Korpus Kadetów Nr 1
 Odznaka 1 Korpusu Kadetów | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Święto | 2 czerwca |
| Nadanie sztandaru | 3 maja 1923 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | ppłk Stanisław Hlawaty |
| Ostatni | ppłk Stanisław Daniluk |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Podległość | Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowego Ministerstwa Spraw Wojskowych |
Korpus Kadetów Nr 1 Marszałka Józefa Piłsudskiego (KK-2) – korpus kadetów Wojska Polskiego II RP.
Historia
Tuż po zakończeniu I wojny światowej w listopadzie 1918 na bazie Wojskowej Wyższej Szkoły Realnej w Łobzowie wojska austriackich zorganizowana została Szkoła Podchorążych[1]. Szkoła podporządkowana była Ministrowi Spraw Wojskowych poprzez Departament Szkolnictwa Wojskowego. 25 lipca 1919 Minister Spraw Wojskowych przemianował Szkołę Podchorążych na Korpus Kadetów[2]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 54 starszych kadetów zgłosiło się ochotniczo na front[3]. Kadeci uczestniczyli także w powstaniach śląskich[3]. W III powstaniu śląskim polegli kadeci KK1[4][5]. Przy siedzibie KK1 we Lwowie ustanowiono pomnik ku czci kadetów poległych w walkach o wyzwolenie Górnego Śląska[6].
W 1921 korpus został przeniesiony do garnizonu Lwów i umieszczony w budynkach byłej austriackiej wojskowe szkoły kadeckiej[1]. Szkoła mieściła się przy ulicy Kadeckiej we Lwowie[1]. W połowie lat 20. Korpus Kadetów pozostawała pod zarządem i kontrolą Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego[1].
Działalność Korpusu Kadetów Nr 1 został oparty na statucie organizacyjnym, wydanym w Dzienniku Rozkazów MSWoj. nr 33/22 i 26/25 oraz na regulaminie bazującym na tradycjach Szkoły Rycerskiej i Korpusu Kadetów z czasów Księstwa Warszawskiego[1]. W 1926 w szkole funkcjonowało 10 oddziałów klas IV-VIII o typie matematyczno-przyrodniczym[1]. Absolwenci Korpusu Kadetów Nr 1 mieli prawo ubiegać się o wstęp na studia uniwersyteckie bądź do kształcenia w szkołach oficerskich[1].
3 maja 1923 na placu Mariackim we Lwowie prof. Leon Syroczyński, w imieniu weteranów powstania styczniowego wręczył komendantowi korpusu autentyczną chorągiew powstańczą[3]. Był to sztandar pierwotnie ocalony w powstaniu styczniowym 1863 przez ks. Kazimierza Światopełk-Mirskiego[7][8][9].
Zostało powołane Towarzystwo Przyjaciół Korpusu Kadetów nr 1, którego prezesem był wiceprezydent Lwowa, Wawrzyniec Kubala[10][11]. W ramach szkoły było wydawane czasopismo „Orlęta”.
W westybulu Korpusu 10 listopada 1928 odsłonięto popiersie Marszałka Józefa Piłsudskiego, wykonany przez E. Rajchertównę[12][13]. 17 marca 1933 Marszałek Józef Piłsudski wyraził zgodę na nadania swojego imienia Korpusowi Kadetów Nr 1[3]. W 1935 korpus, dotychczas podległy szefowi Departamentu Piechoty M.S.Wojsk., podporządkowany został szefowi Wojskowego Instytutu Naukowo-Oświatowego M.S.Wojsk.
W latach 30. we lwowskim Korpusie Kadetów powstała kaplica, a w 1938 za zasługi przy jej stworzeniu i opiekę nad nią została odznaczona papieskim orderem Pro Ecclesia et Pontifice żona gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego[14]. Była przyznawana Odznaka Korpusu Kadetów Nr 1, otrzymał ją m.in. powstaniec styczniowy, Antoni Süss[15]. Latem 1930 otrzymał ją Prezydent RP Ignacy Mościcki[16]. Dla niezamożnych kadetów przyznawano stypendium, pokrywane z pensji za Order Virtuti Militari ks. Mieczysława Tarnawskiego[17]. Na 27 maja 1939 zaplanowano Zjazd Absolwentów Korpusu Kadetów we Lwowie z lat 1919-1939[18].
