Niemiecka Narodowa Partia Ludowa

Deutschnationale Volkspartei

Państwo	Rzesza Niemiecka
Skrót	DNVP
Data założenia	1918
Data rozwiązania	1933
Ideologia polityczna	narodowy konserwatyzm, antysemityzm, monarchizm
Poglądy gospodarcze	kapitalizm, agraryzm, populizm
Młodzieżówka	Bismarckjugend

Niemiecka Narodowa Partia Ludowa (niem. Deutschnationale Volkspartei – DNVP, niemieckonarodowi) – partia narodowo-konserwatywna działająca w Niemczech w czasach Republiki Weimarskiej. Partia ta była wrogo ustosunkowana wobec konstytucji weimarskiej i większość czasu spędziła w opozycji wobec innych sił politycznych (poza dwiema koalicjami).

Program Partii Narodowej z 1931 r., stworzony pod wodzą Alfreda Hugenberga, był wyraźnie bardziej prawicowy niż poprzednie. Domagano się w nim przywrócenia monarchii Hohenzollernów, obowiązkowej służby wojskowej, stanowczej polityki zagranicznej mającej na celu rewizję traktatu wersalskiego, odzyskania utraconych kolonii zamorskich oraz wzmocnienia więzi z Niemcami żyjącymi na innych obszarach Europy, zwłaszcza w Austrii. Reichstag miał zachować jedynie rolę nadzorczą, a obok niego miało powstać „ciało przedstawicielskie zbudowane zgodnie z zawodową hierarchią sfer gospodarczych i kulturowych”, co przypominało wzorce państwa korporacyjnego budowanego w tym czasie w faszystowskich Włoszech^[1]. Partia popierana była głównie przez bogatych właścicieli ziemskich i przemysłowców.

Pod przywództwem Hugenberga narodowcy odeszli również od wewnętrznej demokracji partyjnej i zbliżyli się do „zasady przywództwa”. Nowy lider partii podjął wytężone wysiłki, aby kształtować politykę partii oraz kierować partyjną delegacją w Reichstagu w czasie głosowań. Wielu deputowanych sprzeciwiło się tej postawie. W ramach protestu kilkunastu z nich w grudniu 1929 r. odeszło z partii i przyłączyło się do peryferyjnych ugrupowań prawicowych, a w czerwcu 1930 r. w ich ślady poszli następni. Hugenberg sprzymierzył partię ze skrajną prawicą w 1929 r., chcąc aby zorganizowano referendum dotyczące odrzucenia planu Younga.

Współpracowała z NSDAP, co w końcu zaowocowało tym, że duża część jej członków przeszła do tej drugiej partii. Pozostali w niej głównie przedstawiciele klasy średniej i arystokracji w odróżnieniu od nominalnie „robotniczej” NSDAP. W 1931 przystąpiła do frontu harzburskiego, koalicji antyrepublikańskich organizacji na czele z NSDAP.

Partia po nieudanej koalicji z Hitlerem sama się rozwiązała niedługo przed tym, gdy rząd Hitlera zdelegalizował wszystkie partie oprócz NSDAP.

Na krótko została odtworzona w 1962 r., ale szybko została wchłonięta przez silniejszą CDU.

Prezesi partii

• 1918–1924 Oskar Hergt (1869–1967)
• 1924–1928 Kuno Graf von Westarp (1864–1945)
• 1928–1933 Alfred Hugenberg (1865–1951)

Galeria

Przypisy

Bibliografia

• The Weimar Republic Sourcebook. University of California Press, 1994, s. 348–352. ISBN 978-0520067752. (ang.).

• Hans Mommsen: The Rise and Fall of Weimar Democracy. 1998, s. 253–260. (ang.).