wojskowego AWF^[5]. Od końca 1950 kierował początkowo tzw. „Działem”, a następnie Zakładem Szermierki i Boksu. Ostateczne w styczniu 1954 objął stanowisko p.o. kierownika Katedry Szermierki, Boksu i Strzelectwa Sportowego i Kierownika Zakładu Szermierki (z tytułem zastępcy profesora), które pełnił do października 1961^[6]. Jednocześnie w latach 1951–1960 był kierownikiem wyszkolenia szermierczego ZG AZS.

Kariera sportowa

Początki

Sport zaczął uprawiać czynnie od 1916. Próbował swych sił w wielu dyscyplinach (lekkoatletyka, strzelectwo, pięciobój nowoczesny, a nawet rugby) jednak największe sukcesy osiągnął w szermierce i boksie. Zaczynał w Warszawskim Kole Sportowym w Parku Agrykola (sekcje: lekkiej atletyki, boksu i szermierki). Jego pierwszymi nauczycielami byli: Henryk Jeziorowski, Stanisław Budny i Stanisław Szczepkowski^[10].

Bokser

Jako pięściarz stoczył oficjalnie 27 walk, z których 3 zremisował, a pozostałe wygrał^[11]. Był autorem pierwszego k.o. oglądanego na publicznych zawodach w Polsce (zorganizowanych przez YMCA jeszcze przed powstaniem PZB), pokonując w Warszawie w 1922 gdańszczanina Eingebauera. W 1925 wywalczył tytuł mistrza Wojska Polskiego w wadze półśredniej. W 1926 roku zakończył karierę zawodniczą.

Szermierz

Pierwszy sukces szermierczy osiągnął na Mistrzostwach juniorów Warszawy w 1917, zajmując pierwsze miejsce. W 1923 r. zajął 3. miejsce w szabli i szpadzie na Akademickich Mistrzostwach Polski. W następnym roku wywalczył 3. miejsce w szpadzie na pierwszych Akademickich Mistrzostwach Świata (Warszawa). Zwyciężał w turniejach klasyfikacyjnych. W latach 1923–1937 był wielokrotnym mistrzem i wicemistrzem Wojska Polskiego (w grupie oficerskiej) we wszystkich trzech broniach. Trzy razy zdobył tytuł Mistrza Polski (1929 – szpada; 1930 – szabla; 1931 – szpada), 3 razy był wicemistrzem (1928 – szabla; 1929 – floret; 1930 – szpada), 1 raz wywalczył 3. miejsce (1929 – szabla) – na 5 startów. Reprezentant Polski w latach 1927–1930. W 1928 r. jako członek polskiej drużyny szablowej zdobył na Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie brązowy medal^[6]. W 1930 na Mistrzostwach Europy w Liège wywalczył wraz z drużyną w składzie: Tadeusz Friedrich, Kazimierz Laskowski, Leszek Lubicz-Nycz, Adam Papée, Władysław Segda, Kazimierz Szempliński, Jerzy Zabielski 3. miejsce w turnieju szabli^[6]. W tym samym roku w Ostendzie na Wojskowych Mistrzostwach Europy został indywidualnym wicemistrzem w szabli, podczas gdy polska drużyna szablowa w składzie: K. Laskowski, L. Lubicz-Nycz, W. Segda, K. Szempliński i J. Zabielski zajęła kolejny raz 3. miejsce. Od 1931 w konflikcie z władzami PZSz kwestionującymi jego statut amatora^[12]. Zawieszony w prawach członka drużyny narodowej, wystąpił na początku 1932 z PZSz i do wybuchu II wojny światowej brał udział tylko w krajowej rywalizacji szermierzy wojskowych. Powtórnie członek PZSz od 1949, jako pięćdziesięciolatek wrócił do czynnego uprawiania szermierki. W latach 1949–1952 zdobywał wraz z drużyną CWKS Legia Warszawa tytuły wicemistrzowskie w szabli i szpadzie. W 1950 w turnieju indywidualnym Mistrzostw Polski w szermierce w zapomnianej dzisiaj konkurencji – walce na bagnety – zajął 4. miejsce^[13].

Inne sporty

W latach 20. grał w rugby. W 1926 został wicemistrzem Wojska Polskiego w pięcioboju nowoczesnym.

Kluby

W trakcie wieloletniej kariery zawodniczej reprezentował najczęściej barwy CWSGiS, Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie oraz AZS Warszawa. Był także zawodnikiem klubów: YMCA, Pentatlon, poznańskiego AZS (krótko), Orzeł Biały, K.S. Cestes i CWKS Legia Warszawa (w okresie powojennym)^[14]. Kilkakrotnie wystąpił jako niezrzeszony. Po 1952 roku zajmował się już tylko pracą naukową (liczne publikacje) i szkoleniowo-dydaktyczną.