W czasie mobilizacji pod koniec sierpnia 1939 do lwowskiego garnizonu przybył ewakuowany z Rawicza Korpus Kadetów Nr 2[19].
Kadra Korpusu
a.jpg)
c%2c_przemowa_Emila_Go%c5%82og%c3%b3rskiego.jpg)
b.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
- Komendanci KK Nr 1[20]
- ppłk Stanisław Hlawaty (1918–1920)
- ppłk piech. Alfred Jougan (1920-1921)
- mjr Tadeusz Machalski (od X 1921[21])
- ppłk piech. Stanisław Zabielski (do 25 VI 1923[22])
- ppłk / płk art. Władysław Kazimierz Żebrowski (25 VI 1923[22] – VI 1927[23])
- ppłk piech. Stanisław Widacki (VI 1927[24] - V 1929)
- ppłk Antoni Łukasiewicz (p.o. III – VIII 1929)
- ppłk dypl. piech. Kazimierz Florek (VIII 1929 - XI 1933)
- ppłk Franciszek Wielgut (1933-1938)
- ppłk Stanisław Daniluk (1938–1939)
- Dyrektorzy nauk
- urzędnik wojskowy w randze VII Bronisław Piątkiewicz (do 1 X 1920)[25]
- mjr / ppłk Franciszek Wojakowski (1926)[1]
- ppłk Antoni Łukasiewicz
- mjr nauk.-ośw. dr Eugeniusz Wawrzkowicz (p.o. od VIII 1929)
- Oficerowie
- mjr Julian Pileski – kwatermistrz (1927 – 1929)
- kpt. piech. Adam Błotnicki – dowódca kompanii (1926–1930)
- kpt. piech. Emil Kumor
- ppłk Franciszek Lachowicz – dowódca oddziału szkolnego (1926)[1]
- kpt. Aleksander Osipowski
- ks. ppłk Władysław Pilin – rzymskokatolicki kapelan (1926)[1]
- Nauczyciele
- ppłk Feliks Drozd
- Walerian Kwiatkowski
- płk Jerzy Wiktor Lewakowski
- Bronisław Piątkiewicz – dyrektor naukowy
- por. piech. Tadeusz Remer
- por. sap. Marceli Aleksander Remiszewski
- dr Jan Rogowski
- kpt. Jakub Walter
- mjr dr Eugeniusz Wawrzkowicz
- Organizacja i obsada personalna w 1939
Pokojowa obsada personalna szkoły w marcu 1939 roku[26][a]:
- komendant – p.o. ppłk piech. Stanisław Daniluk
- zastępca komendanta – mjr piech. Włodzimierz Andrzej Latawiec
- naczelny lekarz medycyny – mjr dr Stanisław Czynciel
- młodszy lekarz medycyny – por. dr Piotr Władysław Goździk
- II zastępca komendanta (kwatermistrz) – kpt. adm. (piech.) Stanisław Michał Grondalski
- oficer administracyjno-materiałowy – kpt. adm. (piech.) Józef Mieczysław Mosiak[b]
- oficer żywnościowy – kpt. piech. Aleksander Marian Józef Krywald
- oficer gospodarczy – kpt. int. Alfons Karol Ignacy Kapuściński
- kapelan – st. kpl. ks. dr Leon Broel-Plater
- wykładowca fizyki i matematyki – mjr art. Karol Bolesław Szczepanowski
- wykładowca geografii – kpt. adm. (piech.) Roman Sierociński
- wykładowca WF – kpt. piech. Roman Bronisław Nemec
- dowódca 1 kompanii – kpt. adm. (piech.) Józef Bielak
- wychowawca – por. piech. Zbigniew Kazimierz Czekański
- wychowawca – por. piech. Władysław Józef Składzień
- dowódca 2 kompanii – kpt. piech. Karol Andrzej Turek
- wychowawca – kpt. adm. (piech.) Józef Mieczysław Mosiak
- wychowawca – por. piech. Ludwik Karol Drąg
- dowódca 3 kompanii – kpt. adm. (piech.) Stanisław II Zaremba
- wychowawca – kpt. adm. (piech.) mgr Tadeusz Eugeniusz Makuch
- dowódca 4 kompanii – kpt. piech. Andrzej Ludwik Tabaczyński
