Medal Maxa Plancka
 Medal 1943 (Friedrich Hund) | |
| Nagroda za | osiągnięcia z fizyki |
|---|---|
| Pierwsze rozdanie | 1929 |
Medal Maxa Plancka – przyznawany jest przez Niemieckie Towarzystwo Fizyczne (Deutsche Physikalische Gesellschaft, DPG) za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fizyki teoretycznej. Zwykle przyznawany jest corocznie, choć były lata bez przyznawania go[a]. Zwykle otrzymuje go jedna osoba, choć parokrotnie laureatów była dwójka[b]. Otrzymują ją również uczeni spoza Niemiec; do 2021 roku w tym gronie znalazł się jeden Polak: Andrzej Buras, związany zawodowo z Niemcami.
Najwybitniejsi laureaci
Wśród laureatów znaleźli się też nobliści – do 2021 roku takich osób było dziewiętnaście[c]:
- 1929: Max Planck (nobel 1918)
i Albert Einstein (nobel 1921), - 1930: Niels Bohr (nobel 1922),
- 1932: Max von Laue (nobel 1914),
- 1933: Werner Heisenberg (nobel 1932),
- 1937: Erwin Schrödinger (nobel 1933),
- 1938: Louis de Broglie (nobel 1929),
- 1948: Max Born (nobel 1954),
- 1949: Otto Hahn (nobel chemia 1944),
- 1950: Peter Debye (nobel chemia 1936),
- 1951: James Franck i Gustav Hertz (nobel 1925),
- 1952: Paul Dirac (nobel 1933),
- 1953: Walther Bothe (nobel 1954),
- 1954: Enrico Fermi (nobel 1938),
- 1955: Hans Bethe (nobel 1967),
- 1958: Wolfgang Pauli (nobel 1945),
- 1960: Lew Landau (nobel 1962),
- 1961: Eugene Wigner (nobel 1963),
- 1985: Yoichiro Nambu (nobel 2008).
- 2011: Giorgio Parisi (nobel 2021)
Inni wybitni laureaci – czasem nominowani do Nagrody Nobla – to np. Arnold Sommerfeld, Pascual Jordan, Lise Meitner, Victor Weisskopf, Oskar Klein i Freeman Dyson.
Wyróżnieni
- 1929: Max Planck i Albert Einstein
- 1930: Niels Bohr
- 1931: Arnold Sommerfeld
- 1932: Max von Laue
- 1933: Werner Heisenberg
- 1934–1936: nie przyznano
- 1937: Erwin Schrödinger
- 1938: Louis de Broglie
- 1939–1941: nie przyznano
- 1942: Pascual Jordan
- 1943: Friedrich Hund
- 1944: Walther Kossel
- 1945–1947: nie przyznano
- 1948: Max Born
- 1949: Otto Hahn i Lise Meitner
- 1950: Peter Debye
- 1951: James Franck i Gustav Hertz
- 1952: Paul Dirac
- 1953: Walther Bothe
- 1954: Enrico Fermi
- 1955: Hans Bethe
- 1956: Victor Weisskopf
- 1957: Carl Friedrich von Weizsäcker
- 1958: Wolfgang Pauli
- 1959: Oskar Klein
- 1960: Lew Landau
- 1961: Eugene Wigner
- 1962: Ralph Kronig
- 1963: Rudolf Peierls
- 1964: Samuel Goudsmit i George Uhlenbeck
- 1965: nie przyznano
- 1966: Gerhard Lüders
- 1967: Harry Lehmann
- 1968: Walter Heitler
- 1969: Freeman Dyson
- 1970: Rudolf Haag
- 1971: nie przyznano
- 1972: Herbert Fröhlich
- 1973: Nikolai Bogolubov
- 1974: Léon van Hove
- 1975: Gregor Wentzel
- 1976: Ernst Stueckelberg
- 1977: Walter Thirring
- 1978: Paul Ewald
- 1979: Marcus Fierz
- 1980: nie przyznano
- 1981: Kurt Symanzik
- 1982: Hans-Arwed Weidenmüller
- 1983: Nicholas Kemmer
- 1984: Res Jost
- 1985: Yoichiro Nambu
- 1986: Franz Wegner
- 1987: Julius Wess
- 1988: Valentine Bargmann
- 1989: Bruno Zumino
- 1990: Hermann Haken
- 1991: Wolfhart Zimmermann
- 1992: Elliott H. Lieb
- 1993: Kurt Binder
- 1994: Hans-Jürgen Borchers
- 1995: Siegfried Großmann
- 1996: Ludwig Faddejew
- 1997: Gerald Brown
- 1998: Raymond Stora
- 1999: Pierre Hohenberg
- 2000: Martin Lüscher
- 2001: Jürg Fröhlich
- 2002: Jürgen Ehlers
- 2003: Martin Gutzwiller
- 2004: Klaus Hepp
- 2005: Peter Zoller
- 2006: Wolfgang Götze
- 2007: Joel Lebowitz
- 2008: Detlev Buchholz
- 2009: Robert Graham
- 2010: Dietel Vollhardt
- 2011: Giorgio Parisi
- 2012: Martin Zirnbauer
- 2013: Werner Nahm
- 2014: David Ruelle
- 2015: Viatcheslav F. Mukhanov
- 2016: Herbert Wagner
- 2017: Herbert Spohn
- 2018: J. Ignacio Cirac
- 2019: Detlef Lohse
- 2020: Andrzej Buras
- 2021: Alexander M. Polyakov
Uwagi
- ↑ Do 2021 roku takich przypadków było dwanaście: 1934–1936, 1939–1941, 1945–1947, 1965, 1971 i 1980.
- ↑ Do 2021 roku były cztery takie przypadki: w 1929, 1949, 1951 i 1964.
- ↑ Osoby, które otrzymały najpierw Medal Maksa Plancka, a dopiero potem Nagrodę Nobla, to mniejszość; do 2021 roku było ich siedem: Born, Bothe, Bethe, Landau, Wigner, Nambu i Parisi
Bibliografia
Preisträgerinnen und Preisträger (niem.), strona Niemieckiego Towarzystwa Fizycznego (DPG), dpg-physik.de [dostęp 2021-09-20].
Laureaci Medalu Maxa Plancka
| XX wiek |
|
|---|---|
| XXI wiek |
|
Media użyte na tej stronie
Max planck medaille 1943 fh.jpg
Autor: GFHund, Licencja: CC BY-SA 4.0
Die Vorder- und Rückseite der Max-Planck-Medaille in Ersatzmetall, verliehen 1943 an Friedrich Hund
Autor: GFHund, Licencja: CC BY-SA 4.0
Die Vorder- und Rückseite der Max-Planck-Medaille in Ersatzmetall, verliehen 1943 an Friedrich Hund