Kariera działacza

Brał udział w wielu wydarzeniach o kapitalnym znaczeniu dla rozwoju sportu w Polsce. W okresie międzywojennym był działaczem PZB i AZS. W 1922 uczestniczył w uroczystej akademii szermierczej we Lwowie, po której doszło do utworzenia Polskiego Związku Szermierczego. 2 grudnia 1923 wziął udział w historycznym zebraniu na którym powołano Polski Związek Bokserski. Został sekretarzem pierwszego zarządu PZB. W 1925 reprezentował PZB na międzynarodowym kongresie ówczesnej federacji bokserskiej (FIBA) w Sztokholmie (jednocześnie opiekując się jedynym reprezentantem Polski na bokserskich mistrzostwach Europy – Zygfrydem Wendem). W latach 1927–1928 współuczestniczył w przygotowaniach drużyny bokserskiej do Igrzysk IX Olimpiady w Amsterdamie. Przez wiele lat pełnił funkcję sędziego na zawodach bokserskich i turniejach szermierczych. Powtórnie zaangażował się w działalność społeczną po powrocie do kraju w 1948. Od końca 1949, był przewodniczącym sekcji szermierczej Stołecznego Komitetu Kultury Fizycznej (komisje: szkoleniowa, sędziowska, trenerska), przewodniczącym Rady Trenerów GKKF oraz członka zarządu PZSz (przewodniczący Wydziału Spraw Sędziowskich) i sędziego szermierczego klasy międzynarodowej.

Osiągnięcia metodyczne, dydaktyczne i trenerskie

Był jednym z pionierów nauczania boksu i innych sztuk walki w Polsce. Jego uczniami w okresie międzywojennym byli między innymi pięściarze: Piotr Mizerski, Julian Neuding, Marian Reutt i Zygfryd Wende. On też odkrył talent Edwarda Fiszmajstra, dla którego wymyślił znany na ringach całego świata pseudonim Ran. Współtworzył polską szkołę szermierki, kładąc duży nacisk na technikę i taktykę walki. Opracował polskie nazewnictwo szermiercze, programy nauczania i treningu, organizowania zawodów oraz zasady sędziowania. Był wychowawcą licznego zastępu zawodników, trenerów i fechmistrzów. Do grupy jego wychowanków należeli m.in.: Adolf Czypionka, Zygmunt Fokt, Władysław Kurpiewski, Eugeniusz Kaźmierski, Stanisław Kruciński, Andrzej Piątkowski, Barbara Ryszel-Orzechowska, Zbigniew Skrudlik, Włodzimierz Strzyżewski, Antoni Taranda. Prowadzona przez niego sekcja szermiercza AZS (Warszawa) zajmowała w latach 1953–1960 miejsca w pierwszej trójce we wszystkich broniach w Drużynowych Mistrzostwach Polski. Zorganizował profesjonalne nauczanie ratownictwa wodnego.

Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 59A-1-17).

Grób mjra Kazimierza Laskowskiego na cmentarzu Bródnowskim

Publikacje

Był autorem wielu prac z różnych dziedzin sportu, w tym:

• Boks, Główna Księgarnia Wojskowa (1932)
• Samoobrona w 17 chwytach, Główna Księgarnia Wojskowa (1934)
• Nauczanie szermierki na szable, CIWF (1935)
• Ratowanie tonących, Główna Księgarnia Wojskowa (1939)
• Walka wręcz, Wydawnictwo Ministerstwa Spraw Wojskowych (1939)
• Tablice współzależności wszystkich możliwych działań szermierczych GKKF (1950)
• Definicje pojęć i działań szermierczych, GKKF (1950)
• Sportowa szermierka na bagnety, GKKF (1951)
• Historia Szermierki, AWF (1953)
• Historyczny szkic rozwoju szermierki (maszynopis, 1950–1956–1957)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych nr 7865^[10]
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi (dwukrotnie: po raz pierwszy 10 listopada 1928^[15])
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”
• Odznaka „Zasłużony Olimpijczyk”
• Złota odznaka AZS

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 235, 392, 1368.
• Akademia Wychowania Fizycznego 1929–1959, Księga pamiątkowa, redakcja pod przewodnictwem Zygmunta Gilewicza, Warszawa 1960.
• Polski Słownik Biograficzny, T. XVI, Wrocław – Warszawa – Kraków 1971, s. 529–530, ISBN 83-04-03499-9.
• Piechota Polska 1939–1945, Zeszyt Nr 13, redakcja pod przewodnictwem dr Tadeusza Kryska-Karskiego, Londyn 1973, s. 19–20, 24–25.
• Jan Bilewski, Wychowanie fizyczne i sport, [w:] Oflag IIC Woldenberg, redakcja zbiorowa, Warszawa 1984, s. 312, ISBN 83-05-11162-8.
• Mała Encyklopedia Sportu, KajetanK. Hądzelek (red.), TadeuszT. Adelt, t. 2, Warszawa: Sport i Turystyka, 1987, s. 54–55, ISBN 83-217-2565-1, ISBN 83-217-2564-3, OCLC 749381373 .
• Maciej Łuczak, Szermierka w Polsce w latach 1945–1989, monografia nr 348, AWF-Poznań 2002.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• RyszardR. Wryk RyszardR., Sport Olimpijski w Polsce 1919–1939, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2006, s. 218–221, ISBN 83-7177-278-5, ISBN 83-921889-4-2, OCLC 69274661 .
• Ryszard Wryk: Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Nauka i Innowacje, 2015, s. 369–372. ISBN 978-83-64864-22-3.
• Akta personalne Kazimierza Laskowskiego, Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie (sygn. 1386, KW sygn. 12705).
• Akta personalne Kazimierza Laskowskiego, Archiwum Uczelniane Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.
• Zespół akt Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie [AAN/II 52], Archiwum Historyczne m. st. Warszawy, oddział w Otwocku.

Linki zewnętrzne

• Sylwetka w portalu olimpijskim PKOl