Neonazizm

Krzyż celtycki oraz wolfsangel,
symbole współcześnie popularnie wykorzystywane przez neonazistów

Neonazizmskrajnie prawicowa[1] ideologia, doktryna, kult, fascynacja mająca na celu przywrócenie lub ustanowienie ustroju opartego na niemieckiej wersji faszyzmu, czyli narodowym socjalizmie[2].

Głosi konieczność supremacji własnego narodu (uznając go za najwyższe dobro) i jego pochodzenia etnicznego (w tym elementy kulturowe takie jak etniczne wierzenia), oraz charakteryzuje się postawami rasizmu, antysemityzmu, kultem siły i darwinizmem społecznym. W niektórych odłamach przechodzi w skrajny nacjonalitaryzm, w innych zaś w „biały” internacjonalizm. Neonaziści używają charakterystycznej dla siebie symboliki.

W neonazizmie kultura danego społeczeństwa przyjmuje własne określone historyczne fundamenty ideologii na inspiracje organizacji neonazistowskich[3][4].

Elementy ideologii

Antysemityzm

Różnice z nazizmem

Neonazizm od nazizmu hitlerowskiego generalnie odróżnia panaryjskie pojmowanie narodów Europy (w przeciwieństwie do hitlerowskiego pangermanizmu). Wiele grup neonazistowskich (w tym międzynarodowe Blood & Honor, czy brytyjskie Combat 18, najbardziej znana organizacja neonazistowska na świecie), choć uznaje Hitlera za twórcę ideologii narodowego socjalizmu, odcina się od niektórych jego poglądów, postaw czy działań.

Do lat 80. XX wieku neonazizm nazywany był nazizmem. Uległo to zmianie wskutek protestów środowisk pokrzywdzonych w czasie II wojny światowej.

Neonaziści, nawiązując do koncepcji „nadnarodu“ aryjskiego oraz białej rasy, przyjmują stanowisko antynacjonalistyczne[5].

Neonazizm na świecie

Marsz niemieckich neonazistów w Monachium
Marsz niemieckich neonazistów ku czci Rudolfa Heßa

Neonazizm jest silnie rozwinięty w Stanach Zjednoczonych, Niemczech oraz Rosji. Wśród postaci kojarzonych z ruchami neonazistowskimi znajdują się m.in. Colin Jordan, George Lincoln Rockwell, Savitri Devi, Francis Parker Yockey, William Luther Pierce oraz David Myatt.

Stany Zjednoczone

Poprawka do konstytucji, gwarantująca wolność wypowiedzi, powoduje iż organizacje te działają legalnie, legalnie też rozprowadzają przedmioty związane z Adolfem Hitlerem.

Niemcy

W Niemczech częste są ataki na ośrodki dla osób starających się o azyl, lub na rodziny przesiedleńców do Niemiec. Grupy bezpośrednio odwołujące się do faszyzmu i hitleryzmu nie mogą legalnie działać w RFN, dlatego tradycyjnie przenoszą swoje demonstracje do Danii, gdzie obowiązuje łagodniejsze prawo w tym zakresie.

Wielka Brytania

Następujące organizacje w Wielkiej Brytanii zostały opisane jako neonazistowskie:

  • British Movement
  • November 9th Society
  • International Third Position
  • National Front
  • National Socialist Movement
  • Flag Group
  • League of Saint George
  • Combat 18
  • White Nationalist Party
  • Blood and Honour

Neonazizm w Polsce

Demonstracja polskich neonazistów w 2015 roku

Współczesne grupy narodowosocjalistyczne w Polsce w większości przynależą do międzynarodowego neonazizmu. Apoteozują III Rzeszę i jej przywódców, demonstrują wrogość do chrześcijaństwa, a nawet do nacjonalizmu jako kierunku dzielącego „rasę aryjską”. Wielokrotnie odnoszą się pogardliwie do polskiej kultury i tradycji. W swoich publikacjach często stosują język niemiecki oraz przedruki z pism hitlerowskich. Te elementy sprawiają, że pełnią oni rolę także czynnika germanizującego[6].

Sytuacja prawna

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483):

Art. 13.
Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1138, z późn. zm.):

Art. 256.
§ 1. Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, nabywa, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub przesyła druk, nagranie lub inny przedmiot, zawierające treść określoną w § 1.
Art. 257.
Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowościowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Przypisy

  1. S. von Mering, T. W. McCarty, Right-Wing Radicalism Today: Perspectives from Europe and the US, 2014, s. 22.
  2. neonazizm, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-09-30].
  3. Sieg heil! Neonazizm w Polsce ma się dobrze. Harłukowicz tropi faszystowskie kapele, „wyborcza.pl” [dostęp 2018-07-18] (pol.).
  4. Neonaziści w Rosji groźniejsi od Czeczenów, „wiadomosci.dziennik.pl” [dostęp 2018-07-18].
  5. B. Grott, Nacjonalizm czy nacjonalizmy (zamiast wstępu)?, [w:] Nacjonalizm czy nacjonalizmy? Funkcja wartości chrześcijańskich, świeckich i neopogańskich w kształtowaniu idei nacjonalistycznych, red. B. Grott, Kraków 2006, s. 15.
  6. Olgierd Grott: Faszyści i narodowi socjaliści w Polsce. Kraków: Nomos, 2007, s. 344. ISBN 978-83-60490-19-8.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wolfsangel 1.png
The "Wolfsangel" symbol.
Celtic cross.svg
Celtic cross
Neonazi 2.4.2005 München.jpg
Autor: Rufus46, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Neonazi rally in Munich on April 2, 2005
Rudolf Hess-Gedenkmarsch.jpg
Autor: The information about the author that has to be used in your publication:

Marek Peters / www.marek-peters.com

Additionally you can support Marek Peters by Flattr., Licencja: GFDL 1.2
Rudolf Hess Gedenkmarsch 2004 in Wunsiedel
2015-10-02 Der anti-islamische Protest in Polen.JPG
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 4.0
Der anti-islamische Protest in Polen