Maorysi
 | |
| Miejsce zamieszkania | |
|---|---|
| Język | |
| Religia | |
 | |
Maorysi, Māori – autochtoniczna grupa etniczna Nowej Zelandii, posługująca się językiem maoryskim.
Według badań Maorysi są potomkami klanów Polinezyjczyków z wysp wschodniej części Oceanu Spokojnego (m.in. Tahiti), którzy jako pierwsi ludzie dotarli do brzegów Wyspy Południowej pomiędzy rokiem 925 a 1280 naszej ery[1][2]. Jak głosi legenda, przybyli na 7 olbrzymich łodziach żaglowych, a każda z nich dała początek jednemu plemieniu. Dowódca najwcześniej przybyłej łodzi – Kupe uchodzi za odkrywcę Aotearoa (czyli „kraju białej chmury”, jak Maorysi nazywają Nową Zelandię). Wykopaliska archeologiczne dowodzą jednak, że pierwsi Maorysi przybyli w kilku falach i osiedlili się na Wyspie Południowej. Stosunkowo szybko opanowali obydwie wyspy, zdecydowanie jednak preferując cieplejszą i bardziej gościnną Wyspę Północną.
Maorysi zajmowali się uprawą roślin, hodowlą i rybołówstwem, praktykowali też kanibalizm; zasłynęli z wojowniczości i uzdolnień artystycznych w zakresie rzeźby, budownictwa i bardzo rozpowszechnionego tatuażu; po podboju przez Brytyjczyków (pocz. XIX w.) i podpisaniu traktatu Waitangi zaczęli przyjmować kulturę europejską.
Wodzowie Maorysów
- Pōtatau Te Wherowhero (1856–1860) – rangatira plemienia Ngati Mahuta[3]
- Tāwhiao (1860–1894)
- Mahuta Tāwhiao (1894–1912)
- Te Rata (1912–1933)
- Korokī Mahuta (1933–1966)
- Te Atairangikaahu (1966–2006)
- Tuheitia Paki (od 2006)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Janet M. Wilmshurst, Atholl J. Anderson, Thomas F. G. Higham, and Trevor H. Worthy (2008). Dating the late prehistoric dispersal of Polynesians to New Zealand using the commensal Pacific rat, Proceedings of the National Academy of Science, 105, 7676-7680
- ↑ Lowe, D.J. 2008. Polynesian settlement of New Zealand and the impacts of volcanism on early Maori society: an update. In: Lowe, D.J. (editor) Guidebook for Pre-conference North Island Field Trip A1 ‘Ashes and Issues’ (28-30 November, 2008). Australian and New Zealand 4th Joint Soils Conference, Massey University, Palmerston North (1-5 Dec. 2008). New Zealand Society of Soil Science. Pp.142-147. ISBN 978-0-473-14476-0
- ↑ T. Brooking, The History of New Zealand, Westport 2004, s. 53.
| Absolutne | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konstytucyjne |
| ||||||||
| Elekcyjne | |||||||||
| Plemienne |
| ||||||||
Media użyte na tej stronie
Crown of St Edward
Hinepare, a woman of the Ngāti Kahungunu tribe. Shows a half-length portrait of a Maori woman wearing a hei-tiki around her neck, pounamu earring and shark tooth earring, and two huia feathers in her hair. She wears a cloak with black fringe border, and has a moko design on her chin. Oil on canvas.
Honiana Te Puni-kokopu, d 1870. Shows Honiana Te Puni-kokopu standing, with full facial tattoo, clad in a dogskin cloak and holding a taiaha in his right hand. Behind him is Wellington Harbour with two Maori by the shore to the left, and Petone Pa, a canoe and a flagpole with the New Zealand Company flag on the right. The western Hutt hills are in the background. Accompanying text reads: These two chiefs sold the site of the present Wellington Settlement to Colonel Wakefield, the Principal Agent of the New Zealand Company, in September 1839... Epuni is the uncle of Warepori. Under the same unfavourable circumstances as his nephew, he has nobly deserved the name of "a true gentleman." He still lives at the village of Pitone, loved and respected by the English inhabitants of all ranks. These portraits were drawn at the time of the purchase in 1839... the village of Pitone and the flag-staff at the foot of which Colonel Wakefield took formal possession, appear in the back-ground.
Autor: Cédric FAVRE, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proportion d'habitants d'origine maorie par district lors du recensement de 2013
Tino Rangatiratanga flag, designed by Hiraina Marsden, Jan Smith and Linda Munn. Recreated to the correct design & proportions.