Louise Schroeder

Louise Schroeder
Ilustracja
(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F046121-0033 / Vollrath / CC-BY-SA 3.0

Schroeder podczas konferencji premierów krajów związkowych trzech stref okupacyjnych Niemiec w Koblencji (8–10 lipca 1948)
Data i miejsce urodzenia

2 kwietnia 1887
Altona

Data i miejsce śmierci

4 czerwca 1957
Berlin

Burmistrz Berlina
Okres

od maja 1947
do grudnia 1948

Przynależność polityczna

SPD

Poprzednik

Otto Ostrowski

Następca

Ernst Reuter

Louise Dorothea Sophie Schroeder (ur. 2 kwietnia 1887 w Altonie, zm. 4 czerwca 1957 w Berlinie) – niemiecka polityk socjaldemokratyczna, aktywistka stowarzyszenia opieki społecznej nad robotnikami Arbeiterwohlfahrt, jedna z pierwszych kobiet wybranych w 1919 roku do Zgromadzenia Narodowego (niem. Weimarer Nationalversammlung), posłanka do Reichstagu (1920–1933), pierwsza kobieta piastująca urząd nadburmistrza Berlina (1947–1948), burmistrz Berlina (1946–1951), posłanka do Bundestagu (1949–1957).

Życiorys

Louise Schroeder urodziła się 2 kwietnia 1887 roku w hamburskiej Altonie[1] w rodzinie robotniczej jako najmłodsze z ośmiorga dzieci[2]. Po skończeniu szkoły średniej dla dziewcząt w Altonie (1893–1901), kontynuowała naukę dzięki wsparciu finansowym starszego rodzeństwa w szkole handlowej w Hamburgu (1901–1902)[1][2]. W latach 1902–1908 pracowała najpierw jako stenotypistka, a później jako osobista sekretarka w europejskim towarzystwie ubezpieczeniowym[1]. Nauczyła się tam dwóch języków obcych: angielskiego i francuskiego[2].

W 1910 roku wstąpiła do Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (niem. Sozialdemokratische Partei Deutschlands, SPD)[1]. Od 1918 roku pracowała w urzędzie opieki społecznej w Altonie[1]. W 1919 roku razem z Marie Juchacz (1879–1956) i innymi aktywistkami społecznymi założyła stowarzyszenie opieki społecznej nad robotnikami Arbeiterwohlfahrt (AWO)[1]. Przewodniczyła komisji ds. opieki społecznej nad robotnikami w Szlezwiku-Holsztynie od 1922 do 1933 roku, kiedy to działalność komisji została zakazana[1]. W latach 1925–1933 pracowała jako nauczycielka w szkole opieki społecznej nad robotnikami w Berlinie, którą współzałożyła[1]. Prowadziła również zajęcia w tamtejszej Wyższej Szkole Polityki[1].

W 1919 roku jako najmłodszy członek frakcji SPD i pierwsza kobieta została wybrana do Zgromadzenia Narodowego (niem. Weimarer Nationalversammlung), a latach 1920–1933 była posłem do Reichstagu[1]. Jej parlamentarnym mentorem był Paul Löbe (1875–1967), z którym konsultowała się w sprawach decyzji politycznych[1]. W 1919 roku oraz w latach 1929–1933 była członkiem Zgromadzenia Miejskiego Altony (niem. Altonaer Stadtversammlung)[1].

Schroeder walczyła o objęcie opieką matek z dziećmi oraz młodzieży i poprawę systemu zdrowotnego, broniła ośmiogodzinnego dnia pracy, podnosiła kwestie równości wobec prawa niezamężnych matek i nieślubnych dzieci, a także zwracała uwagę na sytuację prostytutek[1][3].

Po dojściu Hitlera i nazistów do władzy w 1933 roku, głosowała przeciwko tzw. Ermächtigungsgesetz – ustawie upoważniającej (ustawa o pełnomocnictwach)[a], która nadawała Rządowi Rzeszy prawo wydawania rozporządzeń z mocą ustawy, bez udziału parlamentu[3]. Po rozwiązaniu AWO i delegalizacji SPD, Schroeder została pozbawiona pracy[1][3]. Odmówiono jej zasiłku dla bezrobotnych[1][3]. Była podejrzewana o zdradę stanu (niem. Hochverrat), musiała regularnie meldować się na policyjnym komisariacie, a jej mieszkanie było wielokrotnie poddawane rewizjom[1][3].

W 1934 roku Schroeder otworzyła w Hamburgu filię piekarni[1]. Od 1939 roku pracowała jako sekretarka i asystentka w firmie budowlanej w Berlinie[1], która w 1944 roku oddelegowała ją do Danii, gdzie doczekała końca wojny[4].