- wychowawca – kpt. adm. (piech.) Jan I Lasota
- dowódca 5 kompanii – kpt. piech. Edward II Szymański
- wychowawca – kpt. adm. (piech.) Józef Sykstus Czaporowski
- dowódca 6 kompanii – kpt. adm.(piech.) Antoni Józef Jaskorzyński
- wychowawca – kpt. adm. (piech.) Julian Dziurzyński
- odkomenderowany – kpt. lek. Juliusz Feliks Dziurzyński
Kadeci
- Stanisław Bes, porucznik piechoty, matura w 1932
- Karol Chodkiewicz, poległ 21 maja 1921 w bitwie w rejonie Góry Św. Anny
- Czesław Czubryt-Borkowski, generał dywizji, dowódca Wojsk obrony przeciwlotniczej MON
- Jan Grudziński, komandor podporucznik, dowódca ORP Orzeł
- Tadeusz Zygmunt Jeziorowski (matura w 1929)
- Kazimierz Konopasek, dowódca 305 Dywizjonu Bombowego Ziemi Wielkopolskiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
- Tadeusz Kryska-Karski, od 1934
- Wincenty Kwieciński, prymus
- Tadeusz Legeżyński, oficer łączności, major
- Stefan Majchrowski, matura 1927, rotmistrz
- Jan Klemens Mrozowicki, matura 1929, kapitan żeglugi wielkiej, literat
- Jerzy Niemczycki, matura 1939, cichociemny
- Feliks Perekładowski, matura 1938, cichociemny
- Bronisław Przyłuski, kapitan artylerii, dowódca 1 baterii 14 Dywizjonu Artylerii Konnej
- Stanisław Szewalski, jeden z pierwszych absolwentów KK (1921)
- Feliks Szyszka, matura 1935, kapitan pilot, dowódca 308 Dywizjonu Myśliwskiego
Upamiętnienie
W dniach 27-29 maja 1983 odbył się w Londynie Jubileuszowy Zjazd Kadetów, zorganizowany z okazji 30-lecia założenia Związku w Londynie oraz 65-lecia powstania Korpusu Kadetów Nr 1[3]. W Zjeździe uczestniczył prezes Związku, Franciszek Pasiecznik, dwie córki Józefa Piłsudskiego, prezydent RP na uchodźstwie Edward Raczyński[3]. Podczas trzeciego dnia Zjazdu 29 maja 1983 w Kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie została odsłonięta tablica upamiętniająca trzy korpusy kadeckie II Rzeczypospolitej[3]. Również w 1983 została wydana książka gen. Tadeusza Kryski-Karskiego pt. Lwowski kadet 1934-39. Umundurowanie, broń[3].
Dniem święta Korpusu Kadetów Nr 1, jak i później powstałego Związku Kadetów Marszałka Józefa Piłsudskiego, był dzień 2 czerwca[28].
Zobacz też
- Jednostki Wojska Polskiego imienia Józefa Piłsudskiego
- Kult Józefa Piłsudskiego
Uwagi
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[27].
- ↑ Kpt. adm. (piech.) Józef Mieczysław Mosiak pełnił jednocześnie funkcję wychowawcy 2 kompanii.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j Zagórowski. Spis 1926 ↓, s. 340.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 86 z 20 sierpnia 1919 roku, poz. 3019.
- ↑ a b c d e f g h J.B.. O Lwowianach, Lwowie i Małopolsce Wschodniej. Jubileuszowy Zjazd Lwowskich Kadetów. „Biuletyn”. Nr 45, s. 56-57, Czerwiec 1983. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Lista kadetów uczestników III powstania górnośląskiego. „Orlęta”. Nr 2, s. 1-2, 8 czerwca 1930.
- ↑ Lista kadetów uczestników III powstania górnośląskiego. „Orlęta”. Nr 2, s. 2, Maj 1931.
