Okręgowa Delegatura Rządu Wilno

Historia Polski

Ten artykuł jest częścią cyklu: Polskie Państwo Podziemne

Okręgowa Delegatura Rządu Wilno – okręgowe (wojewódzkie) przedstawicielstwo Delegatury Rządu na Kraj powstałe w marcu 1942 w Wilnie.

Okręgowy Delegat Rządu był przedstawicielem Rządu RP i sprawował naczelne kierownictwo całej okręgowej administracji rządowej z wyjątkiem wojskowej i spraw przewidzianych do bezpośredniej kompetencji władz centralnych.

Konwent Stronnictw Politycznych

Sprawami cywilnymi w wileńskim ZWZ zajmowała się Okręgowa Rada Polityczna. Stanowiła ona organ doradczy komendanta Okręgu Wilno. Jesienią 1942 zmieniono jej nazwę i przeniesiono do Delegatury. Odtąd jej nazwa brzmiała: Konwent Stronnictw Politycznych. W jego skład stronnictwa delegowały swoich przedstawicieli. Byli to:

• dr Jerzy Dobrzański ps. "Irwid", "Maciej", prof. Stefan Ehrenkreutz, Ludwik Krawiec ps. "Kazimierz" z PPS-WRN
• ks. Władysław Kisiel jako przedstawiciel Kurii Metropolitalnej
• mec. Stanisław Węsławski i mgr Witold Świerzewski ps. "Bartek" ze Stronnictwa Narodowego
• prof. Ludwik Chmaj ps. "Jaroński" i Henryk Jackiewicz ps. "Marian" ze Stronnictwa Ludowego
• Edmund Greczanik ps. "Ryś" i Piotr Gulewicz ps. "Witalis" ze Stronnictwa Demokratycznego
• Adam Galiński ps. "Adam", "Pan P" - obóz piłsudczyków
• Zygmunt Dziarmaga ps. "Józef" z Obozu Narodowo-Radykalnego

Posiedzenia konwentu odbywały się pod przewodnictwem Delegata Rządu. Uczestniczył w nich zwykle Komendant Okręgu lub jego zastępca. Konwent przetrwał do lipca 1944

Struktura organizacyjna i obsada personalna

• Delegat Rządu – Zygmunt Fedorowicz "Albin", "Pani Maria", "Józef"
• Biuro Delegata Rządu – Władysław Babicki "Jerzy"
• Inspektorat Samorządowy (Starostw)
• Wydział Bezpieczeństwa – Kazimierz Protassewicz "Sokół"
• Wydział Informacji i Prasy (WIP)
• Wydział Opieki Społecznej – Adam Galijski, ks. Aleksander Lachowicz
• Wydział Zdrowia – Feliks Kasperkowicz, Witold Brynk
• Wydział Oświaty
• Wydział Przemysłu i Handlu – Władysław Hajdukiewicz
• Wydział Rolnictwa – Ludwik Chomiński
• Wydział Sprawiedliwości – Władysław Dmochowski
• Wydział Finansowy – Wacław Maurycy Gajewski
• Kierownictwo Walki Cywilnej (do lipca 1943) – Adam Galiński
• Sąd Karny Specjalny – Jan Radwański
• Państwowy Korpus Bezpieczeństwa:
  • komendanci: asp. Aleksander Łygo "Mieczysław", "Zenon" (do poł 1943), podinsp. Zygmunt Tomaszewski (od poł. 1943)

Bibliografia

• Longin Tomaszewski: Kronika Wileńska 1941-1945 : z dziejów Polskiego Państwa Podziemnego. Warszawa: Pomost, 1992. ISBN 83-85521-09-7.
• Okręgowa Delegatura Rządu Wilno. dws-xip.pl. [dostęp 2016-12-28].
• Piotr Niwiński: Okręgowa Delegatura Rządu Wilno. kw.pl.eu.org. [dostęp 2016-12-28].