Nawojka

Ten artykuł od 2011-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dom studencki „Nawojka” w Krakowie

Nawojka^[1] – na wpół legendarna postać z XV wieku uchodząca za pierwszą polską studentkę, a zarazem nauczycielkę.

W 1414 roku studia w Akademii Krakowskiej rozpoczął piętnastoletni Jakub (lub Andrzej, spotykana jest też taka wersja). W rzeczywistości była to przebrana za chłopca Nawojka, według legendy córka burmistrza Dobrzynia nad Wisłą lub – według innych źródeł – córka rektora gnieźnieńskiej szkoły parafialnej.

Naukę czytania i pisania po polsku i po łacinie wyniosła z rodzinnego domu. Dalsze kształcenie uniemożliwiały jej ówczesne zwyczaje zabraniające przyjmowania kobiet w poczet studentów. Nie widząc innej możliwości, Nawojka posunęła się do podstępu. Legenda dobrzyńska głosi, iż Nawojka w 1407 r. uciekła po kryjomu z Dobrzynia w dniu jej planowanego ślubu. Kiedy w 1417 roku po trzech latach studiów przygotowywała się do złożenia końcowych egzaminów bakalarskich, została zdemaskowana przez syna wójta z Gniezna, rozpoczynającego w tym czasie naukę w Akademii Krakowskiej. Według innej wersji Nawojka zachorowała i lekarz, który ją badał, ujawnił mistyfikację. Istnieje też wersja głosząca, iż Nawojka została zdemaskowana podczas polewania się wodą podczas Lanego Poniedziałku.

Nawojkę postawiono przed sądem biskupim. Stosu uniknęła dzięki znakomitym świadectwom nauki i moralności wystawionym przez profesorów. Zaraz potem poszła do zakonu, gdzie prowadziła szkołę nowicjatu. Po latach została ksienią klasztoru.

Upamiętnienie

Z Nawojką łączony jest pochodzący z XV wieku Modlitewnik Nawojki (identyfikacja pozostaje w sferze hipotez).

Imię Nawojki nosi powstały w 1929 roku pierwszy żeński akademik Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz ulica (przedłużenie Czarnowiejskiej)^[2].

Imię legendarnej studentki nosi także kino w Lipnie na ziemi dobrzyńskiej^[3].

Maria Krüger poświęciła Nawojce opowiadanie Jadwisia, córka Nawoja (w zbiorze Złota korona).

Zobacz też

• Nawoja – imię żeńskie

Przypisy

Bibliografia

• Krajewski Mirosław, Dobrzyński słownik biograficzny. Ludzie europejskiego regionu, Włocławek: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku, 2002, s. 436.

Linki zewnętrzne

• Nawojka - pierwsza polska studentka
• Fragment Modlitewnika Nawojki
• Franciszek Krcek Modlitewnik Nawojki : studyum językowe Nakładem Akademii Umiejętności, Kraków 1894.
• Pierwsza emancypantka polska. Słowo Polskie z 20 kwietnia 1900, nr 183, s. 3