W 1946 roku Schroeder została jednym z trzech przewodniczących berlińskiego stowarzyszenie opieki społecznej nad robotnikami Arbeiterwohlfahrt oraz wiceprzewodniczącą berlińskiej SPD[1]. W 1946 roku została wybrana na burmistrza Berlina i na trzeciego zastępcę nadburmistrza miasta Otto Ostrowskiego (1883–1963)[1]. Objęła wszystkie resorty społeczne, łącznie z organizacją zaopatrzenia w żywność i opał[1]. Po dymisji Ostrowskiego, 8 maja 1947 roku objęła stanowisko nadburmistrza Berlina[4]. W czerwcu 1947 roku na nadburmistrza został wybrany Ernst Reuter (1889–1953)[4]. Ponieważ nie mógł on jednak objąć stanowiska z uwagi na weto sowieckie, Schroeder sprawowała urząd nadburmistrza komisarycznie do grudnia 1948 roku[4][1]. Była pierwszą i dotychczas (2017) jedyną kobietą sprawującą ten urząd[4]. Pod koniec sierpnia 1948 roku Schroeder ciężko zachorowała, a jej obowiązki na trzy i pół miesiąca przejął polityk CDU Ferdinand Friedensburg (1886–1972)[4]. Był to politycznie ciężki czas sowieckiej blokady zachodnich sektorów Berlina i początki podziału miasta[4][1]. Schroeder bezskutecznie apelowała o utrzymanie jedności Berlina[1]. Po zwycięstwie SPD w wyborach w 1948, nadburmistrzem został Ernst Reuter, a Schroeder jego zastępczynią – funkcję tę sprawowała do 1951 roku[1].

W latach 1946–1950 Schroeder była współwydawcą pisma „Das Sozialistische Jahrhundert”[3]. W latach 1948–1950 była członkiem berlińskiej rady miejskiej (niem. Stadtverordnetenversammlung), a w latach 1951–1952 Izby Deputowanych w Berlinie[3]. W latach 1948–1949 przewodniczyła Stowarzyszeniu Miast Niemiec (niem. Deutscher Städtetag)[1]. W latach 1948–1967 zasiadała w zarządzie SPD[3].

W 1949 roku jej kandydatura była dyskutowana w SPD i w mediach w kontekście wyboru Prezydenta Niemiec, jednak to Kurt Schumacher (1895–1952) zdobył głosy, a Schroeder w końcu musiała go poprzeć[1][3].

W latach 1949–1957 była posłem do Bundestagu, a w 1950 roku została oddelegowana przez zarząd SPD do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w Strasburgu[1][2]. W latach 1952–1954 zasiadała w prezydium Niemieckiego Czerwonego Krzyża[3].

Nagrody i odznaczenia

Medal im. Louise Schroeder

Upamiętnienie

W 1998 roku na wniosek parlamentarzystów Izby Deputowanych w Berlinie ufundowano medal im. Louise Schroeder przyznawany corocznie za działalność na rzecz demokracji, pokoju, sprawiedliwości społecznej oraz równouprawnienia kobiet i mężczyzn[4][5].

Uwagi

  1. Oficjalna nazwa to: Ustawa o usunięciu zagrożenia narodu i państwa (niem. Gesetz zur Behebung der Not von Volk und Reich).

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Petra Weber: Schroeder, Louise. W: Neue Deutsche Biographie 23. 2007, s. 569–571. [dostęp 2017-01-28].
  2. a b c d e Louise Schroeder: Regine Marquardt: Das Ja zur Politik: Frauen im Deutschen Bundestag (1949–1961) Ausgewählte Biographien. Springer-Verlag, 2013, s. 103–134. ISBN 978-3-322-93353-9. [dostęp 2017-01-28].
  3. a b c d e f g h i j k Bettina Michalski: Schroeder, Louise. W: Rudolf Vierhaus: Biographisches Handbuch der Mitglieder des Deutschen Bundestages 1949–2002. Walter de Gruyter, 2002, s. 784–785. ISBN 978-3-11-096905-4. [dostęp 2017-01-28].
  4. a b c d e f g h i Louise Schroeder (niem.). berlin.de. [dostęp 2017-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-12)].
  5. Abgeordnetenhaus Berlin: Louise-Schroeder-Medaille (niem.). [dostęp 2017-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-02)].

Media użyte na tej stronie

Bundesarchiv B 145 Bild-F046121-0033, Koblenz, "Rittersturz-Konferenz", Schroeder.jpg
(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F046121-0033 / Vollrath / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Ministerpräsidenten-Konferenz der Länder der 3 Westzonen Deutschlands auf dem Berghotel Rittersturz in Koblenz

(Louise Schroeder)

8.-10.7.1948