Krzysztof Szwagrzyk

Krzysztof Szwagrzyk

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	15 lutego 1964 Strzegom
Doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: historia najnowsza
Doktorat	1996 Uniwersytet Wrocławski
Habilitacja	2007 Uniwersytet Zielonogórski
Wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej
Okres spraw.	od 2016
Odznaczenia

Krzysztof Szwagrzyk (ur. 15 lutego 1964 w Strzegomiu) – polski historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki, od 2016 zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

Życiorys

Dysertację pt. Obraz konspiracyjnych organizacji niepodległościowych działających na Dolnym Śląsku w latach 1945–1956 w świetle akt sądowych byłego Wojskowego Sądu Rejonowego we Wrocławiu obronił 19 czerwca 1996 w Instytucie Historycznym na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, uzyskując stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii ze specjalnością historia najnowsza^[1]. W 2007 habilitował się na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Zielonogórskiego^[2]. Został profesorem nadzwyczajnym Dolnośląskiej Szkoły Wyższej^[3]. Sprawował stanowisko naczelnika Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu, a także pełnomocnikiem Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego^[4]. Od lipca 2016 zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej oraz pełniący obowiązki Dyrektora Biura Poszukiwań i Identyfikacji^[5].

Prowadzi poszukiwania osób zamordowanych w okresie stalinowskim od 2003, kiedy na polu 81 A Cmentarza Osobowickiego we Wrocławiu ekshumowano szczątki kpt. Włodzimierza Pawłowskiego^[6]. Kierował pracami ekshumacyjnymi w Kwaterze na Łączce na warszawskim Wojskowym Cmentarzu na Powązkach (prowadzonymi w trzech etapach w latach 2012-2017), na Służewcu oraz Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie. Zespół pod jego kierunkiem prowadził prace poszukiwawcze m.in. na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu, w Dworzysku w powiecie nyskim^[7][8], w Białymstoku^[9], Rzeszowie^[10][11][12], na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku^[13], na terenie byłego więzienia Toledo przy obecnej ul. Namysłowskiej w Warszawie^[14] i wielu innych miejscach. Obecnie ofiary są identyfikowane w ramach Konsorcjum GRID^[15], w skład którego wchodzi sześć polskich uczelni medycznych: Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy.

Został członkiem Kapituły Honorowej Nagrody im. Danuty Siedzikówny „Inki”^[16]. 4 sierpnia 2016 został powołany w skład Kapituły Orderu Odrodzenia Polski^[17]. 7 sierpnia 2021 został powołany na kolejną kadencję ^[18].

Wybrane publikacje

• Listy do Bieruta. Prośby o ułaskawienie z lat 1946–1956, Wrocław 1995.
• Golgota wrocławska 1945–1956, Wrocław 1996.
• Winni? Niewinni? Dolnośląskie podziemie niepodległościowe (1945–1956) w świetle dokumentów sądowych, Wrocław 1999.
• Jaworzno. Historia więzienia dla młodocianych więźniów politycznych 1951–1955, Warszawa-Wrocław 1999.
• Zbrodnie w majestacie prawa, Warszawa 2000.
• Straceni na Dolnym Śląsku 1945–1956, Wrocław-Rzeszów 2002.
• Skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy we Wrocławiu (1946–1955) (redakcja), Wrocław 2002.
• Prawnicy czasu bezprawia. Sędziowie i prokuratorzy wojskowi w Polsce 1944–1956, Kraków-Wrocław 2005.
• Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, Tom I, 1944–1956 (red. naukowa), Warszawa 2005.
• Twarze wrocławskiej bezpieki. Obsada stanowisk kierowniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa we Wrocławiu 1945–1990 (współredaktorzy: Tomasz Balbus, Paweł Piotrowski), Wrocław 2006.
• Jaroszów. Ośrodek Pracy Więźniów – Więzienie (1950–1965), Wrocław 2006.
• Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, Tom III, 1975–1990 (red. naukowa), Warszawa 2008.
• Kryptonim „mordercy” (sprawa ppor. Mieczysława Bujaka): studium prowokacji i terroru, Wrocław 2009.
• Twarze dolnośląskiej bezpieki : obsada kierowniczych stanowisk Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa na Dolnym Śląsku 1945–1990. Informator personalny (współredaktorzy: Paweł Piotrowski, Wojciech Trębacz), Wrocław 2010.
• Urząd Bezpieczeństwa na Dolnym Śląsku 1944–1956. Z badań nad organizacją i działalnością aparatu bezpieczeństwa (współredaktor: Robert Klementowski), Wrocław 2012.
• Więzienia i obozy na Dolnym Śląsku (1945–1956). Przewodnik, Wrocław 2013.

