Kombatant
Kombatant – członek regularnych formacji wojskowych lub ruchu oporu biorący czynny udział w walce[1].
W znaczeniu potocznym jest to weteran, czyli były żołnierz, partyzant lub uczestnik ruchu oporu, towarzysz broni[2][1].
Słowo pochodzi z języka francuskiego[1].
Prawo konfliktów zbrojnych
Każdy kombatant, który znajdzie się we władzy strony przeciwnej, staje się jeńcem wojennym[3].
Chociaż wszyscy kombatanci są zobowiązani do przestrzegania przepisów prawa międzynarodowego, mających zastosowanie w konfliktach zbrojnych, naruszenia tych przepisów nie pozbawiają kombatanta prawa do traktowania go jako kombatanta albo – gdy znajdzie się we władzy strony przeciwnej – prawa do traktowania go jako jeńca wojennego[3].
Dla wzmocnienia ochrony ludności cywilnej przed skutkami działań wojennych kombatanci są zobowiązani do odróżniania się od ludności cywilnej w czasie, gdy biorą udział w ataku lub w wojskowej operacji przygotowawczej do ataku[3].
Kombatanci w Polsce
Według polskiej ustawy o kombatantach, kombatantami są osoby, które brały udział w wojnach, działaniach zbrojnych i powstaniach narodowych, wchodząc w skład formacji wojskowych lub organizacji walczących o suwerenność i niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.
W świetle tej ustawy kombatantami nie są m.in. osoby, które:
- kolaborowały z okupantem sowieckim w latach 1939–1941,
- kolaborowały z okupantem niemieckim w latach 1939–1945,
- pracowały w latach 1944–1956 w organach zwalczających organizacje oraz osoby działające na rzecz suwerenności i niepodległości Polski:
- w NKWD lub innych organach represji Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
- w strukturach Urzędów Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej, a także nadzorujących je komórkach jednostek zwierzchnich,
- w jednostkach organizacyjnych lub na stanowiskach związanych ze stosowaniem represji:
- w organach prokuratury i prokuraturze wojskowej,
- w sądownictwie powszechnym lub wojskowym,
- w służbie więziennej,
- dla organów bądź jednostek organizacyjnych PPR lub PZPR.
Polskim urzędem centralnej administracji rządowej, powstałym 1991 roku w celu zapewnienia kombatantom oraz ofiarom represji wojennych i okresu powojennego XX w. niezbędnej pomocy i opieki oraz należnego im szacunku i pamięci jest Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Przypisy
- ↑ a b c kombatant, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-07-07].
- ↑ kombatant, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-07-07].
- ↑ a b c Protokół dodatkowy do Konwencji genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 r., dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych (II protokół dodatkowy) z dnia 8 czerwca 1977 roku, s. 460–461.
Bibliografia
- Leksykon wiedzy wojskowej. Marian Laprus (red.). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 169–170. ISBN 83-11-06229-3.
- Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1858)
- Słownik Wyrazów Obcych: kombatant
- Historia polskiego ustawodawstwa kombatanckiego
- Agnieszka Szpak, Dopuszczalność pozbawienia życia kombatanta w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego
- Patrycja Grzebyk, Pojęcia „osoba cywilna” oraz „bezpośredni udział w działaniach zbrojnych”