- ↑ Program święta Korpusu Kadetów Nr. 1. „Orlęta”. Nr 2, s. 41, Maj 1931.
- ↑ Sztandar. „Orlęta”. Nr 3, s. 6, Listopad 1928.
- ↑ Chorągiew. „Orlęta”. Nr 2, s. 1, 8 czerwca 1930.
- ↑ Andrzej Łydka: Sztandar dwóch powstań. polska-zbrojna.pl, 2019-07-27. [dostęp 2021-02-07].
- ↑ Akademia kadecka ku uczczeniu Święta Niepodległości i jej wieszcza. „Gazeta Lwowska”. Nr 267, s. 6, 17 listopada 1932.
- ↑ Towarzystwo Przyjaciół Korpusu Kadetów nr 1. „Orlęta”. Nr 3, s. 21, Listopad 1931.
- ↑ Westybul Korpusu. „Orlęta”. Nr 3, s. 17, Listopad 1928.
- ↑ Odsłonięcie popiersia Marszałka / Kronika. „Orlęta”. Nr 4, s. 2, 14, Grudzień 1928.
- ↑ Wiadomości bieżące. Odznaczenie. „Kurier Warszawski”. Nr 31, s. 3, 1 lutego 1938.
- ↑ Antoni Süss. Nekrolog. „Dziennik Polski”. Nr 353, s. 8, 27 stycznia 1946.
- ↑ Z obozu letniego. „Orlęta”. Nr 3, s. 11, 11 listopada 1930.
- ↑ Pogrzeb księdza-bohatera. „Orlęta”. Nr 1, s. 15, 19 marca 1928.
- ↑ Zjazd Absolwentów Korpusu Kadetów we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 108, s. 2, 14 maja 1939.
- ↑ Tadeusz Kryska-Karski. Kadet w obronie Lwowa w 1939 r.. „Biuletyn”. Nr 2 (17), s. 22, Grudzień 1969. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Zenon Malik: Kadeci II Rzeczypospolitej. cracovia-leopolis.pl. [dostęp 2014-12-08].
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 38 z 8 października 1921 roku, s. 1437.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 20 czerwca 1923 roku, s. 402.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927 roku, s. 167.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927 roku, s. 166.
- ↑ „Dziennik Personalny” (R. 1, Nr 43), MSWojsk, 10 listopada 1920, s. 1182.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 460–461.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Święto Korpusu Kadetów lwowskich. „Biuletyn”. Nr 49, s. 79, Czerwiec 1985. Koło Lwowian w Londynie.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- XI. Szkolnictwo średnie ogólnokształcące pod zarządem Ministerstwa Spraw Wojskowych. W: Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926.
- Witold Lisowski: Polskie korpusy kadetów 1765-1956. Z dziejów wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06845-3.
- Кадетские корпуса XIX - нач. ХХ вв.: украинское измерение (система обучения и воспитания) / А.Г. Барадачев, В.В. Цыбулькин, Л.Н. Рожен; Фонд ветеранов внешней разведки. - Киiв: Преса України, 2012. - 272 с.: ил.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Media użyte na tej stronie
Poświęcenie Szkoły Podchorążych Piechoty w Łobzowie (12 stycznia 1919). Przemawia gen. dyw. inż. Emil Gołogórski
Poświęcenie Szkoły Podchorążych Piechoty w Łobzowie (12 stycznia 1919)
Bierzmowanie w Korpusie Kadetow nr 1 we Lwowie
Matura wojskowa w Korpusie Kadetów Nr 1, ppłk Kazimierz Florek (-1930)
Gmach Korpusu Kadetów nr 1 we Lwowie (1939)
Defilada Korpusu Kadetów Nr 1 (1929-05-21)
Batalion Korpusu Kadetów Nr 1 (-1930)
Poświęcenie Szkoły Podchorążych Piechoty w Łobzowie (12 stycznia 1919). Oznaczeni: 1) gen. dyw. inż. Emil Gołogórski, 2), gen. Józef Latour, 3) Jan Jacyna, 4) Gustaw Zygadłowicz, 5) gen. Paweł Cyrus-Sobolewski, 6) ppłk Stanisław Hlawaty, 7) kpt. Artur Manowarda