Filmografia

W 2007 był konsultantem historycznym w filmach dokumentalnych „Epitafium 169” i „Oskarżenie”. Na podstawie scenariusza pt. „Golgota wrocławska 1945–1956”, napisanego przez niego wspólnie z Piotrem Kokocińskim w 1996, powstał w 2008 spektakl telewizyjny „Golgota Wrocławska”^[19][20]. Był także autorem krótkometrażowego filmu dokumentalnego pt. Najwyższa niesprawiedliwość z 2006, dotyczącego uwięzienia franciszkanina o. Andrzeja Deptucha. Ponadto wystąpił w filmach dokumentalnych pt. Kwatera Ł (2013)^[21] i Dzieci Kwatery „Ł” (2014)^[22], poruszających temat prac ekshumacyjnych w tzw. Kwaterze na Łączce.

Odznaczenia, wyróżnienia i nagrody

Prof. Krzysztof Szwagrzyk ze szczątkami ofiary zbrodni komunistycznych

• 8 października 2007 został odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Złotym Krzyżem Zasługi „za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej”^[23].
• Nagroda za oryginalny polski tekst dramatyczny przyznana na Krajowym Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru TV „Dwa Teatry” 2009 za scenariusz spektakłu pt. Golgota wrocławska.
• W styczniu 2010 Klub Jagielloński im. Św. Kazimierza przyznał mu wyróżnienie dla historyków zajmujących się dziejami najnowszymi w ostatnim 20-leciu^[24].
• We wrześniu 2012 został laureatem "Nagrody im. Jerzego Ślaskiego^[25][3].
• We wrześniu 2013 otrzymał nagrodę „Źródło” na V Festiwalu Filmów Dokumentalnych „Niepokorni Niezłomni Wyklęci” w Gdyni „za pracę, która inspiruje twórców filmów dokumentalnych”^[26].
• W grudniu 2013 uhonorowany Nagrodą im. Lecha Kaczyńskiego^[27].
• W grudniu 2013 otrzymał Nagrodę Człowiek Wolności tygodnika „W Sieci”^[28].
• W grudniu 2013 tygodnik „Gazeta Polska” przyznał mu tytuł „Człowieka Roku 2013”^[29].
• W 2014 otrzymał nagrodę „Wacław Jędrzejewicz History Medal” przyznaną przez Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce^[30][31].
• Postanowieniem prezydenta Andrzeja Dudy z 6 listopada 2015 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w dokumentowaniu i upowszechnianiu prawdy o najnowszej historii Polski)^[32][33].
• 29 września 2016 Sejmik Województwa Dolnośląskiego nadał mu tytuł Honorowego Obywatela Dolnego Śląska Civi Honorario^[34].
• 28 lutego 2017 odebrał tytuł „Człowieka Roku 2016 Tygodnika Solidarność”^[35][36].
• W 2018 został wyróżniony Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości^[37].
• 25 lutego 2019 otrzymał Nagrodę Klubów „Gazety Polskiej” za rok 2018^[38].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Krzysztof Szwagrzyk – profil na stronie Instytutu Pamięci Narodowej